Data publikacji: 20.01.2015
Portugalia - bokser po ciężkim nokaucie
Jeden z najbiedniejszych krajów starej Unii zmaga się z poważnymi problemami gospodarczymi i wysokim bezrobociem, a do tego nie oferuje zarobków, które przyprawiałyby o zawrót głowy. Dopóki sytuacja się nie zmieni, Portugalia będzie raczej propozycją dla koneserów.
Najważniejsze formalności
Meldunek. Obowiązek meldunkowy nie istnieje.
Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. Jeśli chcesz zostać w Portugalii dłużej niż trzy miesiące, zarejestruj się w lokalnym oddziale Urzędu ds. Cudzoziemców i Granic (Servico de Estrangeiros e Fronteiras, SEF) lub w Urzędzie Miasta (Câmara Municipal). Składasz tam wniosek o wydanie Karty Pobytu obywatela UE (Certificado de Registo). Karta jest wydawana na pięć lat – by ją dostać, musisz przygotować dla urzędników ważny paszport lub inny dowód tożsamości oraz złożyć pod przysięgą oświadczenie, że jesteś zatrudniony na podstawie umowy o pracę (prowadzisz działalność gospodarczą), masz wystarczające zabezpieczenie finansowe na utrzymanie siebie i swojej rodziny lub też uczysz się w państwowej lub prywatnej szkole.
Formalności przy podejmowaniu pracy. Jako bezrobotny możesz zarejestrować się w lokalnym urzędzie pracy (Centro de Emprego), dzięki czemu zyskasz możliwość skorzystania z różnych form szkolenia zawodowego, organizowanych przez Instytut Zatrudnienia i Szkolenia Zawodowego (Instituto de Emprego e Formação Profissional, IEFP).
Umowy o pracę zwykle zawierane są na piśmie. To obowiązek w przypadku umów okresowych i próbnych. Jeśli porozumienie nie ma formy pisemnej – umowę uważa się za zawartą na stałe. Zwykle przygotowuje się trzy egzemplarze dokumentu – dwa zatrzymuje pracodawca, trzeci trafia do pracownika. Umowa okresowa może być zawarta na co najmniej 6 miesięcy (nie dotyczy prac sezonowych).
W momencie, w którym podejmiesz pracę, Twoim obowiązkiem jest złożenie podania o przyznanie numeru identyfikacji podatkowej (Número de Contribuinte, Número de Identificacao Fiscal - NIF) w urzędzie skarbowym (Repartiçao de Finanças). Szczegółowe informacje są dostępne na stronach portugalskiego Urzędu ds. Podatków i Ceł (Administração da Autoridade Tributária e Aduaneira).
Warunki pracy
Godziny pracy. W Portugalii średni czas pracy to 8 godzin dziennie i 40 godzin w tygodniu. W sytuacjach określonych w układach zbiorowych (zawartych między pracownikami a pracodawcami), maksymalny czas pracy może sięgnąć 60 godzin tygodniowo (do 12 h na dobę).
Liczba godzin nadliczbowych w średnich i dużych przedsiębiorstwach nie może przekroczyć 150 rocznie, a w mikroprzedsiębiorstwach – 175 godzin. Za pracę ponad limit należy się specjalne wynagrodzenie – 150 proc. stawki za każdą pierwszą godzinę nadliczbową, 175 za kolejne i 200 proc. stawki za pracę w niedziele i święta. Portugalczycy pracują zwykle od 9 do 18, w południe mają jednak godzinną przerwę na obiad (almoço).
Urlop. Pracownikowi zatrudnionemu na cały etat na okres nie krótszy niż rok przysługują 22 dni robocze płatnego urlopu wypoczynkowego (po przepracowaniu pełnych sześciu miesięcy). Kobiety mają prawo do 120 dni urlopu macierzyńskiego - 90 dni musi być wykorzystanych zaraz po porodzie, pozostałe 30 dni – zgodnie z wolą kobiety. Pracownikom przysługuje dodatkowo 14 dni ustawowo wolnych od pracy - 13 - w związku ze świętami państwowymi i religijnymi oraz 1 - w związku ze świętem lokalnym. Więcej o urlopach przeczytasz w broszurze sieci Eures.
