Ponieważ w wielu państwach członkowskich zmniejsza się liczba ludności w wieku produkcyjnym, przewiduje się, że zapotrzebowanie na wysoko wykwalifikowanych pracowników wzrośnie o ponad 16 milionów miejsc pracy w okresie od chwili obecnej do roku 2020.

Jeżeli Europa ma sprostać temu zapotrzebowaniu, konieczne jest zaradzenie niedoborom pracowników – przykładowo dzięki mobilnym i dobrze wykwalifikowanym specjalistom z innych państw członkowskich UE. Mogą oni stanowić kluczowe źródło wzrostu gospodarczego, lecz tylko jeżeli będą mogli bez trudności wyjeżdżać tam, gdzie są miejsca pracy, co powoduje, że ich kwalifikacje zawodowe muszą być uznawane w UE w sposób szybki, prosty i wiarygodny. Dlatego też Komisja przyjęła dziś wniosek dotyczący modernizacji dyrektywy w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (dyrektywa 2005/36/WE).

Dzisiejszy wniosek ma na celu uproszczenie przepisów dotyczących mobilności wysoko wykwalifikowanych pracowników w UE poprzez zaoferowanie europejskiej legitymacji zawodowej zainteresowanym przedstawicielom wszystkich zawodów, co umożliwiłoby łatwiejsze i szybsze uznawanie kwalifikacji. We wniosku doprecyzowano również przepisy mające znaczenie dla konsumentów poprzez zwrócenie się do państw członkowskich o zmianę zakresu krajowych zawodów regulowanych oraz podjęcie kwestii obaw społeczeństwa dotyczących znajomości języków i braku skutecznego mechanizmu ostrzegania w przypadku uchybień zawodowych, zwłaszcza w sektorze służby zdrowia.

Odpowiedzialny za rynek wewnętrzny i usługi komisarz Michel Barnier stwierdził: „Europa stoi przed wieloma wyzwaniami. Jednym z nich będzie zwiększenie zapotrzebowania na wysoko wykwalifikowanych pracowników w całej UE. Dzisiejszy wniosek w sprawie kwalifikacji zawodowych jest odpowiedzią na potrzebę wprowadzenia sprawnego systemu uznawania kwalifikacji w celu wsparcia mobilności wysoko wykwalifikowanych pracowników w całej Europie. Ułatwi on wysoko wykwalifikowanym specjalistom wyjeżdżanie do państw dysponujących wolnymi miejscami pracy, co z pewnością okaże się korzystne dla wzrostu europejskiej gospodarki. Jestem przekonany, że pomysł europejskiej legitymacji zawodowej – świadectwa w formie elektronicznej – jest odpowiednim rozwiązaniem, ponieważ przyczyni się do uproszczenia i przyspieszenia procedur uznawania kwalifikacji zawodowych mobilnych wysoko wykwalifikowanych pracowników.”

Główne elementy projektu:
1.      Wprowadzenia europejskiej legitymacji zawodowej zapewni zainteresowanym wysoko wykwalifikowanym pracownikom możliwość korzystania z łatwiejszego i szybszego uznawania ich kwalifikacji. Należy również ułatwić mobilność tymczasową. Legitymacje zostaną udostępnione zgodnie z zapotrzebowaniem zgłoszonym przez przedstawicieli poszczególnych zawodów (na przykład pielęgniarki i przewodnicy górscy wyrazili duże zainteresowanie korzystaniem z takich legitymacji). Legitymacje są związane ze zoptymalizowaną procedurą uznawania kwalifikacji przeprowadzaną w ramach istniejącego systemu wymiany informacji rynku wewnętrznego (IMI) i będą wydawane w formie elektronicznego świadectwa, umożliwiając wysoko wykwalifikowanym pracownikom świadczenie usług lub zakładanie siedziby w innym państwie członkowskim.

