Komisja Europejska i Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa ogłosili główne punkty przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa (EPS). Przedstawili również nowe podejście UE do wschodnich i południowych sąsiadów. Przegląd jest wynikiem szeroko zakrojonych konsultacji z państwami członkowskimi, krajami partnerskimi, organizacjami międzynarodowymi, partnerami społecznymi, społeczeństwem obywatelskim i środowiskiem akademickim.

- Silniejsze partnerstwo z krajami sąsiednimi ma kluczowe znaczenie dla Unii Europejskiej, w czasie gdy borykamy się z wieloma wyzwaniami wewnątrz naszych granic, a także poza nimi. Piątkowe ataki terrorystyczne w Paryżu, a także przeprowadzone niedawno ataki w Libanie, Egipcie, Turcji i Iraku po raz kolejny pokazały, że mamy do czynienia z zagrożeniami o charakterze globalnym i że sprostać im może tylko zjednoczona społeczność międzynarodowa. Musimy wspólnie budować bezpieczniejsze otoczenie, starać się rozwiązywać liczne kryzysy obecne w naszym regionie, wspierać rozwój i wzrost w najbiedniejszych obszarach i przeciwdziałać przyczynom migracji. Taki jest właśnie cel obecnego przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa, która będzie służyć propagowaniu naszych wspólnych wartości i interesów, a także zapewni zaangażowanie partnerów w szerszą współpracę w kwestiach bezpieczeństwa. Przedstawione dziś środki mają służyć zwiększeniu odporności naszego społeczeństwa oraz naszych partnerów, a także poprawie zdolności do skutecznej współpracy w realizacji wspólnych celów – powiedziała wysoka przedstawiciel / wiceprzewodnicząca Federica Mogherini.

- Najważniejszym zadaniem w tej chwili jest zapewnienie stabilizacji w naszym sąsiedztwie. Konflikty, terroryzm i radykalizacja postaw stanowią zagrożenie dla nas wszystkich. Brak bezpieczeństwa jest też jednak skutkiem ubóstwa, korupcji i złego sprawowania rządów. Dlatego tam, gdzie istnieje taka potrzeba, skoncentrujemy się w kontaktach z partnerami na łączących nas wspólnych interesach. Kluczowym punktem w tym zakresie będzie rozwój gospodarczy, ze zwróceniem szczególnej uwagi na zatrudnienie i umiejętności młodzieży – dodał komisarz ds. europejskiej polityki sąsiedztwa i negocjacji w sprawie rozszerzenia Johannes Hahn.

Stabilizacja, zróżnicowanie i współodpowiedzialność

Najważniejszym celem politycznym EPS w czasie obecnej kadencji Komisji będzie stabilizacja. Zróżnicowanie i większa współodpowiedzialność będą innymi ważnymi elementami nowej polityki, realizowanej ze świadomością, że nie wszyscy partnerzy pragną przestrzegać przepisów i norm UE, oraz uwzględniającej dążenia każdego kraju w kwestii charakteru i zakresu jego partnerstwa z UE. Za pomocą EPS Unia będzie chronić i w dalszym ciągu propagować uniwersalne wartości, poszukując skuteczniejszych sposobów promowania demokracji, praw człowieka, podstawowych wolności i praworządności.

Kluczowe sektory

Nowa EPS pozwoli zdwoić wysiłki na rzecz rozwoju gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, a tworzenie miejsc pracy dla młodzieży będzie jednym z kluczowych czynników stabilizacji gospodarczej. Większy nacisk położony zostanie na zacieśnienie współpracy z krajami partnerskimi w sektorze bezpieczeństwa, w szczególności pod względem zapobiegania konfliktom, zwalczania terroryzmu i przeciwdziałania radykalizacji postaw. Innymi celami są bezpieczna i legalna mobilność osób połączona ze zwalczaniem nielegalnej migracji, handlu ludźmi i przemytu ludzi. Większy nacisk zostanie także położony na współpracę z partnerami w kwestii bezpieczeństwa energetycznego i przeciwdziałania zmianie klimatu.

Większa elastyczność, skuteczność oraz nowe podejście do partnerstwa

UE proponuje reorientację stosunków z sąsiadami, która pozwoli osiągnąć priorytety polityczne uznane przez obie strony za podstawę partnerstwa. Możliwość ta zostanie przedyskutowana z partnerami i jest kluczem do zwiększenia ich poczucia współodpowiedzialności. Chodzi również o to, by w większym stopniu zaangażować państwa członkowskie w określanie i wdrażanie polityki w krajach sąsiadujących.

Wraz z nową EPS określone zostaną pewne nowe metody pracy, m.in. zniesiony zostanie tradycyjny doroczny pakiet sprawozdań krajowych. Sprawozdania będą teraz bardziej dostosowane do charakteru i harmonogramu prac w ramach stosunków z poszczególnymi państwami.

Podjęte zostaną też starania, aby dostępne środki finansowe były wykorzystywane z większą elastycznością, tak aby UE mogła szybciej reagować na nowe wyzwania w sąsiednich regionach. Przewiduje się szersze kontakty ze społeczeństwem obywatelskim, partnerami społecznymi i młodzieżą.

Jeśli chodzi o szczebel regionalny, wzmocnione zostanie Partnerstwo Wschodnie, zgodnie ze zobowiązaniami określonymi podczas szczytu w Rydze w 2015 r. Unia dla Śródziemnomorza może w większym stopniu wspierać współpracę między południowymi sąsiadami. Nowa EPS będzie również sprzyjać angażowaniu innych podmiotów regionalnych – w stosownych przypadkach spoza sąsiedztwa – w rozwiązywanie problemów regionalnych.

Dalsze działania

W nadchodzących miesiącach propozycje przedstawione dziś we wspólnym komunikacie zostaną przedyskutowane z państwami członkowskimi i krajami partnerskimi, co pozwoli wspólnie wyznaczyć nowe priorytety i określić kształt przyszłych stosunków.

Wspólny komunikat 

Kontekst

Europejska polityka sąsiedztwa (EPS) została zainicjowana w 2004 r., aby za jej pomocą UE mogła wspierać i promować stabilność, bezpieczeństwo i dobrobyt w krajach położonych najbliżej jej granic. UE w dalszym ciągu stara się realizować te cele, ale wydarzenia ostatnich lat pokazały, że potrzebne jest nowe podejście, zmiana priorytetów oraz wprowadzenie nowych metod pracy.

Przegląd zaproponowany przez przewodniczącego Junckera na wniosek państw członkowskich UE był przedmiotem konsultacji społecznych, w ramach których zebrano ponad 250 odpowiedzi od państw członkowskich, rządów partnerskich, instytucji UE, organizacji międzynarodowych, partnerów społecznych, społeczeństwa obywatelskiego, przedsiębiorstw, ośrodków analitycznych, ośrodków akademickich oraz innych członków społeczeństwa. Tak szeroka reakcja świadczy o konieczności dokonania zmian w EPS, zarówno pod względem merytorycznym, jak i metodologicznym.

Informacje dodatkowe:

http://ec.europa.eu/enlargement/neighbourhood/

http://eeas.europa.eu/enp/index_en.htm