W związku z debatą przywódców UE na temat migracji, która odbędzie się 14 grudnia, KE proponuje dziś polityczny plan działania w celu osiągnięcia do czerwca 2018 r. kompleksowego porozumienia w sprawie sposobu prowadzenia zrównoważonej polityki migracyjnej.

Ponieważ Europa odchodzi od modelu opartego na zarządzaniu kryzysowym, potrzebne jest porozumienie w sprawie stabilnej i przyszłościowej unijnej polityki migracyjnej i azylowej w perspektywie długoterminowej, które pozwoli utrzymać tempo działań na wszystkich frontach, tj. w dziedzinie polityki wewnętrznej i zewnętrznej.

Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker powiedział: Powoli odchodzimy od trybu kryzysowego, oczywiste jest jednak, że migracja pozostanie istotnym wyzwaniem dla całego pokolenia Europejczyków. Europa musi pilnie wypracować perspektywiczne rozwiązania w zakresie sprawiedliwego i odpowiedzialnego zarządzania migracją. Poczyniliśmy znaczne postępy w ciągu ostatnich trzech lat, nadszedł jednak czas, aby wnioski legislacyjne przekształcić w prawo oraz aby to prawo egzekwować w praktyce.

W ciągu ostatnich trzech lat wypracowano nowe podejście UE do zarządzania migracją, które polega na wspieraniu najbardziej zagrożonych państw członkowskich, wzmacnianiu ochrony zewnętrznych granic UE oraz zacieśnianiu współpracy z krajami partnerskimi. Dzięki skoordynowanym działaniom udało się ustabilizować bardzo chwiejną sytuację – liczba nielegalnych migrantów przybywających do UE spadła w 2017 r. o 63 proc. – prognozy na kolejne lata oraz czynniki takie jak zmiana klimatu, sytuacja w zakresie bezpieczeństwa oraz zmiany demograficzne w UE i jej sąsiedztwie wskazują jednak, że migracja pozostanie wyzwaniem przez kolejne dziesięciolecia.

Komisja sformułowała dziś zalecenie, zgodnie z którym przywódcy państw powinni przyspieszyć podejmowane dotychczas działania: zapewnić szybkie postępy w zakresie reformy wspólnego europejskiego systemu azylowego, wzmocnić w dalszym stopniu partnerstwa z państwami trzecimi, umożliwić nowe sposoby legalnej migracji do Europy oraz zapewnić odpowiednie środki finansowe na przyszłość. Jedynie wszechstronne podejście do tej kwestii może przynieść odpowiednie efekty. Skupienie działań wyłącznie na wymiarze wewnętrznym i wsparciu dla państw członkowskich jest niewystarczające. Jednocześnie sama zewnętrzna polityka migracyjna nie rozwiąże problemu migracji w Europie.

Solidarność i odpowiedzialność w zakresie azylu i granic

Dyskusje na temat wniosków Komisji dotyczących reformy wspólnego europejskiego systemu azylowego postępują bardzo powoli. Dlatego też konieczne jest, aby Rada Europejska odblokowała debatę na temat bardziej skutecznego i sprawiedliwego podejścia do kwestii równowagi między solidarnością a odpowiedzialnością. Biorąc pod uwagę różne stanowiska, reforma systemu dublińskiego mogłaby polegać na przyjęciu podejścia, zgodnie z którym relokacja miałyby przymusowych charakter jedynie w sytuacjach poważnego kryzysu, zaś w mniej w trudnych sytuacjach opierałby się na dobrowolnych zobowiązaniach ze strony państw członkowskich.Komisja zaleca, aby Rada przeanalizowała jej wnioski jako całość oraz aby poparła przegląd rozporządzenia dublińskiego w ramach szerszego porozumienia dotyczącego wszystkich reform zaproponowanych do czerwca 2018 r. Nadal trwa dyskusja na temat podstawowych kwestii solidarności i odpowiedzialności. Niektóre elementy tego pakietu, takie jak wniosek dotyczący Europejskiej Agencji ds. Azylu czy wniosek w sprawie Eurodac, można jednak przyjąć jeszcze przed marcem 2018 r. Zapewniłoby to podstawy operacyjne zreformowanego systemu azylowego.

Aby zapewnić państwom członkowskim natychmiastową pomoc w zakresie ochrony granic zewnętrznych, UE musi doprowadzić do pełnej operacyjności nowej Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej w celu zakończenia prac nad stworzeniem skutecznego systemu zarządzania granicami zewnętrznymi. Państwa członkowskie muszą dopilnować, by do marca 2018 r. zabezpieczyć wszelkie zasoby i personel niezbędne do uruchomienia rezerw szybkiego reagowania tej agencji. 

Zacieśnienie współpracy i zwiększenie wsparcia na rzecz krajów trzecich

Zewnętrzny wymiar polityki migracyjnej wymaga konsolidacji. Należy zapewnić pełną realizację oświadczenia UE-Turcja oraz zacieśnić stosunki z partnerami z państw trzecich i agencjami ONZ. UE musi być gotowa do mobilizacji dodatkowych zasobów przeznaczonych na unijny Instrument Pomocy dla Uchodźców w Turcji, wzmocnienia strategicznego partnerstwa z Unią Afrykańską i jej państwami członkowskimi, realizacji pierwszej transzy projektów w ramach Europejskiego planu inwestycji zewnętrznych oraz do uzupełnienia środków dla północnoafrykańskiego segmentu funduszu powierniczego UE na rzecz Afryki.

