Komisja Europejska przyjęła dziś szereg zaleceń dotyczących polityki gospodarczej dla poszczególnych państw członkowskich, mających na celu podtrzymanie ożywienia gospodarczego, zapoczątkowanego w ubiegłym roku.

Zalecenia te opierają się na szczegółowej analizie sytuacji każdego kraju i zawierają wskazówki na temat sposobów pobudzania wzrostu gospodarczego, zwiększania konkurencyjności i tworzenia nowych miejsc pracy w latach 2014 – 2015.

W tym roku nacisk został przeniesiony z szybkiego reagowania na problemy wywołane kryzysem na umacnianie warunków korzystnych dla trwałego wzrostu i zatrudnienia w gospodarce pokryzysowej. Jako część dzisiejszego pakietu, który wyznacza punkt kulminacyjny czwartego europejskiego semestru na rzecz koordynacji polityki gospodarczej,
Komisja przyjęła również szereg decyzji w sprawie finansów publicznych państw członkowskich w ramach paktu stabilności i wzrostu. Łącznie stanowią one zestaw ambitnych reform dla gospodarki UE.

Przewodniczący José Manuel Barroso powiedział: „Chodzi o pomoc państwom członkowskim w wyjściu z kryzysu i powrocie na ścieżkę wzrostu, a zalecenia dla poszczególnych krajów są na tej ścieżce kompasem wskazującym właściwy kierunek. Wysiłek i poświęcenie poczynione w całej Europie zaczynają przynosić efekty. Wzrost gospodarczy – choć nadal umiarkowany – zaczyna przyspieszać i już od tego roku powinniśmy odnotować wzrost zatrudnienia. Obecnie podstawowe wyzwanie dla UE ma
charakter polityczny: jak w miarę zmniejszania się presji spowodowanej kryzysem utrzymać poparcie dla reform? Jeżeli politycy staną na wysokości zadania i wykażą wolę polityczną w forsowaniu reform – nawet tych niepopularnych – ożywienie gospodarcze będzie większe, a standard życia się podniesie.”

Według analizy Komisji kontynuowanie starań politycznych na wszystkich szczeblach w ostatnich latach zapewniło unijnej gospodarce większą stabilność. Niemniej jednak wzrost gospodarczy w latach 2014-2015 będzie nierówny i niestabilny, w związku z czym należy utrzymać tempo reform. W dłuższej perspektywie potencjał wzrostu w UE nadal jest względnie niewielki: wysoki poziom bezrobocia oraz trudna sytuacja społeczna będą poprawiać się powoli, a ponowne pobudzenie inwestycji zajmie dużo czasu.

Zalecenia dla poszczególnych krajów na 2014 r.

W tym roku zalecenia zostały przekazane 26 krajom (z wyjątkiem Grecji i Cypru, które wdrażają programy dostosowań gospodarczych).
Odzwierciedlają one postępy poczynione od czasu zakończenia rundy zaleceń z 2013 r., która przyniosła pozytywne wyniki:

Odnotowano wzrost gospodarczy, także w większości krajów dotkniętych kryzysem. Oczekuje się, że w tym roku skurczą się jedynie gospodarki Cypru i Chorwacji, natomiast do 2015 r. gospodarki wszystkich państw UE będą znowu rosły.

Stan finansów publicznych nadal się poprawia. W 2014 r. po raz pierwszy od wybuchu kryzysu łączny deficyt budżetowy państw UE ma spaść poniżej górnej granicy wynoszącej 3 proc. PKB. Komisja zaleca, aby Austria, Belgia, Czechy, Dania, Słowacja i Niderlandy wyszły z procedury nadmiernego deficytu, co zmniejszy liczbę państw objętych tą procedurą do 11 (z 24 w 2011 r.).

Reformy w krajach w najtrudniejszej sytuacji przynoszą rezultaty.
Irlandia zakończyła program pomocy finansowej w grudniu 2013 r., Hiszpania – w styczniu, a Portugalia – w maju br. Przewiduje się, że Grecja wróci na ścieżkę wzrostu gospodarczego w 2014 r., natomiast sytuacja na Cyprze już się ustabilizowała. Dzięki stanowczości w przeprowadzaniu reform gospodarczych Łotwa mogła w styczniu dołączyć do strefy euro.

W większości krajów poprawia się sytuacja rachunków obrotów bieżących i następuje przywracanie równowagi. W marcu 2014 r., po raz pierwszy od wprowadzenia procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej, Komisja stwierdziła, że w dwóch krajach (w Danii i na Malcie) nie występują już zakłócenia równowagi i że Hiszpania nie znajduje się już w sytuacji nadmiernego zakłócenia równowagi.

Przewiduje się umiarkowany wzrost zatrudnienia od bieżącego roku i spadek bezrobocia do 10,4 proc. do 2015 r., ponieważ sytuacja na rynku pracy poprawia się zwykle najwcześniej pół roku po PKB. W kilku państwach członkowskich, w tym w Hiszpanii, Portugalii, we Włoszech i we Francji, wprowadzono głębokie reformy w celu poprawy odporności rynku pracy.

