Parlament Europejski, Rada i Komisja osiągnęły porozumienie polityczne w sprawie unijnych ram monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych.

Uzgodniony pakiet umożliwi UE i państwom członkowskim odpowiednie środki ochrony ich żywotnych interesów, a jednocześnie zagwarantuje, że UE pozostanie jednym z najbardziej otwartych na inwestycje miejsc na świecie.

Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker powiedział: - Europa musi zawsze bronić swoich strategicznych interesów i właśnie w tym pomogą nam te nowe ramy. To też mam na myśli, kiedy mówię, że nie jesteśmy naiwnymi orędownikami wolnego handlu. Potrzebujemy kontroli nad zakupami zagranicznych przedsiębiorstw, które dotyczą strategicznych aktywów Europy. Wyrażam uznanie dla Parlamentu Europejskiego i rządów państw członkowskich za tak szybkie osiągnięcie tego porozumienia.

Komisarz ds. handlu Cecilia Malmström stwierdziła: - Jest to ważny etap tego procesu, który rozpoczęliśmy zaledwie rok temu i który ma na celu ochronę krytycznych technologii i infrastruktury w Europie. Pokazuje on gotowość Europy do reagowania na pilne żądanie obywateli i zainteresowanych stron. W coraz mocniej wzajemnie połączonym i współzależnym świecie potrzebujemy odpowiednich środków, by chronić nasze zbiorowe bezpieczeństwo i jednocześnie zachować otwartość Europy na biznes. Liczę na to, że Parlament Europejski i państwa członkowskie szybko zatwierdzą uzgodnione dziś mechanizmy monitorowania inwestycji. 

Otwartość na bezpośrednie inwestycje zagraniczne jest zapisana w unijnych traktatach. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne pobudzają wzrost gospodarczy, innowacje i zatrudnienie. W niektórych przypadkach inwestorzy zagraniczni mogą jednak dążyć do nabycia strategicznych aktywów, które umożliwią im kontrolowanie europejskich przedsiębiorstw, których działalność ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa i porządku publicznego w UE i państwach członkowskich, lub które umożliwią im wywieranie wpływu na takie przedsiębiorstwa. 

Poniżej wymieniono główne elementy nowych europejskich ram monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych.

• Utworzony zostanie mechanizm współpracy, w ramach którego państwa członkowskie i Komisja będą mogły wymieniać informacje i zgłaszać konkretne problemy.
• Komisja będzie mogła wydawać opinie w sprawach dotyczących kilku państw członkowskich lub gdy dana inwestycja może mieć wpływ na projekt lub program leżący w interesie całej UE, taki jak „Horyzont 2020" czy Galileo.
• Wspierana będzie międzynarodowa współpraca w zakresie strategii monitorowania inwestycji, m.in. poprzez wymianę doświadczeń, najlepszych praktyk i informacji dotyczących trendów inwestycyjnych.
• Potwierdzone zostanie, że interesy bezpieczeństwa narodowego pozostają w zakresie odpowiedzialności państw członkowskich. Państwa członkowskie nadal będą mogły decydować o zachowaniu już istniejących mechanizmów monitorowania, wprowadzaniu nowych lub niewprowadzaniu żadnych takich krajowych mechanizmów (obecnie tego rodzaju mechanizmy posiada 14 państw członkowskich).
• Państwa członkowskie zachowają ostatnie słowo w kwestii, czy dana transakcja może dojść do skutku na ich terytorium.
• Uwzględniana będzie konieczność działania w ramach krótkich, przyjaznych dla przedsiębiorstw terminów oraz przy przestrzeganiu rygorystycznych wymogów dotyczących poufności.

Propozycja dotycząca ustanowienia europejskich ram monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Unii Europejskiej wpisuje się w dążenie Komisji do stworzenia Europy, która zapewnia ochronę swoim przedsiębiorstwom, pracownikom i obywatelom.

Kontekst i dalsze kroki

14 września 2017 r. Komisja zaproponowała ramy monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Inicjatywa ta stanowi część pakietu dotyczącego handlu, który przewodniczący Jean-Claude Juncker zapowiedział w swoim orędziu o stanie Unii. 10 lipca 2018 r. Komisja rozpoczęła trójstronne rozmowy z Parlamentem Europejskim i Radą, a dzisiejszy wynik stanowi zamknięcie tego procesu. Oba te organy ustawodawcze muszą jeszcze potwierdzić to porozumienie i dać zielone światło dla wniosku ustawodawczego, aby mógł on wejść w życie.

Równolegle do zaproponowanego wniosku Komisja przeprowadza dogłębną analizę przepływów bezpośrednich inwestycji zagranicznych dokonywanych w UE. Razem z państwami członkowskimi Komisja powołała grupę koordynacyjną, która wspiera ją w określeniu wspólnych strategicznych trudności i rozwiązań w obszarze bezpośrednich inwestycji zagranicznych.

Więcej informacji

Wniosek Komisji Europejskiej z 2017 r. dotyczący kontroli inwestycji