Komisja Europejska rozpoczęła dzisiaj konsultacje społeczne dotyczące sposobów na poprawienie dostępu konsumentów i małych przedsiębiorstw do wymiaru sprawiedliwości w transgranicznych sporach o niewielkiej skali.

Niedrogim i prostym sposobem rozwiązywania transgranicznych sporów, których przedmiotem są kwoty nieprzekraczające 2 tys. euro, bez konieczności odwoływania się do skomplikowanych procedur prawnych, jest europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń. Postępowanie to można zastosować w sytuacji, gdy konsument musi dochodzić swoich praw, na przykład gdy zamówione w innym państwie UE towary nie zostały dostarczone. Ze sporządzonego w minionym roku sprawozdania Sieci Europejskich Centrów Konsumenckich wynika jednak, że ta przyjazna dla użytkowników procedura nie jest powszechnie znana i że konsumenci rzadko z niej korzystają (IP/12/985). Komisja Europejska zwraca się więc do konsumentów, przedsiębiorstw i opinii publicznej z prośbą o informacje dotyczące aktualnego funkcjonowania europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń, a także możliwości jego poprawy, uproszczenia czy usprawnienia. Celem jest pogłębienie zaufania do zakupów transgranicznych i udzielenie konsumentom oraz przedsiębiorstwom pomocy w maksymalnym wykorzystaniu jednolitego rynku UE.

Wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej Viviane Reding, komisarz UE ds. sprawiedliwości, stwierdziła: „Sposobem konsumentów na dokonywanie najkorzystniejszych zakupów na jednolitym rynku UE jest polowanie na okazje poza granicami własnego kraju. Dzięki zakupom w internecie takie okazyjne oferty stają się jeszcze łatwiej dostępne. Czasem jednak sprawy mogą się skomplikować: można napotkać problemy związane z samym towarem albo z jego dostawą. Aby uniknąć złożonych, kosztownych i długotrwałych procedur prawnych, Unia Europejska ułatwia konsumentom w Europie dostęp do wymiaru sprawiedliwości, tak aby mogli oni skutecznie egzekwować swoje prawa.”

Rozpoczęte dzisiaj konsultacje potrwają do dnia 10 czerwca 2013 r. Po tej dacie Komisja oceni otrzymane uwagi. Przed upływem 2013 r. Komisja sporządzi sprawozdanie z pierwszych pięciu lat funkcjonowania europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń. W razie potrzeby do sprawozdania załączony zostanie wniosek dotyczący przeglądu postępowania w sprawie drobnych roszczeń. W konsultacjach Komisja zapyta o bieżące korzystanie z europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń oraz o możliwości jego poprawy. Zada ona pytania między innymi o to, czy należy podnieść próg roszczeń powyżej 2 tys. euro, czy powinna być możliwość elektronicznego przesyłania dokumentów prawnych niezbędnych w postępowaniu oraz czy w postępowaniu należy wyjaśnić kwestię opłat sądowych.

Na rynkach krajowych około 20% konsumentów europejskich zgłasza, że napotkało w ciągu ostatnich 12 miesięcy problem związany z towarem, usługą, sprzedawcą detalicznym lub usługodawcą. Średnia szacowana wartość szkody w takich sprawach wynosi 375 euro. 60% ankietowanych konsumentów uzgodniło zadowalające rozwiązanie bezpośrednio z handlowcem, ale pozostałe 40% nie uzyskało zadośćuczynienia, z czego 25% nawet nie próbowało składać skargi. Liczba konsumentów pozywających przedsiębiorstwa do sądu w przypadku wystąpienia problemów jest bardzo niska (2% osób, które napotkały problemy w ciągu ostatnich 12 miesięcy). Wielu konsumentów twierdzi, że nie wnoszą skarg, ponieważ chodzi o zbyt niskie kwoty (26%), uważają, że postępowanie byłoby zbyt kosztowne w stosunku do kwoty roszczenia (13%) lub że postępowanie trwałoby zbyt długo (12%).

I właśnie na potrzeby takich sytuacji opracowano postępowanie w sprawie drobnych roszczeń. Postępowanie to nie jest jednak jeszcze powszechnie znane, jest ono również zbyt rzadko stosowane. W związku z tym Komisja Europejska współpracuje obecnie z państwami członkowskimi, dążąc do rozpowszechnienia informacji na temat europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń oraz zagwarantowania jego stosowania. Komisja współpracuje między innymi z organami sądowymi oraz Siecią Europejskich Centrów Konsumenckich, zmierzając do aktywnego promowania tego postępowania wśród konsumentów i sędziów.

Szczęśliwe zakończenie sprawy, które pokazuje, jak działa postępowanie w sprawie drobnych roszczeń
Austriacki konsument zamówił strój do windsurfingu przez niemiecką stronę internetową. Zapłacił z góry przelewem bankowym kwotę 228 euro. Handlowiec nigdy nie dostarczył stroju i nie zwrócił zapłaconej kwoty. Konsument rozpoczął zatem postępowanie w sprawie drobnych roszczeń. Sąd austriacki w Linzu wydał orzeczenie na korzyść konsumenta, które zostało wykonane przez władze niemieckie w Charlottenburgu. Konsument otrzymał zwrot ceny zakupu.

Kontekst
Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń (rozporządzenie (WE) nr 861/2007) ma za zadanie poprawić dostęp do wymiaru sprawiedliwości poprzez uproszczenie rozstrzygania transgranicznych sporów dotyczących drobnych roszczeń w sprawach cywilnych i handlowych, a także obniżyć koszty takich sporów. Zostało opracowane tak, aby pomóc konsumentom w dochodzeniu ich praw i zapewnić im dostęp do wymiaru sprawiedliwości w sprawach transgranicznych. Mechanizm wszedł w życie dnia 1 stycznia 2009 r.

„Drobne roszczenia” to sprawy dotyczące kwot nieprzekraczających 2 tys. euro, z wyłączeniem odsetek, wydatków i nakładów (w momencie gdy właściwy sąd otrzymuje formularz pozwu). Orzeczenie wydaje się w państwie zamieszkania konsumenta lub w państwie pozwanego przedsiębiorstwa w przypadku, gdy tak zdecyduje konsument. Chroni ono proceduralne prawa konsumenta oraz staje się bezpośrednio wykonalne w państwie strony przegrywającej i w każdym innym państwie UE. Postępowanie prowadzone jest w głównej mierze w formie pisemnej przy użyciu standardowych formularzy. Nie jest wymagane zastępstwo prawne.

Począwszy od 2013 r. konsumenci w siedmiu państwach pilotażowych (Portugalii, Estonii, Francji, Niemczech, Holandii, Czechach oraz Austrii) będą mogli wypełniać formularze dotyczące drobnych roszczeń i przeprowadzać całe postępowanie sądowe w internecie, za pośrednictwem portalu e-Justice. Wersje elektroniczne standardowych formularzy są już dostępne w internecie (w 22 językach urzędowych UE).

Dodatkowe informacje
Speech by Vice-President Reding at the European Consumer Summit 2013
SPEECH/13/237
Komisja Europejska - postępowanie w sprawie drobnych roszczeń http://ec.europa.eu/justice/civil/commercial/eu-procedures/index_en.htm
Portal e-Justice – formularze dotyczące drobnych roszczeń https://e-justice.europa.eu/dynform_intro_form_action.do?idTaxonomy=177&plang=pl&init=true&refresh=1
Sprawozdanie Europejskich Centrów Konsumenckich http://ec.europa.eu/consumers/ecc/consumer_reports_en.htm