Jak pokazują wyniki raportu opublikowanego na początku 2015 roku przez Comarch SA i serwis Dotacjomat.pl*, 85% polskich przedsiębiorców jest zdania, że pozyskiwanie środków z funduszy unijnych jest trudne. Tyle samo respondentów stwierdziło w badaniu, że procedury związane z pozyskiwaniem dofinansowania są dla nich zbyt skomplikowane. Tymczasem pozyskanie środków unijnych wcale nie musi być trudne. Od czego więc zacząć?
Krok pierwszy. Projekt jest najważniejszy
Przed przystąpieniem do poszukiwania dofinansowania należy ustalić, jaki projekt chcemy zrealizować. Trzeba pamiętać, że dotacje unijne nie są niewyczerpanym źródłem pieniędzy, które pozwolą przez kilka lat finansować bieżącą działalność. Dofinansowanie można uzyskać wyłącznie na konkretne przedsięwzięcie, które musi spełniać określony cel. Nieważne, czy chcemy pozyskać środki na zakup maszyny, czy na prace badawczo-rozwojowe – w każdym przypadku aplikujemy o środki na określony projekt, który ma oznaczony w czasie początek i zakończenie.
Krok drugi. Przygotuj się do aplikowania
Kiedy pomysł na projekt przybierze już konkretny kształt, dobrze jest przygotować jego opis. Jeśli projekt jest skomplikowany, warto wykorzystać metodyki zarządzania projektami. Pomoże to dobrze przygotować wniosek o dofinansowanie, a także uniknąć błędów podczas samej realizacji projektu.
Zapoznaj się z programami operacyjnymi, z których możesz uzyskać dofinansowanie. Choć ogrom dokumentów może przytłaczać, nie ma konieczności zapoznawania się ze wszystkimi szczegółowo. Warto pamiętać, który program operacyjny może pasować do naszego projektu, ewentualnie zapoznać się z jego uszczegółowieniem (Szczegółowym Opisem Osi Priorytetowych – SzOOP), żeby wstępnie sprawdzić, czy spełniamy warunki formalne. Kryteria wyboru wniosków i tak będą szczegółowo opisane w dokumentach konkursowych.
W doborze odpowiedniego źródła finansowania mogą pomóc specjalne konfiguratory, dzięki którym w prosty sposób można odnaleźć najlepiej pasujące do naszego projektu programy operacyjne. Narzędzia te są łatwe w obsłudze, intuicyjne, a co najważniejsze – bezpłatne. Wyszukiwarkę taką można znaleźć np. na stronie www.funduszeeuropejskie.pl czy http://dotacjomat.pl/konfigurator-dotacji-2.
W latach 2014-2020 jest do wyboru sześć głównych krajowych programów operacyjnych, przy czym o dofinansowanie z szóstego (PO Polska Wschodnia) będą mogli się starać wyłącznie beneficjenci z województw lubelskiego, podlaskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego.
Pozostałych pięć głównych operacyjnych programów krajowych to:
1. PO Inteligentny Rozwój, z którego można będzie pozyskać dofinansowanie na projekty innowacyjne, w szczególności przedsięwzięcia z obszaru technologii informacyjno-komunikacyjnych, biogospodarki, zdrowej żywności czy jakości życia, czyli tzw. inteligentne specjalizacje,
2. PO Infrastruktura i Środowisko finansujący projekty z zakresu gospodarki niskoemisyjnej, ochrony środowiska, rozwoju infrastruktury technicznej kraju i bezpieczeństwa energetycznego,
3. PO Wiedza Edukacja Rozwój służący poprawie polityki i działań publicznych na rzecz rynku pracy, edukacji i całej gospodarki, wsparciu szkolnictwa wyższego oraz promocji innowacji społecznych i współpracy ponadnarodowej,
4. PO Polska Cyfrowa finansujący głównie projekty z zakresu e-administracji oraz mający na celu upowszechnienie w społeczeństwie wiedzy i umiejętności korzystania z komputerów,
5. PO Europejska Wspólnota Terytorialna finansujący projekty ponadnarodowe.
Ponadto realizowane są dwa programy specjalistyczne: Program Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Program Rybactwo i Morze.
Dodatkowo każde województwo dysponuje środkami w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego, warto więc zaglądać na oficjalne strony internetowe województw, które nas interesują. Tam również zamieszczane są informacje o funduszach unijnych.
