W ramach kolejnego długoterminowego budżetu UE na lata 2021–2027 Komisja proponuje utworzenie programu InvestEU, który pod jedną marką łączy całe finansowanie z budżetu UE w formie pożyczek i gwarancji.

• Będzie miał większe oddziaływanie przy mniejszej ilości zasobów: Komisja proponuje przeznaczyć na Fundusz InvestEU 15,2 mld euro. Pozwoli to na udzielenie gwarancji z budżetu UE w wysokości 38 mld euro, które zostaną przeznaczone na wsparcie strategicznych projektów w całej UE. Dzięki przyciągnięciu inwestycji prywatnych i publicznych Komisja oczekuje, że w okresie 7 lat Fundusz InvestEU przyczyni się do powstania w całej UE dodatkowych inwestycji o wartości ponad 650 mld euro.
• Utworzy zdywersyfikowane i elastyczne portfolio: Fundusz InvestEU wspiera cztery obszary polityki: zrównoważona infrastruktura; badania, innowacje i cyfryzacja; małe i średnie przedsiębiorstwa; oraz inwestycje społeczne i umiejętności. InvestEU będzie narzędziem elastycznym – będzie mógł reagować na zmiany rynkowe i zmieniające się priorytety polityczne.
• Wprowadzi usprawnienia i uproszczenia: Program InvestEU będzie posiadał jednolitą, spójną strukturę zarządzania i jednakowe wymogi sprawozdawcze, co umożliwi uniknięcie nakładania się zasad. W ramach jednego funduszu zintegrowanych zostanie wiele różnych instrumentów finansowych na poziomie UE wraz z regulującymi je zasadami. Oznacza to większy nacisk na obszary polityki i cele. Program InvestEU będzie ściśle powiązany z naszymi priorytetami politycznymi. Przykładowo pomoże nam osiągnąć cele klimatyczne z porozumienia paryskiego i zrealizować zobowiązania w ramach europejskiego filaru praw socjalnych.
• Skorzysta z lokalnej, krajowej i ogólnounijnej wiedzy fachowej naszych partnerów finansowych: Ze względu na swoją rolę banku publicznego UE, możliwość działania we wszystkich państwach członkowskich oraz doświadczenie w zarządzaniu EFIS, grupa Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) pozostanie głównym partnerem finansowym Komisji w ramach InvestEU. Partnerami finansowymi – pod pewnymi warunkami – mogą również być krajowe i regionalne banki prorozwojowe w państwach członkowskich oraz inne instytucje, które mają do zaoferowania konkretną wiedzę specjalistyczną i doświadczenie.
• Pomoże państwom członkowskim skuteczniej wykorzystać fundusze UE: Państwa członkowskie będą miały możliwość przeznaczenia części przydzielonych im funduszy polityki spójności na gwarancję budżetową w ramach InvestEU. Wszelkie środki przekazywane do funduszu będą korzystać z gwarancji UE i jej wysokiego ratingu kredytowego, co będzie kolejnym impulsem dla inwestycji krajowych i regionalnych. Jeżeli państwo członkowskie zdecyduje się podjąć taką decyzję, zarezerwowane dla niego zostaną odpowiednie środki. Aby ułatwić płynne wdrożenie Funduszu InvestEU, Komisja pracuje również nad dalszym usprawnieniem kontroli pomocy państwa w przypadku środków przekazywanych przez państwa członkowskie za pośrednictwem Funduszu InvestEU.

2. Centrum Doradztwa InvestEU

• Inwestycje w działalność o podwyższonym ryzyku, np. badania naukowe i innowacje są nadal niewystarczające, co może zaszkodzić konkurencyjności przemysłowej i gospodarczej Unii oraz jakości życia jej obywateli.
• Inwestycje w infrastrukturę w UE wyniosły w 2016 r. 1,8 proc. PKB UE, w porównaniu z 2,2 proc. w 2009 r.
• Ponadto musimy odpowiedzieć na potrzeby UE w zakresie inwestycji strukturalnych w obliczu zmian technologicznych i konkurencyjności na świecie. Dotyczy to m.in. innowacji, umiejętności, infrastruktury, małych i średnich przedsiębiorstw oraz konieczności sprostania najważniejszym wyzwaniom społecznym, takim jak zrównoważoność i starzenie się społeczeństw.

Plan inwestycyjny dla Europy czyli plan Junckera został zainaugurowany w listopadzie 2014 r. w celu odwrócenia spadkowych tendencji w zakresie poziomu inwestycji. Pozwolił on wprowadzić Europę na drogę do ożywienia gospodarczego. Oczekuje się, że działania zatwierdzone w Europejskim Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (w ramach planu Junckera) mają doprowadzić do powstania inwestycji o wartości 287 mld euro (dane za maj 2018 r.). Z lepszego dostępu do finansowania może skorzystać ok. 635 000 małych i średnich przedsiębiorstw.

W dniu 12 grudnia 2017 r. Parlament Europejski i państwa członkowskie osiągnęły porozumienie w sprawie rozporządzenia dotyczącego wzmocnienia EFIS i powiększenia celu inwestycyjnego do 500 mld euro do końca 2020 r. Rozporządzenie w sprawie EFIS 2.0 weszło w życie w dniu 30 grudnia 2017 r.

W dokumencie Komisji otwierającym debatę na temat przyszłości finansów UE z dnia 28 czerwca 2017 r. podkreślono, że w czasach ograniczeń budżetowych należy „osiągnąć więcej mniejszym nakładem środków" i dobrze wykorzystać budżet UE.

W niezależnej ocenie EFIS opublikowanej w czerwcu 2018 r. stwierdzono, że gwarancja UE jest skutecznym sposobem zwiększenia liczby ryzykownych działań prowadzonych przez EBI oraz że wykorzystuje się w ten sposób mniej zasobów budżetowych w porównaniu z instrumentami finansowymi. Podkreślono również potrzebę dalszej poprawy dostępu do finansowania na rzecz innowacji oraz wzmocnienia synergii z innymi unijnymi programami finansowania.

Więcej informacji

Notatka prasowa: Program InvestEU – pytania i odpowiedzi

Arkusz informacyjny: Co to jest InvestEU?

Arkusz informacyjny: InvestEU – co będzie finansował?

Wniosek dotyczący rozporządzenia ustanawiającego Program InvestEU

Wiceprzewodniczący Katainen na Twitterze: @jyrkikatainen

InvestEU na Twitterze: #InvestEU