W ośrodku tym szkoleni będą funkcjonariusze z jednostek terenowych, szkoleniowcy i specjaliści w zakresie wykrywania przypadków nielegalnego handlu materiałami jądrowymi i radioaktywnymi oraz reagowania na nie. EUSECTRA będzie organizować praktyczne szkolenia z wykorzystaniem wielu rodzajów materiałów radioaktywnych i jądrowych oraz szerokiej gamy instrumentów pomiarowych i specjalistycznego wyposażenia. W jednym z pomieszczeń na terenie ośrodka przygotowano imitację hali lotniskowej, z bramką bezpieczeństwa do kontroli pasażerów oraz taśmociągiem do prześwietlania bagażu. Na zewnątrz opracowano rozmaite scenariusze szkoleniowe, w których wykorzystuje się cztery różne rodzaje bramek radiometrycznych. Uczestnicy szkoleń mają okazję zapoznać się z ponad trzydziestoma rodzajami sprzętu do wykrywania i pomiaru promieniowania. Dzięki tej nowej jednostce wzbogacone zostaną programy szkoleń prowadzonych we Wspólnym Centrum Badawczym Komisji Europejskiej w jego siedzibach w Karlsruhe i w Isprze.

Unijna komisarz ds. badań, innowacji i nauki, Máire Geoghegan-Quinn, powiedziała: „Bezpieczeństwo jądrowe jest jednym z najpoważniejszych wyzwań XXI wieku. Szkolenie i międzynarodowa współpraca w wykrywaniu zagrożeń są najważniejszymi elementami naszej walki z nielegalnym handlem materiałami jądrowymi i radioaktywnymi. Nasz nowy ośrodek umożliwia prowadzenie szkoleń z wykorzystaniem najnowszych badań i technologii w tej dziedzinie”.

„Ten ośrodek szkoleniowy poprawi zdolność personelu ratowniczego do zapobiegania wypadkom nuklearnym i reagowania na nie. Chociaż zdarzają się one rzadko, mogą mieć straszne konsekwencje. EUSECTRA będzie nie tylko pomagać w ochronie europejskich obywateli, ale także służyć za punkt odniesienia dla innych organizacji działających w tej dziedzinie”, powiedziała Cecilia Malmström, komisarz do spraw wewnętrznych.

Znajdujący się na terenie Instytutu Pierwiastków Transuranowych Wspólnego Centrum Badawczego ośrodek szkoleniowy utworzono w ramach unijnego planu działania w zakresie broni chemicznej, biologicznej, radiologicznej i jądrowej (CBRN) przyjętego przez Radę Europejską w 2009 r. Programy szkoleniowe opracowano we współpracy z Międzynarodową Agencją Energii Atomowej (IAEA) oraz z Departamentem Energii USA. W inauguracji nowego ośrodka udział wzięli przedstawiciele tych instytucji.

Oprócz działań w zakresie nielegalnego handlu materiałami promieniotwórczymi, EUSECTRA będzie się zajmować także zacieśnianiem współpracy transgranicznej i tworzeniem sieci współpracy dla specjalistów oraz udostępnianiem centralnej bazy danych w zakresie zarządzania wiedzą. Jego działalność obejmie również prowadzenie specjalistycznych szkoleń w zakresie wykrywania i identyfikacji materiałów, zarządzania miejscem zdarzenia oraz opracowywania krajowych planów reagowania.

Kontekst

Przeprowadzono już szkolenia pilotażowe dla funkcjonariuszy z jednostek terenowych, szkoleniowców i specjalistów, w których wzięli udział uczestnicy z Północnej i Środkowej Afryki, Azji Środkowej i Południowo–Wschodniej, WNP oraz z Europy.

W siedzibie EUSECTRA znajdują się również nowe laboratoria szkoleniowe w zakresie bezpieczeństwa jądrowego dla inspektorów jądrowych z Komisji Europejskiej (Euratom) oraz z Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, którzy w ciągu ostatnich dwudziestu lat zostali przeszkoleni w zakresie wielu technik specjalistycznych przez Wspólne Centrum Badawcze.

Plan działania w zakresie broni chemicznej, biologicznej, radiologicznej i jądrowej (CBRN) przyjęła Rada Europejska w 2009 r. Rada zachęciła państwa członkowskie UE oraz Komisję do propagowania wyższej kultury bezpieczeństwa poprzez popularyzowanie wiedzy w dziedzinie bezpieczeństwa chemicznego, biologicznego, radiologicznego i jądrowego przy pomocy udoskonalonych ocen ryzyka i gotowości, badań, wymiany najlepszych praktyk oraz wspólnych szkoleń i ćwiczeń.

Autorzy planu działania wezwali również EUSECTRA do organizowania szkoleń w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i radiologicznego oraz wspierania i uzupełniania tego rodzaju szkoleń na poziomie krajowym.

Dyrekcja Generalna do Spraw Wewnętrznych wybrała Wspólne Centrum Badawcze do zorganizowania ośrodka szkoleniowego ze względu na jego uznaną przez władze krajowe i międzynarodowe wiedzę specjalistyczną w zakresie bezpieczeństwa jądrowego (kontrola i weryfikacja wykorzystania substancji jądrowych do celów pokojowych) oraz doświadczenie w prowadzeniu skutecznych szkoleń w tej dziedzinie. Od dwudziestu lat Wspólne Centrum Badawcze angażuje się również w realizację wielu projektów w zakresie wykrywania materiałów promieniotwórczych i badań nad nimi poza Europą, w ramach programu TACIS (pomoc doradcza dla Wspólnoty Niepodległych Państw) oraz przedakcesyjnych instrumentów WE.

Bezpieczeństwo jądrowe wiąże się z zapobieganiem, wykrywaniem i zwalczaniem nielegalnego handlu materiałami jądrowymi lub radioaktywnymi. Jako takie, leży zasadniczo w zakresie kompetencji krajowych. Środki bezpieczeństwa jądrowego związane są z działaniami, których celem jest zagwarantowanie, że materiały jądrowe zostaną wykorzystane wyłącznie w celach pokojowych. Działania te realizują niezależne inspekcje w ramach systemów ewidencji. Ponadto prowadzone są one w oparciu o międzynarodowe umowy, umożliwiające organom krajowym i międzynarodowym, takim jak IAEA i Komisja Europejska, kontrolowanie czy materiały promieniotwórcze wykorzystywane są w sposób pokojowy.

Szczegółowe informacje na temat inauguracji EUSECTRA i jej działań można znaleźć na stronie: http://itu.jrc.ec.europa.eu/index.php?id=36&type=0&iEntryUID=246&iEntryPID=68