Krok trzeci. Wybierz konkurs i wypełnij wniosek
Wreszcie nadszedł ten dzień. Został ogłoszony konkurs, w ramach którego możesz aplikować o środki.
Zapoznaj się dobrze z dokumentami konkursowymi. Pamiętaj, że kryteria, które były podane w uszczegółowieniu danego programu (SzOOP), mogły zostać okrojone na potrzeby konkursu. Sprawdź dokładnie, w jaki sposób można aplikować. Przeważnie wniosek należy wypełniać w przygotowanym do tego generatorze udostępnianym na stronie internetowej, której adres znajduje się w dokumentach konkursowych. Pamiętaj, że formy składania wniosku mogą być różne – od formy elektronicznej on-line, po formę papierową. Sprawdź, w jaki sposób i gdzie masz dostarczyć gotowy wniosek.
Nie spóźnij się. Większość konkursów jest ogłaszanych w zamkniętych ramach czasowych. Jeżeli nie zdążysz ze złożeniem wniosku, nie będzie on w ogóle rozpatrzony. Pośpiech wskazany jest także przy naborze ciągłym, może się bowiem zdarzyć tak, że alokacja przeznaczona na dany konkurs zostanie wyczerpana i mimo że złożysz wniosek w terminie, nie wystarczy środków na sfinansowanie Twojego projektu.
Jeżeli wypełniasz wniosek samodzielnie, dokładnie zapoznaj się z instrukcją jego wypełniania. Bądź dokładny i precyzyjny w opisie. Musisz przekonać oceniających, że Twój pomysł zasługuje na dofinansowanie, ponieważ nie muszą oni podzielać Twojego entuzjazmu. Potwierdź to mocnymi argumentami. Pamiętaj, że konkurencja wśród aplikujących może być duża. Wniosek o dofinansowanie to nic innego jak biznesplan opisujący dane przedsięwzięcie.
O czy jeszcze należy pamiętać?
Jeżeli otrzymasz dofinansowanie, pamiętaj, że korzystasz ze środków publicznych, musisz więc ściśle trzymać się harmonogramu i zapisów wniosku. Kontrola z instytucji pośredniczącej zweryfikuje wszystkie błędy i niedociągnięcia. A będziesz kontrolowany na pewno. Czasami nawet kilka razy, jeśli projekt będzie realizowany w dłuższym okresie.
Prowadź dokładnie dokumentację i licz się z biurokracją. Niestety, w poprzednim okresie finansowania była to jedna z bolączek realizacji projektów, na którą narzekali beneficjenci. Choć instytucje rządowe deklarują, że uciążliwość związana z przygotowaniem i obiegiem dokumentów będzie mniejsza niż w poprzednich latach, to należy liczyć się z tym, że nie od razu wszystko zmieni się na lepsze. Tym bardziej, że urzędnicy instytucji pośredniczących nie zmienili się.
Pamiętaj, że dofinansowanie nie zawsze będzie dostępne w formie bezzwrotnej dotacji. W większym stopniu niż w poprzednim okresie finansowania wykorzystane mają być dokumenty zwrotne. Oznacza to, że w niektórych przypadkach projekty finansowane będą za pomocą nisko oprocentowanych pożyczek, poręczeń kredytowych czy innych narzędzi bankowych. Poza tym nawet w przypadku dotacji często musisz posiadać wkład własny, ponieważ dofinansowanie unijne pokrywać będzie w większości projektów mniej niż 100% wydatków związanych z projektem. Pamiętaj też, że środki unijne mogą być wypłacane transzami, więc, aby zapobiec utracie płynności finansowej, musisz dysponować kapitałem. Zwłaszcza jeśli wystąpią opóźnienia w wypłacie kolejnej transzy, np. z powodu wyjaśnień dotyczących wniosku o płatność.
Na koniec pamiętaj – nie taki diabeł straszny, jak go malują. Środki unijne są dla ludzi, a ich pozyskanie i wydatkowanie nie musi być wcale takie trudne. Wystarczy podjąć wysiłek zapoznania się z najważniejszymi dokumentami i dobrze przygotować się do realizacji projektu. Nawet jeśli dofinansowania nie pozyskasz, to zyskujesz wiedzę, która może przydać się w najbliższych latach. A jeśli cała ta procedura przeraża Cię – zawsze możesz skorzystać z firmy doradczej i zlecić przygotowanie wniosku ekspertom. Oczywiście, jeśli Cię na to stać.