Podatki. W Portugalii podatek dochodowy od osób fizycznych (Imposto Sobre o Rendimento das Pessoas Singulares, IRS) płacony jest – podobnie jak w Polsce - według skali progresywnej, a odprowadzaniem zaliczek zajmują się pracodawcy. Małżeństwa oraz pary mieszkające razem mogą składać wspólne zeznanie podatkowe. W ostatnich latach progi podatkowe podniesiono, w 2013 r. wynosiły one od 14 do 48 proc. (wcześniej - od 11,5 do 46,5 proc.), od średniej pensji płaci się 28,5 proc. podatku. Stawki VAT wynoszą 6, 13 i 23 proc. Na Maderze i Azorach zarówno stawki PIT, jak i VAT są niższe.
Zasiłek dla bezrobotnych. Świadczenia dla bezrobotnych w Portugalii obejmują: zasiłek dla bezrobotnych (subsídio de desemprego), częściowy zasiłek dla bezrobotnych oraz dodatek dla bezrobotnych (subsídio social de desemprego). Ten ostatni przysługuje osobom, którym skończył się zasiłek (lub w ogóle nie płaciły na ubezpieczenie), świadczenie częściowe otrzymują zaś osoby, które dostały pracę po okresie bezrobocia, ale w niepełnym wymiarze czasu.
Podstawowy zasiłek przysługuje osobom, które są bezrobotne w sposób niezawiniony, zdolne do podjęcia pracy, a w ciągu ostatnich dwóch lat przepracowały co najmniej 360 dni. Świadczenie wypłacane jest przez okres od 9 do 30 miesięcy, w zależności od wieku wnioskującego (im starszy – tym dłużej ma prawo) oraz liczby miesięcy opłacania składki. Dzienna stawka zasiłku wynosi 65 proc. średniego dziennego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy.
Bilans zysków i strat
Ile można zarobić...
Zarobki są niewiele wyższe od polskich – w wielu branżach są wręcz takie same. Płaca minimalna w roku 2015 wzrosła z 485 do 505 euro brutto miesięcznie (to 2121 zł, przy kursie 1 euro = 4,2 zł). Średnie wynagrodzenie brutto według OECD wynosiło w 2013 r. 16,5 tys. euro rocznie (ok. 1300 euro miesięcznie) – w sumę tę wlicza się też tradycyjne premie wypłacane pracownikom dwa razy do roku - na Boże Narodzenie (do 15 grudnia) i na wakacje (na przełomie czerwca i lipca). Dyrektor handlowy może liczyć na 3300 euro miesięcznie, inżynier na 2400-2800 euro, lekarz – 1900 euro, położna 1700 euro, informatyk - 1100 euro, sprzedawca – 550 euro. W sezonie kelner zarabia z napiwkami 1000 euro.
a ile wydać...
Koszty utrzymania do niedawna również były porównywalne z polskimi, jednak w ostatnich latach znacznie wzrosły – siła nabywcza pracowników budżetówki spadła na przykład o 18 proc. (dane za biurem Eures). Za wynajęcie kawalerki w Lizbonie zapłacisz 500-1200 euro miesięcznie, mieszkanie trzypokojowe będzie kosztować co najmniej 800 euro (lokale nieumeblowane są tańsze), za media zapłacisz kolejne 100 euro miesięcznie. Bilet do kina kosztuje 5 euro, bilet na metro w Lizbonie 75 eurocentów, autobusowy – 1,3 euro, dobry obiad za dwóch osób – 30 euro, piwo w barze – 1,5-2 euro. Według Eurostatu ceny żywności i napojów w 2013 r. wynosiły 91 proc. średniej unijnej (w Polsce – 62 proc.). W sumie miesięcznie na jedzenie, transport i drobne przyjemności wydasz ok. 500-700 euro.
Na swoim - czyli jak założyć firmę
Własna działalność. Możesz ją założyć na takich samych zasadach, jak każdy Portugalczyk. Jako solista w Portugalii możesz zostać przedsiębiorcą indywidualnym (empresário em nome individual), założyć przedsiębiorstwo indywidualne z ograniczoną odpowiedzialnością (estabelecimento individual de responsabilidade limitada) lub jednoosobową spółkę udziałową (sociedade unipessoal por quotas). W dwóch ostatnich przypadkach minimalny kapitał założycielski wynosi 5000 euro. Podstawowe informacje o różnicach między poszczególnymi formami działalności znajdziesz w broszurze sieci Eures.
Jeżeli masz ochotę zostać przedsiębiorcą indywidualnym, musisz przejść tradycyjną procedurę rejestracji, opisaną na stronie „Firma Online”. W przypadku jednoosobowych spółek udziałowych sytuacja jest nieco prostsza – wystarczy odwiedzić jeden ze dziesięciu specjalnych punktów kontaktowych dla przedsiębiorców, zwanych Lojas da Empresa. W 2013 r. działały one w takich miastach jak Combra, Braga, Aveiro, Lizbona, Porto, Leiria, Visem, Loulé, Funchal i Setúbal. Lojas da Empresa funkcjonują na zasadzie „jednego okienka”, można więc w nich załatwić wszystkie formalności – w ich strukturach działają m.in. biura notarialne, ds. ubezpieczeń społecznych, rejestru handlowego, a nawet oddziały państwowego banku Caixa Geral de Depósitos. Do załatwienia formalności będziesz potrzebował potwierdzenie prawa pobytu.
Spółki prawa handlowego. Jeżeli planujesz w Portugalii szerszą działalność, możesz założyć spółkę w imieniu zbiorowym (sociedade em nome colectivo), spółkę udziałową z ograniczoną odpowiedzialnością (sociedade por quotas), spółkę akcyjną (sociedade anónima), spółkę komandytową (sociedade em comandita), a także spółdzielnię (cooperativa). Więcej szczegółów na temat zasad działalności poszczególnych spółek znajdziesz w broszurze sieci Eures.
Formalności – podobnie jak w przypadku spółki jednoosobowej – możesz załatwić w punktach Loja de Empresa. Do wyboru są procedury „Firma w godzinę” (Empresa na Hora) (spółki z o.o, jednoosobowe spółki z o.o., spółki akcyjne, koszt 360 euro) oraz „Firma i znak handlowy w godzinę” (Empresa na Hora com Marca na Hora) (spółki z o.o., jednoosobowe spółki z o.o., spółki akcyjne, komandytowe, spółki w imieniu zbiorowym). Możesz też założyć firmę poprzez sporządzenie własnego dokumentu spółki (Por Documento Particular), poprzez podpisanie aktu notarialnego (Por Escritura Publica) lub przez internet na stronie "Firma Online". Więcej szczegółów na stronie Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Lizbonie.
Poszukiwany/poszukiwana
Najwięcej ofert pracy oferuje sektor medyczny i informatyczny. Polacy w Portugalii najczęściej jednak podejmują pracę sezonową w rolnictwie – na plantacjach i w szklarniach przy zbiorze owoców (winogrona, gruszki, truskawki) i warzyw oraz w branży turystycznej - w hotelarstwie i gastronomii. Największe szanse na angaż mają osoby, które dobrze znają portugalski.
Portugalia - jak wiele innych krajów - wprowadziła ograniczenia dla przedstawicieli niektórych zawodów, np. lekarzy, dentystów, prawników. Osoby, które chciałyby podjąć pracę w tych zawodach zobowiązane są do nostryfikacji dyplomów, co wymaga zdania egzaminów językowych i uznania kwalifikacji.
Praca dla małolata
Możesz pracować w Portugalii legalnie, jeśli skończyłeś 16 lat i zakończyłeś obowiązkowe kształcenie. Młodsi mogą być dorywczo zatrudniani do prac lekkich.
Ciekawostki
→ Jak wynika z danych Credit Suisse, wskutek problemów Portugalii Polska ma szansę dogonić ten kraj pod względem PKB na głowę mieszkańca do końca obecnej dekady. Pod względem wartości aktywów gospodarstw domowych Portugalczycy biją nas jednak zdecydowanie – w przeliczeniu na głowę mieszkańca ich majątek jest około 4-krotnie większy niż Polaków.
→ Polacy przebywający w Portugalii przez okres do 3 miesięcy mogą używać polskiego prawa jazdy. Jeśli jednak zdecydują się zamieszkać na stałe – muszą wymienić posiadane prawo jazdy w ciągu 30 dni od daty uzyskania zezwolenia na pobyt.
→ Pacjenci w Portugalii pokrywają część kosztów wizyt u lekarzy – opłata za konsultację w przychodni wynosi 2,15 euro. Ze współpłatności zwolnione są liczne grupy pacjentów, m.in. kobiety w ciąży i bezrobotni.
Copyright © 2021 Wir Poznań | Wszelkie prawa zastrzeżone.