Śródokresowy przegląd europejskiej strategii ochrony bioróżnorodności służy ocenie, czy UE jest na dobrej drodze do powstrzymania utraty różnorodności biologicznej do roku 2020. Przegląd odnotowuje wprawdzie postępy w wielu dziedzinach, ale w konkluzji podkreślono potrzebę zdecydowanego zwiększenia wysiłków na rzecz spełnienia spoczywających na państwach członkowskich zobowiązań w zakresie realizacji strategii. Poważnie nadwyrężyliśmy zdolność naturalnych sił natury do oczyszczania powietrza i wody, zapylania upraw czy niwelowania szkód w przypadku klęsk takich jak powodzie, co może doprowadzić do nieobliczalnych strat dla społeczeństwa i gospodarki. Ogłoszone jednocześnie wyniki ogólnounijnego badania opinii publicznej potwierdzają, że większość Europejczyków obawia się również skutków utraty bioróżnorodności i ma świadomość negatywnego wpływu tego zjawiska na dobrobyt i zdrowie ludzi, a ostatecznie na długofalowy rozwój gospodarczy.

Unia przyjęła strategię aby doprowadzić do powstrzymania utraty bioróżnorodności do roku 2020. W świetle dzisiejszej oceny śródokresowej realizacja tego celu polityki unijnej wymaga znacznie intensywniejszych działań w terenie. Przede wszystkim państwa członkowskie powinny dołożyć starań, by usprawnić wdrażanie przepisów prawodawstwa UE w dziedzinie ochrony przyrody. Ponad trzy czwarte ważnych siedlisk przyrodniczych jest w niewłaściwym stanie, a wiele gatunków jest zagrożonych wyginięciem. Skuteczne powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej zależy również od uwzględnienia tego zagadnienia w polityce rolnej, leśnej, handlowej oraz rybołówstwa i rozwoju regionalnego. Zreformowana wspólna polityka rolna (WPR) zapewnia możliwości uwzględnienia w większym stopniu kwestii różnorodności biologicznej, ale decydujące znaczenie dla jej powodzenia będzie miał zakres wprowadzenia tych środków w życie przez państwa członkowskie. Konieczne jest doprowadzenie do uznania wartości naszego kapitału naturalnego w całej UE – nie tylko w granicach obszarów chronionych, ale na całej powierzchni lądowej i na wszystkich akwenach. Komisja podejmuje właśnie kontrolę sprawności dwóch dyrektyw: ptasiej i siedliskowej, aby ocenić, na ile skutecznie przyczyniają się do realizacji swoich istotnych celów.

Komisarz ds. środowiska, gospodarki morskiej i rybołówstwa, Karmenu Vella: - Ze sprawozdania można wyciągnąć sporo konkretnych wniosków: mamy postępy, są wzory do naśladowania, ale czeka nas wielka praca, jeśli zależy nam na nadrobieniu opóźnień i spełnieniu celów strategii bioróżnorodności do roku 2020. Nie wolno siedzieć z założonymi rękami. Utrata bioróżnorodności pozbawi nas globalnego systemu podtrzymywania życia. Nie możemy sobie na to pozwolić, a nasza gospodarka w szczególności.

Przed Europą wciąż stoi trudne zadanie odtworzenia siedlisk przyrodniczych i budowy zielonej infrastruktury. Wdrożenie strategii UE na rzecz zielonej infrastruktury przyniesie różnego rodzaju korzyści w całym wachlarzu sektorów, w szczególności: w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie. Do najszybciej narastających zagrożeń dla bioróżnorodności należy mnożenie się inwazyjnych gatunków obcych, które powodują istotne szkody w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie UE, szacowane na przynajmniej 12 mld euro rocznie. Nowe unijne rozporządzenie ws. zwalczania inwazyjnych gatunków obcych weszło już w życie; trwają prace nad listą inwazyjnych gatunków obcych szkodliwych dla UE, która będzie gotowa do wiosny 2016.

Wysiłki Unii na rzecz powstrzymania utraty różnorodności biologicznej są znaczące w skali światowej. Łączne nakłady UE i jej państw członkowskich czynią nas największym darczyńcą na rzecz ochrony różnorodności biologicznej. Unia podjęła pierwsze kroki, aby ograniczyć pośrednie czynniki powodujące utratę różnorodności biologicznej, w tym handel gatunkami dzikiej fauny i flory oraz nielegalne połowy, oraz aby włączyć zagadnienie różnorodności biologicznej do umów handlowych zawieranych przez UE. W nowym globalnym programie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 raz jeszcze podkreślono konieczność dotrzymywania globalnych zobowiązań w tej dziedzinie.

Wyniki przeglądu śródokresowego ogłaszane są równocześnie z wynikami Eurobarometru, które potwierdzają obawy Europejczyków w obliczu aktualnych tendencji w dziedzinie bioróżnorodności. Nie mniej niż trzy czwarte Europejczyków dostrzega poważne zagrożenie dla zwierząt, roślin i całych ekosystemów w skali krajowej, europejskiej i globalnej, a przeszło połowa jest świadoma, że utrata bioróżnorodności nie pozostanie bez wpływu na ich życie.

Kontekst

Celem europejskiej strategii ochrony bioróżnorodności w perspektywie roku 2020 jest powstrzymanie utraty bioróżnorodności i degradacji usług ekosystemowych oraz przywrócenie ich w możliwie największym stopniu do 2020 r. i przyczynienie się do zapobieżenia globalnej utracie bioróżnorodności. Strategia określa cele w sześciu głównych obszarach: pełne wdrożenie prawodawstwa UE w dziedzinie ochrony przyrody, utrzymanie i odbudowa ekosystemów i ich usług, bardziej zrównoważone rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo poddanie inwazyjnych gatunków obcych ściślejszej kontroli i zwiększenie nakładów unijnych na rzecz zapobieżenia globalnej utracie bioróżnorodności. Strategia podkreśla konieczność pełnego uwzględnienia wymiaru społecznego i gospodarczego korzyści z zasobów naturalnych i uwzględnienia tych korzyści w systemach sprawozdawczości i rozliczeń. Wyznacza również cele w zakresie dotrzymywania globalnych zobowiązań w tej dziedzinie, jakie zawiera Konwencja o różnorodności biologicznej, oraz wnosi wkład w nowy globalny program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030.

Więcej informacji:

• Sprawozdanie Komisji: Mid-Term Review of the EU Biodiversity Strategy to 2020
• Unijna strategia ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r.
• Unijna strategia ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r. Broszura o bioróżnorodności w języku angielskim 
• Aktualne sprawozdanie: Stan przyrody w Unii Europejskiej (2015)
• Eurobarometr o bioróżnorodności (EN)