W grudniu 2013 r. Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej przyjęły Program ramowy na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw 2014-2020 COSME (Programme for the Competitiveness of Enterprises and small and medium-sized enterprises).

Główne cele programu to:

• wzmocnienie konkurencyjności i trwałości unijnych przedsiębiorstw, szczególnie małych i średnich, oraz

• krzewienie kultury przedsiębiorczości, wspieranie tworzenia miejsc pracy oraz wzrostu MŚP.

Budżet programu to 2,3 miliarda euro, z czego co najmniej 60% (1,4 mld euro) zostanie przeznaczone na instrumenty finansowe.

Program COSME stanowi kontynuację Programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji (Competitiveness and Innovation Framework Programme– CIP) na lata 2007-2013. Program CIP stworzono przede wszystkim w celu promowania konkurencyjności europejskich małych i średnich przedsiębiorstw, przez wsparcie działalności innowacyjnej, zapewnienie lepszego dostępu do finansowania oraz świadczenie usług wsparcia dla biznesu. W latach 2014-2020 wsparcie konkurencyjności oraz małych i średnich przedsiębiorstw jest kontynuowane w programie COSME, natomiast wsparcie działalności innowacyjnej uwzględniono w programie Horyzont 2020, wzajemnie uzupełniającym się z programem COSME.

W ramach programu COSME realizowane są cztery kierunki działań:

• Poprawa dostępu do rynków, dzięki usługom Enterprise Europe Network dla przedsiębiorców, obejmującym m.in.:

  • usługi informacyjne nt. prawa Unii Europejskiej oraz udziału w programach unijnych,

  • wsparcie w pozyskaniu partnerów zagranicznych, w Unii Europejskiej oraz poza UE,

  • doradztwo w zakresie możliwości finansowania,

  • wsparcie transferu innowacji i technologii,

  • zapewnienie komunikacji pomiędzy przedsiębiorstwami a Komisją Europejską w sprawie warunków prowadzenia działalności gospodarczej w UE.

• Poprawa dostępu małych i średnich przedsiębiorstw do finansowania, dzięki instrumentom finansowym:

  • Instrument Gwarancji Kredytowych

  • Instrument Kapitałowy dla Wzrostu

• Poprawa warunków dla tworzenia i rozwoju przedsiębiorstw, przez:

  • ograniczenie obciążeń administracyjnych i prawnych, m.in. dzięki redukcji obowiązkowej sprawozdawczości,

  • identyfikację i rozpowszechnianie dobrych praktyk we wspieraniu przedsiębiorczości na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym,

  • analizę efektywności narzędzi wspierania przedsiębiorczości w poszczególnych krajach,

  • wsparcie poszczególnych sektorów, ze szczególnym uwzględnieniem turystyki.

• Promocja przedsiębiorczości i kultury przedsiębiorczości, przez:

  • Edukację nt. przedsiębiorczości – COSME wspiera wymianę informacji na temat najlepszych praktyk w edukacji nt. przedsiębiorczości.

  • Poprawę warunków prowadzenia działalności gospodarczej, dla umożliwienia wzrostu i rozwoju przedsiębiorstw. Wraz z poprawą systemu prawnego oraz podatkowego, przygotowane zostają rekomendacje dotyczące najlepszych sposobów wsparcia przedsiębiorstw w poszczególnych etapach ich rozwoju. Szczególna uwaga zostanie poświęcona firmom internetowym.

  • Szczególne narzędzia dla wybranych grup – specjalnymi programami obejmowane są wybrane grupy społeczne, jak osoby młode, kobiety lub starsi przedsiębiorcy.

O programie / instrumenty finansowe / przydatne adresy

Instrumenty finansowe

Finansowanie działalności i rozwoju MŚP w ramach COSME jest realizowane za pomocą instrumentów gwarancyjnych i kapitałowych.

Instrument Gwarancji Kredytowych (Loan Guarantee Facility, LGF): w ramach COSME Europejski Fundusz Inwestycyjny udostępnia bezpłatne gwarancje portfelowe dla instytucji finansowych (banków, firm leasingowych, funduszy poręczeniowych itp.) oferujących produkty finansowe dla małych i średnich przedsiębiorstw. Dzięki podziałowi ryzyka, instytucje te mogą rozszerzyć zakres produktów oraz zaoferować finansowanie dla MŚP na bardziej korzystnych warunkach: za niższą cenę, przy dłuższym okresie spłaty, z mniejszymi wymogami dotyczących zabezpieczenia, wkładu własnego itp. Pozwala to na udostępnienie produktów finansowych także tym przedsiębiorcom, którzy przy braku instrumentu finansowego COSME nie mogą liczyć na zdobycie niezbędnego finansowania. Instrument obejmuje również regwarancje, tzn. gwarancje EFI dla instytucji  finansowych, udzielających następnie własnych gwarancji podmiotom oferującym produkty dla MŚP, oraz gwarancje dla sekurytyzacji portfeli instrumentów dłużnych dla MŚP.

Instrument Kapitałowy dla Wzrostu (Equity Facility for Growth, EFG): w ramach COSME Europejski Fundusz Inwestycyjny oferuje finansowanie udziałowe dla funduszy venture capital lub funduszy oferujących finansowanie pośrednie (mezzanine) dla małych i średnich przedsiębiorstw w fazie ekspansji i wzrostu. Pozwala to na rozszerzenie zakresu finansowania dla takich przedsiębiorstw.

Od sierpnia 2014 r. instytucje finansowe oferujące produkty dla MŚP mogą aplikować do roli pośredników finansowych instrumentów programu COSME.

Oferta preferencyjnego finansowania dla polskich przedsiębiorców w ramach programu COSME jest dostępna od grudnia 2015 r. Polskimi pośrednikami finansowymi są:

• 10 banków komercyjnych oraz grupa banków spółdzielczych, oferujące preferencyjne kredyty, biorące udział w programie za pośrednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego.

• PKO Leasing (d. Raiffeisen-Leasing Polska), oferujący preferencyjne kredyty i leasing.

Oferta preferencyjnego finansowania w ramach Programu Ramowego na rzecz Konkurencyjności i Innowacji na lata 2007-2013 (CIP) została zakończona w marcu 2017 r.

Aktualna oferta finansowania dla polskich przedsiębiorców w ramach programów ramowych UE: OPIS OFERTY.

O programie / instrumenty finansowe / przydatne adresy

Przydatne adresy

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 1287/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające program COSME

• Szczegółowe informacje o programie

• Informacje na temat instrumentów finansowych programu CIP w Polsce

• Informacje nt. programu COSME (poza tematyką instrumentów finansowych): Enterprise Europe Network

Źródło: Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej