W ramach przeglądu dyrektywy UE w sprawie czasu pracy Komisja rozpoczęła dziś obowiązkowy drugi etap konsultacji z przedstawicielami pracowników i pracodawców na poziomie UE. Przedstawiła również szczegółowe sprawozdanie z wdrożenia w prawie państw członkowskich dyrektywy dotyczącej czasu pracy.

W ramach nowych konsultacji Komisja zaprasza partnerów społecznych do przedstawienia opinii w sprawie różnych wariantów przeprowadzenia przeglądu unijnych przepisów dotyczących czasu pracy. Zaprezentowano również najważniejsze wyniki pierwszego etapu konsultacji z partnerami społecznymi (IP/10/345) a także przegląd najnowszych danych na temat tendencji i organizacji czasu pracy oraz społecznych i gospodarczych skutków obowiązujących przepisów w państwach członkowskich.

László Andor, unijny komisarz ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego, powiedział: „Na drugim etapie konsultacji z przedstawicielami pracodawców i pracowników koncentrujemy się na analizie ich opinii, aby doprowadzić do porozumienia w sprawie zmian unijnych przepisów dotyczących czasu pracy. Obecnej sytuacji nie da się utrzymać, ani ze względów politycznych, ani prawnych.” Dodał również: „Musimy zacząć od początku i potrzebujemy nowego podejścia do czasu pracy, na poziomie UE. To nie będzie łatwe, ale jestem przekonany, że opublikowane dziś sprawozdanie z wdrażania obecnych przepisów pomoże nam przejść do porządku nad dawnymi dyskusjami i znaleźć kompromisowe rozwiązanie, które odzwierciedla prawdziwe potrzeby pracowników, konsumentów i przedsiębiorstw w XXI wieku.”

Zaprezentowany dziś dokument do dyskusji stanowi kolejny krok w procesie nowego przeglądu unijnego prawodawstwa w dziedzinie czasu pracy, zapowiadanego przez przewodniczącego Komisji José Manuela Barroso pod koniec 2009 r. Przegląd ten służy różnym celom polityki, przede wszystkim dostosowaniu czasu pracy do zmieniającej się rzeczywistości przy równoczesnej ochronie zdrowia i bezpieczeństwa pracowników.

W dokumencie do dyskusji drugiego etapu konsultacji partnerzy społeczni zostali poproszeni o wyrażenie opinii na temat dwóch alternatywnych sposobów przeprowadzenia przeglądu – o węższym lub szerszym zakresie. Uwagi dotyczyć mają szczegółowych wariantów obejmujących kluczowe zagadnienia takie jak:

czas dyżuru
harmonogram minimalnych okresów wypoczynku
problem nadmiernego wydłużania czasu pracy
godzenie pracy zawodowej z życiem rodzinnym oraz
wyjaśnienie kwestii, w których przepisy wydają się być niejasne.

Na pierwszym etapie konsultacji z odpowiedzi przedstawicieli pracowników i pracodawców na poziomie UE wyłonił się szeroki konsensus. Płynie z niego jasne przesłanie, iż pilnie potrzebne są zmiany obowiązujących przepisów dotyczących czasu pracy. W dużej mierze panuje też zgoda co do tego, że unijne przepisy dotyczące czasu pracy powinny zapewnić przedstawicielom pracowników i pracodawców więcej swobody w negocjowaniu szczegółów ich wdrażania na właściwym poziomie.

W tym samym czasie Komisja zaprezentowała szczegółowe sprawozdanie z wdrożenia obecnej dyrektywy w państwach członkowskich. Przedstawiono w nim obecną sytuację i wskazano najważniejsze obszary, w których brak jest zgodności z przepisami lub pewności prawa w poszczególnych państwach.

Komisja ujawniła także pierwsze wyniki niezależnych badań dotyczących gospodarczych i społecznych skutków przepisów w zakresie czasu pracy oraz zmian w organizacji czasu pracy. Dotyczą one takich zagadnień, jak szkodliwy wpływ nadmiernie wydłużonego czasu pracy na zdrowie, obecne ograniczenia wydatków w państwach członkowskich, a także niedobory na rynku pracy osób o odpowiednich kwalifikacjach w sytuacji, gdy pracodawcy publiczni i prywatni szukają sposobów złagodzenia skutków przepisów w zakresie czasu pracy. Z badań wynika także, iż dyrektywa może pełnić rolę katalizatora w osiąganiu lepszej skuteczności i równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Komisja opublikuje te wyniki, aby ułatwić partnerom społecznym wzięcie udziału w konsultacjach.

Podstawowe informacje
W 2004 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący zmiany obowiązującej obecnie dyrektywy 2003/88/EC w sprawie czasu pracy. Celem wniosku było wyjaśnienie, w jaki sposób dyrektywę stosuje się do czasu dyżurów oraz ile swobody należy zapewnić przy ustalaniu czasu minimalnych okresów wypoczynku, czy dać więcej swobody przy wyliczaniu tygodniowego czasu pracy oraz w jaki sposób dokonać oceny indywidualnych wyłączeń od limitu 48 godzin przeciętnego tygodniowego czasu pracy. Niemniej jednak w kwietniu 2009 r. Rada Ministrów UE oraz Parlament Europejski uznali, że mimo przedłużających się negocjacji nie uda im się dojść do porozumienia w sprawie tego wniosku.

We wrześniu 2009 r. przewodniczący Komisji José Manuel Barroso zapowiedział, że nowo powołana Komisja rozpocznie nowy przegląd dyrektywy w oparciu o dwa etapy konsultacji z partnerami społecznymi zgodnie z art. 154 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz analizę ich opinii i szczegółową ocenę skutków społecznych i gospodarczych.

Pierwsza faza konsultacji zaczęła się w marcu 2010 r.
Na tym etapie przedstawiciele pracowników i pracodawców nie wyrazili wspólnej chęci uczestnictwa w dialogu dotyczącym tych kwestii. Z tego powodu Komisja inicjuje teraz drugą fazę konsultacji z przedstawicielami pracowników i pracodawców na poziomie UE.

Obok konsultacji Komisja prowadzi też szeroko zakrojoną ocenę skutków obowiązujących przepisów, w tym analizę prawnego stosowania dyrektywy w państwach członkowskich. Istnieje też niezależne badanie społecznych i gospodarczych skutków.

Podczas drugiego etapu konsultacji partnerzy społeczni mają czas do końca lutego 2011 r. na przedstawienie Komisji swoich opinii na temat różnych możliwości zmiany dyrektywy w sprawie czasu pracy. Na podstawie tych odpowiedzi Komisja zacznie przygotowywać wniosek ustawodawczy w sprawie zmiany dyrektywy i sporządzi szczegółową ocenę skutków zaproponowanych zmian. Wniosek ustawodawczy mógłby zostać przyjęty po zakończeniu oceny skutków, co jest planowane na trzeci kwartał 2011 r. Następnie wniosek ten musiałby zostać rozpatrzony i zaakceptowany przez Radę i Parlament.

Partnerzy społeczni mogą jednak zdecydować w dowolnej fazie konsultacji, że chcą się włączyć do negocjacji w tych sprawach, zgodnie z art. 155 TFUE. Jeśli tak się stanie, Komisja dostosuje terminy i treść swojego harmonogramu prac nad tym wnioskiem.

Więcej informacji

Dyrektywa w sprawie czasu pracy :

http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=706&langId=en&intPageId=205 
Communication :
http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=6419&langId=en
Implementation report
http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=6420&langId=en
Independent study :
http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=6421&langId=en