Komisja przyjęła nowe wytyczne dotyczące wspólnej sprzedaży oliwy z oliwek, wołowiny i cielęciny oraz roślin uprawnych.

Celem wytycznych jest wyjaśnienie rolnikom europejskim, w jaki sposób mogą oni, pod pewnymi warunkami, współpracować w celu wspólnej sprzedaży oliwy z oliwek, wołowiny i cielęciny oraz roślin uprawnych bez naruszania unijnych reguł konkurencji.

Wartość sprzedaży na tych rynkach ocenia się na ponad 80 mld EUR rocznie.

Komisja Europejska przyjęła nowe wytyczne, w których przedstawiono szczególne odstępstwa od unijnych zasad ochrony konkurencji, mające zastosowanie do sprzedaży niektórych produktów rolnych. Wytyczne pozwolą rolnikom zrozumieć, w jaki sposób mogą oni, z zastrzeżeniem pewnych warunków, dokonywać wspólnej sprzedaży oliwy z oliwek, wołowiny i cielęciny oraz roślin uprawnych zgodnie z unijnymi regułami konkurencji. Wartość sprzedaży na europejskich rynkach tych trzech produktów wynosi ponad 80 mld EUR rocznie. Zestawienie informacji wyjaśniających znajduje się tutaj.

Margrethe Vestager, komisarz odpowiedzialna za politykę konkurencji, powiedziała: „Wytyczne można traktować jak podręcznik, w którym wyjaśniamy, w jaki sposób rolnicy mogą się zorganizować, by wspólnie sprzedawać oliwę z oliwek, wołowinę i cielęcinę oraz rośliny uprawne, w pełni przestrzegając przy tym unijnych reguł konkurencji.Chcemy w ten sposób zagwarantować, aby rolnicy europejscy mogli ze sobą współpracować w celu zachowania swojej konkurencyjności i wykorzystywania swojej siły przetargowej względem nabywców".

Phil Hogan, komisarz do spraw rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, powiedział: „Celem wytycznych jest wzmocnienie grupowej pozycji rolników w łańcuchu dostaw żywności przez określenie jasnych i praktycznych zasad.Pomogą one rolnikom równoważyć skutki koncentracji w łańcuchu dostaw, do jakiej dochodzi coraz częściej na etapie przetwarzania i sprzedaży detalicznej. Jest to ważny krok na drodze do zapewnienia sprawiedliwych warunków konkurencji na rynkach rolnych oraz pełnego wykorzystania narzędzi dostępnych w ramach nowej WPR".

Nowe wytyczne uzupełniają reformę wspólnej polityki rolnej (WPR) z 2013 r., w ramach której wprowadzono szereg zmian w przepisach regulujących zasady współpracy unijnych rolników. Środki przyjęte w ramach reformy WPR wprowadzono po to, aby zwiększyć konkurencyjność unijnych rolników i zapewnić zrównoważony charakter ich produkcji oraz wzmocnić ich siłę przetargową wobec nabywców, a równocześnie utrzymać podejście rynkowe.

Standardowe unijne reguły konkurencji zakazują zawierania umów w celu ustalenia cen lub innych warunków handlowych lub w celu podziału rynków, chyba że takie umowy przynoszą poprawę produkcji lub dystrybucji, umożliwiając jednocześnie konsumentom sprawiedliwy udział w osiąganej korzyści (art. 101 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej). Te standardowe reguły konkurencji mają zastosowanie do sektora rolnego z zastrzeżeniem pewnych szczególnych odstępstw określonych w rozporządzeniu o jednolitej wspólnej organizacji rynku (rozporządzenie (UE) nr 1308/2013).