2.      Lepszy dostęp do informacji dotyczących uznawania kwalifikacji zawodowych: wszyscy obywatele starający się o uznanie ich kwalifikacji zawodowych powinni mieć możliwość zwrócenia się w tej sprawie do jednego punktu kompleksowej obsługi zamiast kierowania się do różnych organów rządowych. Takimi punktami kompleksowej obsługi powinny być utworzone na mocy dyrektywy usługowej pojedyncze punkty kontaktowe (PPK) umożliwiające obywatelom uzyskanie w jednym miejscu informacji na temat dokumentów koniecznych do uznania ich kwalifikacji, gdzie obywatele będą również mogli przeprowadzić wszystkie procedury online w zakresie uznania kwalifikacji.

3.      Aktualizowanie minimalnych wymogów w zakresie wykształcenia dla lekarzy, dentystów, farmaceutów, pielęgniarek, położnych, lekarzy weterynarii i architektów: minimalne wymogi w zakresie wykształcenia dla tych zawodów zostały zharmonizowane po raz ostatni 20 lub 30 lat temu. Obecnie zostały one zaktualizowane w celu odzwierciedlenia ewolucji tych zawodów oraz wykształcenia w tych dziedzinach. Na przykład podstawowy poziom wykształcenia pielęgniarek i położnych został podwyższony z 10 lat do 12 lat wykształcenia ogólnego.

4.      Wprowadzenie mechanizmu ostrzegania w przypadku pracowników służby zdrowia korzystających z automatycznego uznawania kwalifikacji: właściwe organy państwa członkowskiego będą zobowiązane do zgłoszenia właściwym organom wszystkich pozostałych państw członkowskich pracowników służby zdrowia, którym organ publiczny lub sąd zakazał wykonywania zawodu. Ma to szczególne znaczenie, ponieważ dochodziło do sytuacji, w których lekarze po otrzymaniu zakazu wykonywania zawodu w państwie członkowskim pochodzenia przeprowadzali się do innego kraju, by podjąć pracę, a inne państwa członkowskie nie były o tym informowane.

5.      Wprowadzenie wspólnych ram dotyczących wykształcenia oraz stworzenia wspólnych testów oceniających wykształcenie, zastępujących wspólne platformy, powinno umożliwić rozszerzenie mechanizmu automatycznego uznawania kwalifikacji na nowe zawody. Zainteresowani przedstawiciele innych zawodów mogliby korzystać z automatycznego uznawania kwalifikacji w oparciu o wspólnie ustalony zbiór wiedzy, umiejętności i kompetencji albo na podstawie wspólnych testów oceniających przygotowanie specjalistów do wykonywania zawodu.

6.      Wzajemna ocena dotycząca zawodów regulowanych: do dyrektywy wprowadzono nowy mechanizm w celu zapewnienia większej przejrzystości oraz uzasadnienia regulowania konkretnych zawodów poprzez określone wymogi w zakresie kwalifikacji. Państwa członkowskie będą musiały przedstawić wykaz swoich zawodów regulowanych oraz uzasadnić konieczność uznania tych zawodów za regulowane. Następnie należy przeprowadzić wzajemną ocenę wspieraną przez Komisję Europejską.

Przebieg procedury:
Dyrektywa w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych ma podstawowe znaczenie, by umożliwić wysoko wykwalifikowanym pracownikom znalezienie pracy w innym państwie członkowskim wymagającym konkretnych kwalifikacji do wykonywania określonej działalności zawodowej. Modernizacja jest jedną z dwunastu dźwigni rozwoju gospodarczego proponowanych w Akcie o jednolitym rynku (IP/11/469).

Podstawą przedmiotowego wniosku jest zielona księga Komisji wydana w czerwcu (IP/11/767). Dzisiaj opublikowano również streszczenie uwag otrzymanych na temat wspomnianej zielonej księgi.

Zob. również MEMO/11/923
Dodatkowe informacje:
http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/policy_developments/index_en.htm