W dniu dzisiejszym Komisja Europejska podkreśliła znaczenie inwestycji i reform w zakresie badań naukowych i innowacji, wspomagających ożywienie gospodarcze w Unii Europejskiej.

Komisja przedłożyła jednocześnie wnioski mające na celu udzielenie wsparcia państwom członkowskim w jak najlepszym zagospodarowaniu przez nie środków z ich budżetów w sytuacji, w której wiele krajów nadal zmuszonych jest ograniczać wydatki. Zwiększenie inwestycji w badania naukowe i innowacje jest sprawdzonym środkiem stymulującym wzrost gospodarczy, jednak jeśli Europa ma utrzymać lub osiągnąć wiodącą pozycję w wielu dziedzinach wiedzy i kluczowych technologii, niezbędna jest również poprawa efektywności i jakości wydatków publicznych na badania naukowe i innowacje. Komisja zobowiązała się wspomóc państwa członkowskie w realizacji dostosowanych do ich potrzeb reform na rzecz badań naukowych i innowacji, między innymi poprzez zapewnienie wsparcia w zakresie polityki, dostarczenie światowej klasy danych i określenie przykładów najlepszych praktyk.

Olli Rehn, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej odpowiedzialny za sprawy gospodarcze i walutowe oraz euro, stwierdził: „Ożywienie gospodarcze w Europie nabiera tempa, natomiast proces konsolidacji budżetowej ulega spowolnieniu, zgodnie z założeniami zaostrzonych unijnych ram budżetowych. Niemniej jednak ograniczenia budżetowe są nadal konieczne, dlatego też tak ważne jest obecnie, by państwa członkowskie mądrze rozporządzały swymi zasobami. Środki z budżetu unijnego przeznaczane są na wspieranie inwestycji w badania naukowe i innowacje pobudzających wzrost gospodarczy i dziś przedstawiamy propozycje jak postępować, by wydatek najmniejszej nawet kwoty przyniósł jak najlepsze rezultaty".

Máire Geoghegan-Quinn, komisarz ds. badań, innowacji i nauki, stwierdziła: „Wspieranie innowacji jest powszechnie uznawane za klucz do zwiększenia konkurencyjności i poprawy jakości życia, zwłaszcza w Europie, gdzie nie możemy konkurować pod względem kosztów. Czas na sygnał ostrzegawczy dla rządów i przedsiębiorców w całej Unii: albo podejmiemy działania teraz, albo zapłacimy za ich brak w nadchodzących latach".

W opublikowanym dziś komunikacie zwrócono uwagę na trzy kluczowe obszary reform:

• poprawę jakości prac nad strategią oraz procesu decyzyjnego, łączących działania w zakresie badań naukowych z działaniami w zakresie innowacji oraz mających oparcie w stabilnym budżecie wieloletnim, z którego środki przyznawane są zgodnie z celami strategicznymi;
• poprawę jakości programów w dziedzinie badań naukowych i innowacji, między innymi poprzez zmniejszenie obciążeń administracyjnych oraz przyznawanie finansowania w sposób w większym stopniu stymulujący konkurencję;
• poprawę jakości instytucji publicznych prowadzących działalność w zakresie badań naukowych i innowacji, między innymi poprzez nowe partnerstwa z przedsiębiorstwami.

Komisja wezwała także państwa członkowskie do potraktowania kwestii badań naukowych i innowacji priorytetowo w sytuacji, kiedy organy publiczne odzyskują pole manewru w zakresie budżetu na inwestycje pobudzające wzrost gospodarczy. Przy obecnym poziomie wydatków na badania naukowe i innowacje ponoszonych w sektorach publicznym i prywatnym wynoszącym nieco ponad 2 % PKB, Unia pozostaje daleko w tyle za konkurentami na arenie międzynarodowej, takimi jak Stany Zjednoczone, Japonia i Korea Południowa, a Chiny są już bardzo blisko jej prześcignięcia (zob. wykres). Zwiększenie wydatków na badania naukowe i innowacje do 3 % PKB jest w związku z tym nadal kluczowym celem Unii, lecz w dzisiejszym komunikacie wskazano, iż poprawa jakości wydatków publicznych w tym obszarze jest również niezbędna do zwiększenia wpływu inwestycji na stan gospodarki. W komunikacie podkreślono również potrzebę stworzenia w Unii odpowiednich warunków ramowych zachęcających przedsiębiorstwa europejskie do wprowadzania w większym stopniu rozwiązań innowacyjnych.

Kontekst

Innowacje są kluczem do wzrostu gospodarczego i konkurencyjności firm, dlatego zajmują centralne miejsce w unijnej strategii „Europa 2020". Przedstawione dzisiaj propozycje oparte są na zaleceniach dla poszczególnych krajów na 2014 r., w których kilku państwom członkowskim zalecono zreformowanie ich polityki w zakresie badań naukowych i innowacji. Komisja opublikowała dziś również sprawozdanie dotyczące stanu Unii innowacji, w którym przedstawiono postępy w realizacji 34 zobowiązań oraz podkreślono konieczność kontynuacji wysiłków.

Struktura budżetu UE na lata 2014–2020 wskazuje na wyraźny zwrot w kierunku inwestycji w badania naukowe i innowacje oraz w inne działania pobudzające wzrost gospodarczy, ze zwiększeniem budżetu programu „Horyzont 2020", nowego programu UE na rzecz badań naukowych i innowacji, o 30 % w ujęciu realnym. Ponadto w ramach nowych europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych przewidziano przeznaczenie 83 mld EUR na inwestycje w badania naukowe i innowacje, jak również w MŚP.

Unia innowacji: http://ec.europa.eu/research/innovation-union/index_en.cfm

Program „Horyzont 2020": http://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/

MEMO/14/405