Nowo przyjęte wytyczne dotyczą trzech zależnych od przynoszonych usprawnień odstępstw, które umożliwiają producentom oliwy z oliwek, wołowiny i cielęciny oraz roślin uprawnych wspólną sprzedaż i wspólne ustalanie cen, ilości i innych warunków obrotu za pośrednictwem uznanych organizacji, pod warunkiem, że spełnione zostały pewne warunki (art. 169, 170 i 171 rozporządzenia o jednolitej wspólnej organizacji rynku). W szczególności:

• organizacje te powinny zapewniać znaczące zwiększenie wydajności gospodarstw rolnych, biorąc na siebie organizację działań pomocniczych innych niż sprzedaż (np. składowanie, transport, dystrybucja); oraz
• ilość produktów wprowadzana do obrotu przez daną organizację nie może przekraczać określonych progów (20 % rynku właściwego w przypadku oliwy z oliwek oraz 15 % krajowej produkcji wołowiny i cielęciny oraz roślin uprawnych).

Nowe wytyczne ułatwią rolnikom przestrzeganie tych wymogów. Przydadzą się one również organom ds. konkurencji i organom sądowym państw członkowskich, które odpowiedzialne są za stosowanie nowych zasad. W nowo przyjętych wytycznych Komisja w szczególności:

• jasno definiuje/wskazuje, jakiego typu działania mogą przynieść znaczące usprawnienia, które muszą zaistnieć, aby można było skorzystać z odstępstwa, a także podaje konkretne przykłady sytuacji, w których działania te mogą przynieść takie usprawnienia;
• wyjaśnia, jak należy obliczać ilość wprowadzoną do obrotu przez organizacje rolników i w jaki sposób sprawdzić, czy odnośne progi nie zostały przekroczone, biorąc zwłaszcza pod uwagę naturalne wahania w czasie;
• wskazuje, w jaki sposób podczas obliczania ilości wprowadzonej do obrotu przez organizacje rolników można brać pod uwagę wyjątkowe okoliczności, takie jak np. klęska żywiołowa; oraz
• objaśnia sytuacje, w których krajowe organy ds. konkurencji i Komisja mogą stosować klauzulę ochronną przewidzianą w rozporządzeniu o jednolitej wspólnej organizacji rynku. Zgodnie z tą klauzulą organy ds. konkurencji mogą w wyjątkowych okolicznościach zdecydować, że wspólna sprzedaż prowadzona przez organizacje rolników powinna zostać ponownie zbadana lub nie powinna mieć miejsca, jeżeli istnieje negatywny wpływ na cały rynek.

Wytyczne zostaną opublikowane w ciągu najbliższych dni w Dzienniku Urzędowym UE. Pełny tekst wytycznych jest dostępny tutaj.

Kontekst

W okresie między styczniem a majem 2015 r. Komisja przeprowadziła publiczne konsultacje w sprawie projektu tekstu wytycznych. Zorganizowano także konsultacje z Parlamentem Europejskim i organami ds. konkurencji państw członkowskich. Wszystkie odpowiedzi zebrane w ramach tych konsultacji dostępne są tutaj.

Wskutek kolejnych reform WPR stała się w coraz większym stopniu zorientowana na rynek. Obecnie europejscy producenci rolni codziennie konkurują na wielu rynkach, na których muszą zmierzyć się ze specyficznymi wyzwaniami:

• rosnącym zapotrzebowaniem konsumentów na lepsze, zrównoważone i łatwo identyfikowalne produkty;
• globalną konkurencją ze strony produktów przywożonych spoza Europy;
• partnerami biznesowymi – przetwórcami, wytwórcami czy sprzedawcami detalicznymi, którzy często są więksi i silniejsi finansowo, podczas gdy większość gospodarstw rolnych w Europie jest bardzo mała.

Ocena skutków przeprowadzona przez Komisję w kontekście ostatniej reformy WPR wskazała na konieczność usprawnienia funkcjonowania łańcucha dostaw żywności oraz stworzenia odpowiednich warunków dla sektora rolnego, aby stał się on bardziej konkurencyjny i innowacyjny. Oznacza to w szczególności zachęcanie rolników do nawiązywania współpracy w ramach organizacji producentów i zrzeszeń organizacji producentów, przy jednoczesnym zagwarantowaniu konkurencyjności tego sektora.