Komisja Europejska proponuje przeznaczenie wszystkich dostępnych środków w ramach funduszy strukturalnych na walkę z koronawirusem. Komisja zapowiada elastyczne podejście do wydatkowania środków oraz informuje o przeznaczeniu kolejnych 3 mld euro na zakup sprzętu medycznego.

Komisja Europejska proponuje przekierowanie wszystkich dostępnych funduszy strukturalnych na walkę z koronawirusem. Unijna egzekutywa zapowiada również utworzenie oddzielnego instrumentu finansowego wartego 100 mld euro, który ma przyczynić się do ochrony pracowników przed zwolnieniami w związku z zastojem europejskiej gospodarki.

Nowy Plan Marshalla

Podczas czwartkowej (2 kwietna) konferencji prasowej przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen zapowiedziała zmobilizowanie kolejnych środków na walkę z koronawirusem. „Wieloletni budżet UE powinien być nowym Planem Marshalla dla Wspólnoty”, podkreśliła von der Leyen. Komisja zamierza przekazać wszystkie dostępne środki w ramach funduszy strukturalnych na walkę z koronawirusem.

„Chcielibyśmy tak ukształtować wieloletni budżet UE na lata 2021-2027, by był kluczową częścią odpowiedzi na kryzys wywołany pandemią”, powiedziała w czwartek przewodnicząca Komisji Europejskiej.

Państwa Unii Europejskiej obecnie prowadzą – wstrzymane na czas pandemii koronawirusa – negocjacje dotyczące nowej perspektywy finansowej UE. Kością niezgody w sprawie kształtu unijnego budżetu na lata 2021-2027 pozostaje wysokość cięć. Państwa członkowskie, które tworzą tzw. Grupę Przyjaciół Spójności (wśród 17 członków jest także Polska), nie zgadzają się na żadną z dotychczasowych propozycji zmniejszenia budżetu, w tym przede wszystkim środków na Wspólną Politykę Rolną oraz funduszy strukturalnych.

Podczas ostatniego unijnego szczytu, który odbył się w lutym w Brukseli kompromisową propozycję złożył przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel. Przewiduje ona unijne finanse na poziomie 1,074 proc. dochodu narodowego brutto (DNB) wszystkich 27 państw członkowskich. Jednak i ona nie zdobyła uznania Grupy Przyjaciół Spójności ani tzw. „oszczędnej czwórki”, czyli Austrii, Holandii, Danii i Szwecji, która postuluje budżet na poziomie 1 proc. DNB.

Niewykorzystane środki

Komisja informuje, że środki z funduszy strukturalnych, które zostaną przeznaczone na walkę z koronawirusem będą pochodziły z trzech instrumentów: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności. Komisja informuje, że są to środki dotychczas niewykorzystane przez państwa członkowskie, a zarządzanie nimi ma być jak najbardziej elastyczne, by w najlepszy sposób odpowiedziały na potrzeby i wyzwania poszczególnych państw.

Komisja podkreśla także zniesienie wymogu współfinansowania projektów, który obowiązuje w przypadku funduszu strukturalnych. Wszystko po to, by – jak przekonuje Ursula von der Leyen – w najbardziej możliwy sposób uprościć wydawanie środków. Jednocześnie Komisja zamierza przeznaczyć dodatkowe 3 mld euro z budżetu UE na maski i sprzęt medyczny.

Wsparcie dla pracowników

Przewodnicząca Komisji zaproponowała także ustanowienie nowego instrumentu, opiewającego na 100 mld euro. Z tych środków państwa członkowskie mogłyby pokrywać pensje pracowników zagrożonych zwolnieniem. Instrument – jak podkreślono – ma być dobrowolny, a wsparcie przewidziano także dla pracowników sektorów rolnictwa oraz rybołówstwa. Komisja podkreśla, że wszystkie środki opierają się na obecnym budżecie UE.

Nową unijną inicjatywę określono mianem SURE. Jej celem będzie złagodzenie skutków kryzysu gospodarczego. Ursula von der Leyen przekonuje, że kluczowe w kolejnych miesiącach będzie utrzymanie zatrudnienia oraz umożliwienie działania przedsiębiorstw. W ramach instrumentu SURE każde państwo członkowskie będzie mogło zwrócić się o pożyczkę do Komisji z przeznaczeniem na pensje dla pracowników. SURE ma w zamiarze także wspierać programy pracy krótkoterminowej oraz inne inicjatywy prowadzące do ochrony miejsc zatrudnienia.

Wszystkie grzechy Komisji

Kryzys spowodowany epidemią koronawirusa nasilił krytykę działań Komisji Europejskiej. Najmocniej dotknięte przez epidemią kraje Południa Europy apelują o unijną solidarność w obliczu kryzysu zdrowia publicznego oraz trudnych do przewidzenia negatywnych konsekwencji społeczno-ekonomicznych.

Największa krytyka pod adresem KE płynie z Półwyspu Apenińskiego. Rzym od ubiegłego czwartku wyraża swoje niezadowolenie z powodu fiaska unijnego porozumienia w sprawie wyemitowania unijnych obligacji na walkę ze skutkami ekonomicznymi pandemii. Pomysłowi, forsowanemu przez Włochy, Hiszpanię i Francję sprzeciwia się Komisja oraz m.in. Holandia oraz Niemcy. Holenderski minister finansów Wopke Hoekistra opowiedział się za przeprowadzeniem dochodzenia w sprawie przejrzystości i stabilności finansów południowych państw Południa Unii Europejskiej, „które nie zabezpieczyły odpowiednich środków na trudne czasy”. Jednak po krytyce premiera Portugalii Antonia Conte wycofał się ze swoich słów.

We wczorajszym (1 kwietnia) wydaniu włoskiego dziennika „La Repubblica” Ursula von der Leyen zwróciła się do Włochów ze słowami przeprosin i wsparcia. „Przepraszam was, jesteśmy z wami”, zatytułowała szefowa Komisji swoje przesłanie do Włochów, dodając że „tylko solidarność może sprawić, że podniesiemy się z tego kryzysu, (solidarność) między osobami i między państwami”, zaznaczyła.