Europa nadal jest sparaliżowana pandemią koronawirusa. Ponowny wzrost liczby zakażeń oraz pojawienie się nowych, bardziej zakaźnych szczepów koronawirusa zmusiły wiele państw członkowskich do ponownego wprowadzenia lub zaostrzenia środków powstrzymujących rozprzestrzenianie się pandemii. Jednocześnie rozpoczęcie programów szczepień w całej UE daje podstawę do ostrożnego optymizmu.

Wzrost gospodarczy przyspieszy w miarę znoszenia obostrzeń

W prognozie gospodarczej z zimy 2021 r. przewiduje się, że gospodarka strefy euro odnotuje wzrost rzędu 3,8 proc. zarówno w 2021 r., jak i w 2022 r. W prognozie przewiduje się również, że gospodarka UE odnotuje wzrost rzędu 3,7 proc. w 2021 r. i 3,9 proc. w 2022 r.

Oczekuje się, że gospodarka strefy euro i UE osiągnie poziom notowany przed kryzysem wcześniej niż przewidywano w prognozie gospodarczej z jesieni 2020 r. – głównie z powodu silniejszego niż oczekiwano tempa wzrostu przewidywanego w drugiej połowie 2021 r. i w 2022 r. 

Po wyraźnym wzroście w trzecim kwartale 2020 r. aktywność gospodarcza ponownie spadła w czwartym kwartale, ponieważ druga fala pandemii wymogła wprowadzenie nowych obostrzeń. W związku z tym, że środki te nadal obowiązują, oczekuje się, że gospodarki UE i strefy euro znów stracą w pierwszym kwartale 2021 r. Wzrost gospodarczy ma przyspieszyć wiosną i nabrać tempa latem, w miarę jak programy szczepień nabiorą tempa i stopniowo łagodzone będą obostrzenia. Lepsze perspektywy w gospodarce światowej będą również wspierać ożywienie gospodarcze.

Skutki gospodarcze pandemii nadal nierównomiernie rozkładają się między poszczególne państwa członkowskie, a tempo ożywienia gospodarczego również będzie znacznie się różnić.

Inflacja utrzyma się na niskim poziomie

Przewiduje się, że inflacja w strefie euro wzrośnie z 0,3 proc. w 2020 r. do 1,4 proc. w 2021 r., a następnie nieco spadnie do 1,3 proc. w 2022 r. Prognozy dla strefy euro i UE na 2021 r. są nieznacznie wyższe w porównaniu z tym, co przewidywano jesienią, ale nadal oczekuje się, że inflacja utrzyma się na niskim poziomie. Opóźnienie w ożywieniu gospodarczym będzie nadal osłabiać łączną presję popytową na ceny. W 2021 r. inflacja chwilowo wzrośnie w związku z efektem bazy wynikającym ze wzrostu cen energii, korektami podatkowymi (zwłaszcza w Niemczech) oraz odroczonym popytem w przypadku niektórych nadal utrzymujących się ograniczeń podaży. W 2022 r. oczekuje się ponownego unormowania się inflacji w wyniku dostosowania podaży i wygaśnięcia efektu bazy. 

Nadal duża niepewność i wysoki poziom ryzyka

Ryzyko związane z prognozą jest bardziej umiarkowane niż jesienią, ale utrzymuje się na wysokim poziomie. Wiele zależy od rozwoju pandemii i powodzenia kampanii szczepień.

Ryzyko pozytywne wiąże się z możliwością, że proces szczepień doprowadzi do szybszego niż oczekiwano złagodzenia obostrzeń, a tym samym do wcześniejszego i silniejszego ożywienia gospodarczego. Ponadto unijny instrument naprawy gospodarczej NextGenerationEU, którego centralnym narzędziem jest Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF), może przyczynić się do większego niż przewidywano wzrostu gospodarczego, ponieważ przewidziane w nim finansowanie w większości przypadków nie zostało jeszcze uwzględnione w bieżącej prognozie. 

Jeśli chodzi o ryzyko negatywne, pandemia może w krótkiej perspektywie czasowej utrzymać się dłużej lub być bardziej dotkliwa w skutkach niż zakłada się w bieżącej prognozie. Mogą również wystąpić opóźnienia w realizacji programów szczepień. To z kolei może opóźnić wycofywanie obostrzeń, co z kolei oddali w czasie oczekiwane ożywienie i ograniczy jego skalę. Istnieje również ryzyko, że kryzys może doprowadzić do głębszych wstrząsów w strukturze gospodarczej i społecznej UE, zwłaszcza przez powszechne bankructwa i utratę pracy. Może to również zaszkodzić sektorowi finansowemu, zwiększyć długotrwałe bezrobocie i pogłębić nierówności społeczne.