Ponieważ jednak ożywienie jest wciąż nierównomierne i niestabilne, reformy strukturalne unijnych gospodarek powinny być kontynuowane, w szczególności:

- aby zwalczać wysokie bezrobocie, nierówności i ubóstwo: Kryzys wywarł poważny i trwały wpływ na poziom zatrudnienia w UE, który nadal jest dramatycznie niski – w 2013 r. bezrobocie wynosiło 10,8 proc. – przy czym różnice między krajami wahają się od 4,9 proc. w Austrii do 27,3 proc. w Grecji. Wymaga to kontynuowania reform polityk zatrudnienia, a także objęcia szerszych grup systemami edukacji i opieki społecznej oraz zwiększenia efektywności tych systemów. W zaleceniach szczególną uwagę poświęcono zwalczaniu bezrobocia młodych ludzi, przede wszystkim poprzez wdrożenie gwarancji dla młodzieży.

- aby system podatkowy sprzyjał wzrostowi zatrudnienia: W wielu państwach kryzys doprowadził do podniesienia podatków, zamiast do obniżenia wydatków, tak że obciążenia podatkowe ogółem wzrosły. Ze względu na ograniczone pole manewru, jeśli chodzi o finanse publiczne, wiele zaleceń skupia się na przejściu z opodatkowania pracy na bardziej
stałe podatki od nieruchomości i konsumpcji oraz podatki ekologiczne w celu poprawy przestrzegania przepisów podatkowych oraz walki z oszustwami podatkowymi.

- aby pobudzać prywatne inwestycje: Dostęp do finansowania bankowego pozostaje ograniczony we Włoszech, w Grecji, Hiszpanii, na Litwie, w Słowenii, Chorwacji i na Cyprze, szczególnie dla małych i średnich przedsiębiorstw. W zaleceniach wskazano na potrzebę dalszego stabilizowania sytuacji w sektorze bankowym i wspierania alternatywnych form finansowania – na przykład w postaci systemów gwarancji kredytowych lub obligacji korporacyjnych.

- aby gospodarki były bardziej konkurencyjne: Postępy we wdrażaniu reform strukturalnych kluczowych sektorów są ograniczone w porównaniu z 2013 r. W wielu tegorocznych zaleceniach położono nacisk na dalsze reformy sektora usług, energii i infrastruktury transportowej, systemów badań i innowacji oraz prawa konkurencji.

- aby zmniejszać dług: Ze względu na nagromadzenie deficytów w czasie przewiduje się, że dług publiczny osiągnie w tym roku rekordową wartość i trzeba będzie dążyć do jego obniżenia, w szczególności w Belgii, Irlandii, Grecji, Hiszpanii, we Włoszech, na Cyprze i w Portugalii, gdzie utrzymuje się on na poziomie powyżej 100 proc. PKB. Wyzwaniem dla finansów publicznych jest zarządzanie kosztami starzenia się społeczeństwa – szczególnie kosztami emerytur i opieki zdrowotnej – oraz utrzymanie pobudzających wzrost wydatków na edukację, badania i innowacje.

Decyzje budżetowe

W dniu dzisiejszym Komisja Europejska zaleciła Radzie Ministrów UE zamknięcie procedury nadmiernego deficytu w odniesieniu do sześciu krajów. Są to: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Holandia i Słowacja.

Komisja opublikowała również sprawozdanie z analizy przyczyn planowanego i przewidywanego naruszenia traktatowych wartości odniesienia dla długu publicznego (60 proc. PKB) w przypadku Finlandii. Wniosek Komisji jest taki, że uruchomienie procedury nadmiernego deficytu nie jest uzasadnione, ponieważ deficyt tego kraju wynika z jego uczestnictwa w działaniach solidarnościowych w strefie euro.

Ponadto Komisja stwierdziła, że dwa państwa, Polska i Chorwacja, podjęły skuteczne działania w odpowiedzi na zalecenia Rady dla tych krajów w ramach procedury nadmiernego deficytu.

Dalsze działania

Zalecenia dla poszczególnych krajów zostaną przedyskutowane przez przywódców i ministrów UE w czerwcu. Zostaną one formalnie przyjęte przez ministrów finansów państw członkowskich na posiedzeniu Rady UE w dniu 8 lipca. Do państw członkowskich należy następnie wdrożenie tych zaleceń przez ich uwzględnianie przy opracowywaniu budżetów krajowych i innych odnośnych polityk na rok 2015. Zalecenia w ramach paktu stabilności i wzrostu zostaną omówione i przyjęte przez ministrów finansów na posiedzeniu Rady UE w dniu 20 czerwca.

Dodatkowe informacje:

Zalecenia dla poszczególnych krajów na 2014 r.:
http://ec.europa.eu/europe2020/making-it-happen/country-specific-recommendations/index_pl.htm

Decyzje w ramach paktu na rzecz stabilności i wzrostu:
http://ec.europa.eu/economy_finance/economic_governance/sgp/corrective_arm/index_en.htm

Komunikat do pobrania:
http://europa.eu/rapid/press-release_IP-14-623_pl.htm