Specjalne wydanie tablicy wyników w dziedzinie pomocy państwa, które zostało właśnie opublikowane przez Komisję Europejską, dotyczy głównie działań podjętych przez państwa członkowskie, nadzorowanych i koordynowanych przez Komisję, w kontekście obecnego kryzysu finansowego i gospodarczego.

W celu zapewnienia stabilności finansowej państwa członkowskie przygotowały gwarancje, zabezpieczenia przed ryzykiem oraz działania mające na celu dokapitalizowanie sektora finansowego na ogólną sumę około 3000 miliardów EUR. Trzy nowe komunikaty Komisji stanowią jasne ramy określające warunki od spełnienia których uzależniona jest realizacja tych bezprecedensowych działań, gwarantując tym samym zachowanie integralności jednolitego rynku i uniknięcie szkodliwej rywalizacji pomiędzy państwami członkowskimi jeżeli chodzi o wysokość dotacji. Ponadto tymczasowe ramy prawne w zakresie pomocy państwa z grudnia 2008 r. umożliwiają państwom członkowskim wspieranie przedsiębiorstw i ochronę miejsc pracy w realnej gospodarce, unikając nadmiernych zakłóceń konkurencji.

Komisarz ds. konkurencji Neelie Kroes skomentowała to następująco: „Ostatnie sześć miesięcy pokazało, że kontrola pomocy państwa odgrywa bardzo ważną rolę przy rozwiązywaniu w skoordynowany sposób problemów związanych z
kryzysem gospodarczym w całej Europie. Wypróbowane unijne zasady dotyczące pomocy państwa z pewnością były częścią właściwych rozwiązań. Nasze interwencje i – czasami surowe – warunki, jakie stawialiśmy, zapobiegły popadnięciu państw członkowskich w pułapkę protekcjonizmu i wyeksportowaniu ich problemów do innych państw członkowskich, a jednocześnie pozwoliły państwom członkowskim na uniknięcie załamania finansowego. Odpowiedzialność za dalszą sytuację ponosi teraz sektor finansowy – musi on uporządkować bilanse i dokonać restrukturyzacji, aby zapewnić sobie możliwość przetrwania na rynku”.

Kryzys finansowy

Skoordynowane działania państw członkowskich i Komisji umożliwiły szybkie wdrożenie odpowiednich programów wsparcia i działań doraźnych w celu zaradzenia kryzysowi finansowemu bez nadmiernych naruszeń konkurencji. Od
września 2008 r. Komisja podjęła ponad 50 decyzji, często w bardzo krótkim terminie. Pomogło to utrzymać stabilność finansową i przywrócić zaufanie do sektora finansowego oraz gospodarki jako całości, przy jednoczesnym
zachowaniu odpowiednich bodźców skłaniających do podejmowania ryzyka i konkurencji w przyszłości.

Kontrola pomocy państwa miała ogromne znaczenie, ponieważ pozwoliła uniknąć rywalizacji jeżeli chodzi o wysokość dotacji, a tym samym zagwarantować równe warunku działania wszystkim przedsiębiorstwom w ramach jednolitego
rynku. Zapewniła ona również poszanowanie interesów zdrowych instytucji finansowych, zdolnych do działania bez pomocy państwa.

Obecne specjalne wydanie tablicy wyników pokazuje, że ogólna maksymalna wartość działań wspierających instytucje finansowe w kontekście kryzysu, zatwierdzonych dotychczas przez Komisję, wynosi około 3000 mld EUR. Na wartość tę składają się ogólne maksymalne wartości udzielonych gwarancji (do 2300 mld EUR), działania mające na celu okapitalizowanie (około 300 mld EUR) oraz doraźne działania ratunkowe i restrukturyzacyjne na rzecz konkretnych banków i instytucji finansowych (około 400 mld EUR). Rzeczywisty poziom pomocy państwa będzie znacznie niższy, szczególnie dlatego, że element pomocy w przypadku gwarancji państwowych zwykle stanowi tylko niewielki ułamek gwarantowanej kwoty. Faktyczne wydatki budżetowe pojawiają się dopiero, kiedy gwarancję państwową trzeba zrealizować.

Od początku października 2008 r. Komisja kierowała działaniami mającymi na celu pomoc w zwalczaniu kryzysu finansowego w kontekście jasnych ram politycznych. Komisja przyjęła w okresie od października 2008 r. do lutego 2009 r., w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi, trzy komunikaty: „Komunikat w sprawie banków” z dnia 13 października 2008 r. (zob. IP/08/1495), „Komunikat w sprawie dekapitalizowania” z dnia 5 grudnia 2008 r. (zob. IP/08/1901) oraz „Komunikat w sprawie aktywów o obniżonej jakości” z dnia 25 lutego 2009 r. (zob. IP/09/322).

Gospodarka realna

Pod koniec 2008 r. kryzys finansowy rozciągnął się na realną część gospodarki. Ze względu na problemy przedsiębiorstw z uzyskaniem kredytowania Komisja przyjęła w dniu 17 grudnia 2008 r. tymczasowe ramy prawne (zob. IP/08/1993), udostępniając państwom członkowskim dodatkowe środki umożliwiające przeciwdziałanie skutkom mniejszej dostępności kredytów w gospodarce realnej. Jak dotąd Komisja zatwierdziła około 25 środków podjętych przez państwo w 10 państwach członkowskich, mających na celu ustabilizowanie sytuacji przedsiębiorstw i ochronę miejsc pracy w gospodarce realnej.

Tablicę wyników oraz szereg szczegółowych zestawień statystycznych i wskaźników odnoszących się do wszystkich państw członkowskich Komisja zamieściła na portalu Europa na następującej stronie internetowej:
http://ec.europa.eu/competition/state_aid/studies_reports/studies_reports.html w sekcji „Scoreboard, reports and studies".

Dodatkowe tabele zawarte w tablicy wyników w dziedzinie pomocy państwa opublikowanej wiosną 2009 r. zawierają bardziej szczegółowe informacje, w tym odwołania źródłowe i łącza internetowe do decyzji w sprawie pomocy państwa. Przegląd działań podjętych na poziomie krajowym w odpowiedzi na kryzys finansowy i gospodarczy można znaleźć w dokumencie MEMO/09/111.