Aby zniechęcać do nielegalnej migracji i rozbić model biznesowy przemytników i handlarzy ludźmi, UE musi zaoferować osobom, które rzeczywiście potrzebują ochrony, alternatywę wobec ryzykownych podróży w postaci bezpiecznych i legalnych sposobów migracji. Będzie to również wymagało, aby do maja 2019 r. państwa członkowskie przesiedliły kolejnych 50 tys. uchodźców, znajdujących się w trudnej sytuacji. Jednocześnie państwa członkowskie muszą wypełnić swoje obowiązki w zakresie szybkich i skutecznych operacji powrotowych i readmisji tych osób, które nie mają prawa pobytu na terenie UE. Państwa członkowskie powinny zapewnić w pełni operacyjne zdolności w zakresie powrotów w ramach Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej do maja 2018 r. Do czerwca 2018 r. powinny zwiększyć o 50 proc. liczbę migrantów powracających w ramach operacji przeprowadzanych we współpracy z tą agencją (w porównaniu z 2017 r.).

Za pośrednictwem powołanej w dniu 29 listopada 2017 r. wspólnej grupy zadaniowej UE-Unia Afrykańska-ONZ państwa członkowskie powinny wspierać Międzynarodową Organizację ds. Migracji, aby przyspieszyć powroty z Libii, przy czym do lutego 2018 r. należy przeprowadzić dodatkowych 15 tys. wspomaganych dobrowolnych powrotów finansowanych przez Komisję.

Zwiększone i elastyczne finansowanie działań związanych z zarządzaniem migracją

Zarządzanie migracją stanowi duże wyzwanie, które wymaga nakładów finansowych. Od 2015 r. UE zwiększyła o niemal 75 proc. środki finansowe udostępnione w ramach Funduszy Azylu, Migracji i Integracji oraz Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a także środki na potrzeby unijnych agencji. Przywódcy powinni zastanowić się, w jaki sposób zapewnić finansowanie zewnętrznego wymiaru polityki migracyjnej i szybką mobilizację środków w celu wyeliminowania podstawowych przyczyn migracji i zapewnienia ochrony uchodźcom i migrantom. Kolejne wieloletnie ramy finansowe (7-letni budżet UE) powinny uwzględniać doświadczenia z ostatnich trzech lat oraz zapewnić elastyczne instrumenty umożliwiające skuteczną reakcję na przyszłe wyzwania migracyjne. 

Kontekst

Po objęciu obowiązków przewodniczącego Komisji Jean-Claude Juncker powierzył komisarzowi odpowiedzialnemu za kwestie migracji – Dimitrisowi Avramopoulosowi – zadanie wypracowania nowej polityki migracyjnej będącej jednym z 10 priorytetów politycznych Komisji. Koordynacją tego zadania zajmuje się wiceprzewodniczący Frans Timmermans.

W dniu 13 maja 2015 r. Komisja Europejska przedstawiła szeroko zakrojony Europejski program w zakresie migracji w celu zajęcia się pilnymi wyzwaniami wynikającymi z kryzysu z 2015 r. oraz wyposażenia UE w narzędzia do lepszego zarządzania migracją w perspektywie średnio- i długoterminowej.

W dniu 7 czerwca 2016 r. Komisja Europejska i Wysoka Przedstawiciel zainicjowały partnerstwo w dziedzinie migracji w celu zacieśnienia współpracy z krajami pochodzenia i tranzytu, w szczególności w Afryce, na rzecz lepszego wspólnego zarządzania migracją.

Debata tematyczna odbędzie się w ramach Agendy przywódców na grudniowym posiedzeniu Rady Europejskiej. Będzie stanowić okazję do zastanowienia się nad tym, jak prowadzić zrównoważoną politykę migracyjną UE, oraz do przedstawienia strategicznych wytycznych w odniesieniu do najważniejszych propozycji politycznych zawartych w komunikacie Komisji.

Dodatkowe informacje

 Dokumenty ustawodawcze

Komunikat: Wkład Komisji w debatę przywódców UE na temat zewnętrznego i wewnętrznego wymiaru polityki migracyjnej w przyszłości

 Zestawienia informacji

Zestawienie informacji nr 1: Migracja: plan działania

Zestawienie informacji nr 2: Migracja i granice – aktualna sytuacja i główne propozycje

Zestawienie informacji nr 3: Przegląd unijnych przepisów dotyczących azylu

Zestawienie informacji nr 4: Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej

Zestawienie informacji nr 5: Środki budżetowe UE na kryzys uchodźczy oraz ulepszenie zarządzania migracją 

Zestawienie informacji nr 6: Migracja: Solidarność w obrębie UE

Zestawienie informacji nr 7: Przesiedlenia i legalna migracja

Zestawienie informacji nr 8: Współpraca z krajami partnerskimi

Zestawienie informacji nr 9: Kluczowe partnerstwo UE z Afryką

Zestawienie informacji nr 10: Kryzysowy fundusz powierniczy UE dla Afryki

Zestawienie informacji nr 11: Działania UE w Libii w odniesieniu do migracji

Zestawienie informacji nr 12: Oświadczenie UE-Turcja