Europosłowie przyjęli program „Horyzont Europa”, poświęcony badaniom i innowacjom i obejmujący lata 2021-2027. Stanowi on kontynuację programu „Horyzont 2020” i ma służyć jako wsparcie badawcze UE w takich obszarach jak zdrowie, transformacja klimatyczna czy cyfryzacja.

Parlament Europejski zatwierdził wczoraj (27 kwietnia) porozumienie z Radą dotyczące rozporządzenia w sprawie programu „Horyzont Europa”. Eurodeputowani przyjęli też program szczegółowy programu, za którym opowiedziało się 677 posłów. Przeciw było pięć głosów, podczas gdy 17 posłów wstrzymało się od głosu.

Założenia programu

„Horyzont Europa” ma kłaść szczególny nacisk na zdrowie i wsparcie innowacji, zwłaszcza tych wdrażanych albo tych, które w przyszłości mogą zostać wdrożone przez małe i średnie przedsiębiorstwa. Innowacje te mają wiązać się z ogólnoświatowymi wyzwaniami, takimi jak zmiana klimatu, cyfryzacja i pandemia COVID-19.

Program uwzględnia też rekordową kwotę środków budżetowych UE na digitalizację i badania związane z cyfryzacją. Program będzie też wspierać innowacyjne MŚP i europejską infrastrukturę badawczą. Za pośrednictwem Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych dodatkowy miliard euro przeznaczono na badania podstawowe.

„Program <<Horyzont Europa>> przygotuje UE na przyszłość, wspierając jej systemy opieki zdrowotnej, przemysł w obniżaniu emisyjności oraz przedsiębiorstwa we wprowadzaniu innowacji. Będzie on również wspierał europejskich naukowców. Ambitne inwestycje w badania i innowacje pozwolą sprostać przyszłym wyzwaniom”, zapewnił rumuński europoseł Dan Nica (S&D), sprawozdawca rozporządzenia w sprawie „Horyzont Europa”.

Na jaką sumę opiewać będzie „Horyzont Europa”?

Wśród celów są m.in. pomoc służbie zdrowia w krajach UE w przygotowaniu się na potencjalne kolejne zagrożenia dla zdrowia publicznego na miarę pandemii COVID-19 i wsparcie przemysłu w procesach zmierzających do obniżenia emisyjności, we wprowadzaniu innowacji i w dygitalizacji. Komisja Europejska stosuje program „Horyzont Europa” tymczasowo od 1 stycznia 2021 r.

Budżet programu to 95,5 mld euro, czyli o 15,5 mld euro więcej, niż było to w przypadku „Horyzontu 2020”. 5,4 mld euro pochodzić będzie z unijnego Funduszu Odbudowy „Next Generation EU”. W wieloletnich ramach finansowych UE przewidziano dodatkowe inwestycje w wysokości 4 mld euro.

„Wypracowaliśmy ambitny i zrównoważony budżet, który zdecydowanie wspiera badania podstawowe, ale też badania tematyczne. Po raz pierwszy przewidziano także specjalny budżet dla europejskiego sektora kultury i branży twórczej”, oświadczył Christian Ehler (EPL), sprawozdawca programu szczegółowego służącego realizacji programu.

„<<Horyzont Europa>> będzie kluczowy dla odbudowy unijnej gospodarki”, ocenił niemiecki eurodeputowany, dodając, że program ten jest również „prawnym zobowiązaniem UE do obrony wolności akademickiej na całym kontynencie”.

Konstrukcja programu

Program „Horyzont Europa” opierać się będzie na trzech filarach. Pierwszy z nich, filar „Doskonała nauka” ma za pośrednictwem Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERBN) wspierać pionierskie projekty badawcze definiowane i prowadzone przez samych naukowców. Program „Maria Skłodowska-Curie” przewiduje finansowanie stypendiów i wymian dla naukowców jako element działań programu. Filar ten obejmować będzie też inwestycje w infrastrukturę badawczą.

Filar „Globalne wyzwania i europejska konkurencyjność przemysłowa” ma bezpośrednio wspierać badania związane z wyzwaniami społecznymi i możliwościami technologicznymi i przemysłowymi. Będzie też określać kierunek misji badawczych prowadzonych na skalę unijną. Ta część programu obejmie również działania prowadzone przez Wspólne Centrum Badawcze KE (JRC). Rolą Centrum jest dostarczanie unijnym i krajowym decydentom politycznym niezależnych dowodów naukowych i wsparcia technicznego.

Ostatni z filarów, „Innowacyjna Europa”, przewiduje działania, dzięki którym Europa ma stać się liderem w dziedzinie innowacji tworzących rynek. Dzięki wzmacnianiu Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii (EIT) program „Horyzont Europa” ma także wspierać integrację biznesu, badania naukowe, szkolnictwo wyższe i przedsiębiorczość.