Wypowiedzi członków kolegium komisarzy:

Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw gospodarki służącej ludziom, powiedział: Dzisiejsza prognoza daje nam realną nadzieję w czasach wielkiej niepewności. Oczekiwany znaczny wzrost gospodarczy w drugiej połowie bieżącego roku bardzo wyraźnie dowodzi, że zaczynamy przezwyciężać kryzys. Zdecydowana reakcja Europy będzie miała kluczowe znaczenie dla rozwiązania takich problemów jak utrata miejsc pracy, osłabienie sektora przedsiębiorstw i pogłębiające się nierówności. Nadal jest wiele do zrobienia, aby zapobiec dotkliwym skutkom społeczno-gospodarczym. Nasz pakiet na rzecz odbudowy w dużym stopniu przyczyni się do ożywienia gospodarczego. Ważnymi czynnikami są równoczesna realizacja programu szczepień oraz prawdopodobny wzrost popytu na świecie.

Paolo Gentiloni, komisarz do spraw gospodarki, powiedział: Europejczycy żyją w trudnych czasach. Pandemia nie odpuszcza, a jej konsekwencje społeczne i gospodarcze są coraz bardziej widoczne. Na szczęście widać wreszcie światło na końcu tunelu. W miarę jak w nadchodzących miesiącach coraz więcej osób otrzyma szczepionkę, możliwe powinno być łagodzenie obostrzeń, co z kolei umożliwi ożywienie gospodarki wiosną i latem. W 2022 r. poziomu PKB w UE powinien powrócić do wartości sprzed pandemii. Jest to wcześniej niż oczekiwano, mimo że odrobienie strat z 2020 r. nie może odbyć się szybko, a jego tempo będzie różnić się w różnych częściach Unii. Prognoza ta obarczona jest jednak dużym ryzykiem, związanym na przykład z nowymi wariantami COVID-19 i z globalną sytuacją epidemiologiczną. Z drugiej strony instrument NextGenerationEU powinien w nadchodzących latach stanowić silny bodziec dla najbardziej dotkniętych kryzysem gospodarek, co nie zostało jeszcze uwzględnione w dzisiejszych prognozach.

Kontekst

Prognoza gospodarcza z zimy 2021 r. stanowi aktualizację ostatniej prognozy gospodarczej z jesieni 2020 r., którą przedstawiono w listopadzie 2020 r. Głównym punktem są zmiany w PKB i inflacji we wszystkich państwach członkowskich UE.

Bieżąca prognoza gospodarcza opiera się na szeregu technicznych założeń dotyczących kursów walutowych, stóp procentowych oraz cen towarów według stanu na 28 stycznia 2021 r. W przypadku wszelkich innych danych źródłowych, w tym założeń dotyczących polityki publicznej poszczególnych państw, w niniejszej prognozie uwzględniono informacje dostępne za okres do 2 lutego włącznie. W prognozie zakłada się kontynuację strategii politycznych bez żadnych zmian, chyba że strategie zostały zapowiedziane w wiarygodny sposób i dostatecznie szczegółowo opisane.

Prognoza opiera się na dwóch ważnych założeniach technicznych dotyczących pandemii. Po pierwsze, zakłada się, że po wyraźnym zaostrzeniu środków powstrzymujących rozprzestrzenianie się koronawirusa w czwartym kwartale 2020 r. środki te nadal będą rygorystyczne w pierwszym kwartale 2021 r. Zakłada się następnie, że obostrzenia zostaną nieznacznie złagodzone pod koniec drugiego kwartału, a potem znacznie złagodzone w drugiej połowie roku, kiedy zaszczepione powinny być już osoby najbardziej narażone i coraz więcej osób dorosłych. Po drugie, zakłada się, że nieliczne środki będą nadal obowiązywać pod koniec 2021 r., a w 2022 r. utrzymane zostaną jedynie ukierunkowane środki sektorowe.

Kwestia uwzględnienia NextGenerationEU (w tym RRF) w prognozie jest zgodna z założeniem kontynuacji dotychczasowej polityki i pozostaje bez zmian w stosunku do jesiennej prognozy. Prognoza uwzględnia jedynie środki, które zostały przyjęte lub zapowiedziane w wiarygodny sposób i dostatecznie szczegółowo opisane, w szczególności w budżetach krajowych. W praktyce oznacza to, że prognozy gospodarcze uwzględniają niektóre środki, które mają być finansowane w ramach RRF, ale tylko w przypadku kilku państw członkowskich.

W prognozie uwzględniono fakt, że UE i Wielka Brytania uzgodniły umowę o handlu i współpracy, która jest tymczasowo stosowana od 1 stycznia 2021 r. i która obejmuje umowę o wolnym handlu.

Kolejną prognozą Komisji Europejskiej będzie prognoza gospodarcza z wiosny 2021 r., która zostanie opublikowana w maju 2021 r.

Więcej informacji

Pełny tekst dokumentu: Prognoza gospodarcza z zimy 2021 r.

Wiceprzewodniczący Valdis Dombrovskis na Twitterze: @VDombrovskis

Komisarz Paolo Gentiloni na Twitterze: @PaoloGentiloni

DG ECFIN na Twitterze: @ecfin

autor: Komisja europejska