Plan działania opiera się na podejściu „Jedno zdrowie" dotyczącym zarówno oporności u ludzi, jak i u zwierząt. Równocześnie Komisja przyjęła dokument, który jest pierwszym wynikiem planu działania. Chodzi tu o unijne wytyczne dotyczące rozważnego stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych u ludzi [1].

Vytenis Andriukaitis, komisarz do spraw zdrowia i bezpieczeństwa żywności, powiedział: Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe jest coraz większym zagrożeniem w skali światowej i jeżeli już teraz nie zaczniemy jej zwalczać w bardziej intensywny i zdecydowany sposób, do 2050 roku liczba jej ofiar śmiertelnych może prześcignąć liczbę ofiar chorób nowotworowych. Dzisiaj przedstawiamy ambitny plan działania skoncentrowany na najważniejszych dziedzinach o największej wartości dodanej dla krajów UE. Promowanie rozważnego stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych u ludzi i zwierząt, zorganizowany nadzór, skuteczniejsze gromadzenie danych oraz wspieranie badań naukowych pomogą nam przekształcić UE w lidera w zakresie najlepszych praktyk mającego realny wpływ na kształtowanie światowego programu zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe we współczesnym świecie, w którym występuje coraz więcej współzależności między krajami i regionami.

Carlos Moedas, komisarz ds. badań, nauki i innowacji, dodał: Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe powoduje śmierć tysięcy osób i stanowi znaczne obciążenie dla społeczeństwa oraz gospodarki. Jest to problem, którego żaden kraj nie jest w stanie rozwiązać samodzielnie. Aby ratować ludzi, zwierzęta i środowisko, musimy prowadzić badania naukowe w skali UE. Dlatego tak duże znaczenie ma plan działania „Jedno zdrowie". Umożliwi on sprawniejszą koordynację badań naukowych i współpracy pomiędzy krajami UE, jak również między podmiotami z sektora publicznego i prywatnego w Europie i poza jej granicami.

Plan działania zawiera wytyczne, które mają na celu propagowanie rozważnego stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych u ludzi. Wytyczne te skierowane są do wszystkich osób i podmiotów – m. in. lekarzy, pielęgniarek, farmaceutów, administracji szpitali – które mają do czynienia ze środkami przeciwdrobnoustrojowymi. Wytyczne stanowią uzupełnienie zaleceń w zakresie profilaktyki i kontroli zakażeń obowiązujących na poziomie krajowym.

Poza tym w planie działania przewidziano realizację ponad 75 inicjatyw opartych na trzech filarach:

Filar 1: Zapewnienie, by UE stała się obszarem stosowania najlepszych praktyk dotyczących oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe

Zapewnienie UE pozycji lidera w zwalczaniu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe będzie wymagało wiarygodnych danych, skuteczniejszej koordynacji i nadzoru oraz lepszych środków kontroli. Pomoże to państwom członkowskim w ustanowieniu, wdrażaniu i monitorowaniu krajowych planów działania „Jedno zdrowie" w odniesieniu do oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe zgodnie ze zobowiązaniami, jakie podjęły na posiedzeniu Światowego Zgromadzenia Zdrowia w 2015 roku. Przykłady wsparcia państw członkowskich przez Komisję obejmują przede wszystkim udzielanie opartych na dowodach informacji pozyskanych z udziałem jej agencji, aktualizowanie unijnych przepisów wykonawczych dotyczących monitorowania i sprawozdawczości w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u ludzi, zwierząt i w żywności, wzajemne uczenie się, wymianę innowacyjnych pomysłów i budowanie konsensusu, jak również współfinansowanie działań prowadzonych w państwach członkowskich w celu zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe. Zakres planu działania zostanie rozszerzony o aspekty ochrony środowiska, są one bowiem jednymi z najważniejszych czynników przyczyniających się do rozwoju i rozprzestrzeniania się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

Filar 2: Wspieranie badań, rozwoju i innowacji

Inicjatywy realizowane w ramach filaru badawczego mają na celu wspieranie badań, dalsze zachęcanie do innowacji, zapewnianie wartościowego wkładu w politykę mającą podstawy naukowe oraz w środki prawne tworzone w celu zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, a także eliminowanie luk w korpusie wiedzy, na przykład na temat roli oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe w środowisku. We współpracy z państwami członkowskimi i przedstawicielami przemysłu, w tym również z małymi i średnimi przedsiębiorstwami, Komisja zajmie się kwestią oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u bakterii, grzybów i pasożytów. Przedmiotem szczególnej uwagi będą czynniki chorobotwórcze zawarte w priorytetowym wykazie WHO, jak również gruźlica, HIV/AIDS, malaria i zaniedbane choroby zakaźne.

Programy dofinansowania i współpracy będą skoncentrowane na poszerzaniu wiedzy na temat skutecznego nadzoru i kontroli zakażeń, w tym na nowych metodach diagnostyki oraz nowych formach leczenia i profilaktyce (szczepionki). Działania podejmowane w tych dziedzinach priorytetowych pomogą zwiększyć poziom ochrony zdrowia publicznego i zapewnią korzyści gospodarcze i społeczne w Europie i poza nią.

Filar 3: Udział w kształtowaniu światowego programu na rzecz zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe

Mając na uwadze, że obszary działania zostały uzgodnione na szczeblu międzynarodowym, UE będzie dążyła do zwiększenia zaangażowania i zacieśnienia współpracy z organizacjami wielostronnymi, jak i z krajami rozwijającymi się najbardziej dotkniętymi problemem oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe. Jako jeden z największych importerów produktów rolnych UE może odegrać znaczącą rolę w zwalczaniu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe poprzez promowanie swoich standardów i działań w tej dziedzinie wśród swoich partnerów handlowych. Jeśli chodzi o badania naukowe, UE będzie kontynuowała swoje udane międzynarodowe inicjatywy na dużą skalę, takie jak Partnerstwo pomiędzy Europą a krajami rozwijającymi się w zakresie badań klinicznych i inicjatywa w zakresie wspólnego programowania. Będzie też w dalszym ciągu budować globalny system bardziej zaawansowanych i zintegrowanych badań naukowych w dziedzinie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

Kontekst

Nowy plan jest kontynuacją pierwszego planu działania w dziedzinie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe realizowanego w latach 2011–2016. Został on opracowany w oparciu o zalecenia będące wynikiem oceny zewnętrznej[2] oraz opinie zainteresowanych stron nadesłane w ramach konsultacji społecznych[3]. Uczestnicy konsultacji w przeważającej mierze byli zdania, że podjęcie przez Komisję działań uzupełniających działania państw UE jest potrzebne – opowiedziało się za nim 79 proc. respondentów.

Więcej informacji:

Zestawienie informacyjne

Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe – więcej informacji

Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe – badania naukowe

Czytaj nasze wpisy na Twitterze: @V_Andriukaitis @EU_Health; @EUScienceInnov

[1] https://ec.europa.eu/health/amr/sites/amr/files/amr_guidelines_prudent_use_en.pdf

[2] http://ec.europa.eu/health/amr/sites/amr/files/amr_evaluation_2011-16_evaluation-action-plan.pdf

[3] https://ec.europa.eu/health/amr/consultations/consultation_20170123_amr-new-action-plan_en