Data publikacji: 18.06.2010
Planowane przez Unię Europejską przepisy gwarantujące prawo do tłumaczenia ustnego i pisemnego w postępowaniach karnych uzyskały 16.06.2010 zgodę Parlamentu Europejskiego. Tym samym ich wejście w życie posunęło się o krok do przodu.
Parlament zagłosował przeważającą większością głosów na rzecz solidnego projektu regulacji prawnej, który uzgodniono w drodze negocjacji między trzema instytucjami: Parlamentem, Radą i Komisją . Projekt regulacji przewiduje, że podejrzany będzie miał prawo do uzyskania informacji o wykorzystywanych dowodach oraz do porady prawnej w ojczystym języku podczas postępowania karnego w każdym sądzie UE. Stanowi to gwarancję sprawiedliwego procesu dla każdej osoby na terytorium całej UE. Regulacja ta jest pierwszym środkiem z serii działań mających zapewnić sprawiedliwy proces. Ich wprowadzenie przewidziano w traktacie lizbońskim, który pozwolił Komisji Europejskiej na zaproponowanie środków w dziedzinie prawa karnego. Jest to pierwszy środek w historii UE, który określa minimalne wspólne normy związane z prawami procesowymi. Środek ten musi teraz uzyskać zgodę Rady.
„Dzisiejsze głosowanie jest owocem ciężkiej pracy sprawozdawczymi Sarah Ludford i Komisji Wolności Obywatelskich, oraz wynikiem ich zaangażowania w zagadnienie związane z prawem do sprawiedliwego procesu. Zarówno Parlament jak i Rada mają swój ogromny wkład w sformułowanie nowych przepisów w sposób, który pozwoli na sprostanie normom określonym w Karcie praw podstawowych. Dzięki temu przepisy te mają faktyczny wpływ na życie obywateli UE”, powiedziała wiceprzewodnicząca Viviane Reding, komisarz UE ds. sprawiedliwości, praw podstawowych i obywatelstwa. „Jeżeli chodzi o szczegóły tych przepisów, nie pozwoliłam na żadne ustępstwa. Prawo do sprawiedliwego procesu jest zapisane w Karcie praw podstawowych UE, a prawa drugiej kategorii nie są żadnymi prawami. Jestem wdzięczna, że w trakcie negocjacji Parlament Europejski to potwierdził. Mam nadzieję, że państwa członkowskie podejmą energiczne kroki w celu wdrożenia wspomnianych środków i podejmą ich skuteczne wykonanie; bowiem niesprawiedliwość ani na chwilę nie spoczywa. Sprawiedliwość, na którą trzeba czekać, to żadna sprawiedliwość.”
W dniu 9 marca Komisja poczyniła pierwszy krok z całej serii środków zmierzających do ustanowienia wspólnych europejskich norm w sprawach karnych. Komisja zaproponowała przepisy, które zobowiązywałyby państwa UE do zapewnienia podejrzanym pełnych usług związanych z tłumaczeniem pisemnym i ustnym . Tekst, nad którym głosował dzisiaj Parlament Europejski, został zaakceptowany w ubiegły czwartek przez komisję parlamentarną odpowiedzialną za kwestie związane ze sprawiedliwością (LIBE).
Było to możliwe dzięki kompromisowemu porozumieniu osiągniętemu w dniu 27 maja br. przez Radę, Komisję oraz sprawozdawczynię Parlamentu Europejskiego. Rada ds. WSiSW wyraziła zgodę na ten kompromis w dniu 4 czerwca br.
W kompromisie tym uwzględniono najważniejsze aspekty wniosku Komisji. Wniosek ten zagwarantuje na przykład prawo do uzyskania informacji oraz porady prawnej w ojczystym języku na każdym etapie postępowania karnego, we wszystkich sądach UE. Komisja kładła nacisk na ten element, gdyż ma on decydujące znaczenie dla zapewnienia pełnej zgodności z normami, które obowiązują na mocy Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz orzecznictwa trybunału w Strasburgu, a także karty praw podstawowych.
Na mocy tych przepisów obywatele otrzymywaliby również pisemne tłumaczenie wszystkich istotnych dokumentów, takich jak akt oskarżenia oraz mieliby prawo do tłumaczenia ustnego podczas wszystkich rozpraw i przesłuchań, a także spotkań z prawnikami. Nie mogą oni zrzec się swoich praw, jeżeli nie otrzymają przedtem porady prawnej lub pełnej informacji o konsekwencjach zrzeczenia się tych praw.
Projekt dyrektywy musi zostać poddany głosowaniu w Radzie Ministrów; co stanowi element zwykłej procedury legislacyjnej (współdecyzji) wprowadzonej na mocy traktatu lizbońskiego w odniesieniu do spraw z zakresu prawa karnego.
Informacje dodatkowe
W związku z tym, że propozycje całościowe dotyczące praw proceduralnych do sprawiedliwego procesu nie zyskały jednomyślnego wsparcia rządów UE, gdy w 2004 r. Komisja po raz pierwszy przedstawiła swoje wnioski w tym obszarze, obecnie Komisja podjęła działanie „krok po kroku”, jak przewidziano w założeniach dotyczących sprawiedliwego procesu określonych w programie sztokholmskim przyjętym w grudniu 2009 r. W ciągu nadchodzących czterech lat Komisja zaproponuje szereg dalszych środków.
W najbliższych tygodniach Komisja przedstawi wniosek dotyczący drugiej dyrektywy, którą zaprojektowano w celu zagwarantowania podejrzanym prawa do pouczenia prawnego.
Więcej informacji:
Portal informacyjny w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych:
Strona internetowa Viviane Reding, wiceprzewodniczącej Komisji i komisarza ds. sprawiedliwości, praw podstawowych i obywatelstwa: