Wiele osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej sprawności ruchowej podróżujących drogą lotniczą nadal boryka się z problemem nieuzasadnionej odmowy oraz innych nieuzasadnionych wymogów dotyczących podróżowania.

W czasie gdy tysiące niepełnosprawnych paraolimpijczyków i widzów przygotowuje się do podróży do Londynu w związku z tegorocznymi igrzyskami olimpijskimi, Komisja opublikowała wytyczne wyjaśniające ich prawa w ramach podróży drogą lotniczą.

Odpowiedzialny za transport wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Siim Kallas stwierdził: „Radzenie sobie z niepełnosprawnością w życiu jest wystarczająco trudne –nie powinno stawać się jeszcze trudniejsze z chwilą zjawienia się na lotnisku”.

Yannis Vardakastanis, przewodniczący Europejskiego Forum Osób Niepełnosprawnych, stwierdził: „Pomoc na odpowiednim poziomie jest bardzo ważna dla osób niepełnosprawnych, a w wytycznych interpretacyjnych wyjaśniono należycie, na czym powinna ona polegać.Komisja Europejska wybrała wyważone podejście do tej kwestii i dzięki temu udaje jej się chronić interesy pasażerów niepełnosprawnych oraz pasażerów o ograniczonej sprawności ruchowej w sposób proporcjonalny”.

Wytyczne obejmują podróżnych we wszystkich portach lotniczych w UE i dotyczą działalności przewoźników z UE na całym świecie. Obejmują one również przewoźników spoza UE, którzy zapewniają loty w Europie lub z Europy do innych miejsc na świecie.

Służą one wyjaśnieniu obowiązujących unijnych przepisów dotyczących praw osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej sprawności ruchowej podróżujących drogą lotniczą (rozporządzenie (WE) nr 1107/2006). Dotyczą one problemów w 22 dziedzinach w kwestii niedyskryminacyjnego dostępu do podróży lotniczych.

Najważniejsze kwestie są następujące:

1.      Wcześniejsze powiadomienie: W wytycznych podkreślono znaczenie wcześniejszego powiadomienia. Aby umożliwić usługodawcom (portom lotniczym lub liniom lotniczym) zapewnienie niezbędnej pomocy, osoby niepełnosprawne i osoby o ograniczonej sprawności ruchowej powinny zgłaszać swoje potrzeby co najmniej 48 godzin przed ogłoszoną godziną odlotu.

2.      Nieuzasadnione odmowy: Pasażerowie informują o powtarzających się problemach związanych z odmowami i niespójnymi wymogami dotyczącymi zaświadczeń lekarskich oraz osób towarzyszących niepełnosprawnym pasażerom.

• Zaświadczenia lekarskie: w wytycznych wyjaśniono, że regułą powinno być, aby zaświadczenia lekarskie nie były wymagane w przypadku osób trwale niepełnosprawnych, na przykład osób niewidomych lub poruszających się na wózku inwalidzkim.
• Osoby towarzyszące: w wytycznych wyjaśniono, że nie należy wprowadzać obowiązku podróżowania z osobą towarzyszącą, jeśli pasażer nie wymaga takiej opieki, z wyjątkiem sytuacji, w których jest to konieczne ze względów bezpieczeństwa, o których pasażer powinien zostać poinformowany.

3.      Problemy związane ze sprzętem medycznym i sprzętem umożliwiającym poruszanie się

• Sprzęt umożliwiający poruszanie się: w wytycznych podkreślono, że pasażerom niepełnosprawnym oraz pasażerom o ograniczonej sprawności ruchowej przysługuje nieodpłatny przewóz dwóch urządzeń umożliwiających poruszanie się. Pasażer korzystający z elektrycznego wózka inwalidzkiego jest zobowiązany powiadomić o tym przewoźnika z co najmniej 48-godzinnym wyprzedzeniem. W wytycznych podkreślono ponadto, że zarejestrowany pies przewodnik lub pies towarzyszący powinien podróżować na pokładzie z zastrzeżeniem wcześniejszego powiadomienia. Jak w przypadku każdego pasażera, sprzęt sportowy, który nie jest sprzętem umożliwiającym poruszanie się, podlega ogólnemu regulaminowi linii lotniczych dotyczącemu bagażu.
• Tlen na pokładzie: pasażerowie, którzy potrzebują tlenu w trakcie podróży, muszą o tym powiadomić z wyprzedzeniem. W wytycznych wyjaśniono, że określenie, czy pasażer może dostarczyć własny tlen, należy do linii lotniczych, a one same nie mają obowiązku zapewnienia tlenu. Informacje te muszą zostać jednak wyraźnie udostępnione przez linie lotnicze.

Komentując nowe wytyczne, wiceprzewodniczący Komisji Siim Kallas powiedział: „Mój apel do pasażerów niepełnosprawnych brzmi następująco: jeśli chcecie, aby wasza podróż była łatwiejsza, uprzedźcie o niej zawczasu.

Chciałbym zwrócić się też do linii lotniczych i operatorów portów lotniczych: niepełnosprawni i osoby o ograniczonej sprawności ruchowej będą z reguły potrzebowali waszej pomocy. Te wytyczne mają wam ułatwić udzielanie im tej pomocy”.

Przebieg procedury

Pomimo istnienia prawodawstwa UE dotyczącego praw pasażerów osoby niepełnosprawne i osoby o ograniczonej sprawności ruchowej, podróżując drogą lotniczą, nadal napotykają problemy: całkowity brak usług bądź zróżnicowany poziom ich jakości w Europie; zbyt często nieuzasadnione odmowy bądź ograniczenia dotyczące rezerwacji lub wejścia na pokład wydane na podstawie niejasnych względów bezpieczeństwa; brak konsekwencji w traktowaniu pasażerów, którzy potrzebują tlenu medycznego na pokładzie; ograniczony poziom wiedzy wśród pasażerów na temat przysługujących im praw; ograniczony odsetek (około 40%) wcześniejszych powiadomień o potrzebie pomocy zgłoszonych przed podróżą, co ma zasadnicze znaczenie dla umożliwienia usługodawcom przygotowania wymaganej pomocy; brak jednolitego stosowania rozporządzenia przez krajowe organy wykonawcze oraz nieskuteczne rozpatrywanie skarg.

Wytyczne oparte są na szczegółowej ocenie istniejącego rozporządzenia w sprawie praw osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej sprawności ruchowej podróżujących drogą lotniczą (rozporządzenie (WE) nr 1107/2006).

Wytyczne zostały szczegółowo omówione ze wszystkimi zainteresowanymi stronami: organami krajowymi, sektorem lotnictwa (liniami lotniczymi i organizacjami zrzeszającymi porty lotnicze), a także stowarzyszeniami konsumentów i użytkowników, w szczególności reprezentującymi osoby niepełnosprawne i osoby o ograniczonej sprawności ruchowej.

Wytyczne pomogą ułatwić podróże lotnicze osobom niepełnosprawnym i osobom o ograniczonej sprawności ruchowej, a tym samym pomogą przewoźnikom lotniczym i portom lotniczym w lepszym stosowaniu rozporządzenia. Będą one również pomagać organom krajowym w egzekwowaniu rozporządzenia. Zapewnią rzeczywistą wartość dodaną w sytuacji częstszych podróży osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej sprawności ruchowej w związku z paraolimpiadą.

W celu uzyskania dalszych informacji zob. MEMO/12/422