Data publikacji: 30.11.2010
Rozpoczęła się konferencja klimatyczna ONZ w Cancún
Konferencja Narodów Zjednoczonych poświęcona zmianie klimatu, która rozpocznie się 29 listopada w meksykańskim Cancún, musi stanowić ważny krok na drodze do osiągnięcia kompleksowych i prawnie wiążących ram w zakresie ochrony klimatu na szczeblu światowym.
Unia Europejska będzie nawoływać do osiągnięcia porozumienia w odniesieniu do zrównoważonego pakietu decyzji, które umożliwią jak najszybsze opracowanie prawnie wiążących globalnych ram w tym zakresie, jak również podjęcie natychmiastowych działań związanych z ochroną klimatu. UE, stanowiąca największe źródło pomocy na świecie, przedstawi w Cancún pełne i przejrzyste sprawozdanie dotyczące postępów w zakresie szybkiej pomocy finansowej dla krajów rozwijających się.
Komisarz ds. działań w dziedzinie klimatu Connie Hedegaard stwierdziła: „UE jest gotowa na przyjęcie w Cancún ambitnych globalnych ram w zakresie ochrony klimatu, ale niestety niektóre potęgi gospodarcze nie chcą podjąć tego kroku. Konferencja w Cancún może jednak przyczynić się do osiągnięcia tego celu dzięki ustaleniu zrównoważonego pakietu decyzji dotyczących wielu ważnych kwestii. Bardzo ważne jest by osiągnąć postępy w Cancún, ponieważ w przeciwnym przypadku proces walki ze zmianą klimatu podjęty przez ONZ może ulec spowolnieniu i stracić znaczenie, a jak dotąd nikt nie był w stanie wskazać jakiegoś innego forum, które mogłoby osiągnąć lepsze rezultaty. Dlatego Cancún musi przynieść postępy merytoryczne i jest to możliwe, jeśli wszystkie zaangażowane strony wykażą wolę polityczną.”
Joke Schauvliege, flamandzki minister ds. środowiska, zasobów naturalnych i kultury, reprezentujący prezydencję belgijską w Cancún, powiedział: „Jeżeli chcemy ograniczyć globalne ocieplenie do 2°C i zapobiec najgorszym skutkom zmiany klimatu, musimy szybko podjąć działania na poziomie światowym. Pakiet decyzji, których podjęcia w Cancún pragnie Europa, musi opierać się na protokole z Kioto i uwzględniać wytyczne polityczne zawarte w porozumieniu kopenhaskim.
Globalne ramy ochrony klimatu po 2012 r.
Podczas konferencji w Cancún w dniach 29 listopada – 10 grudnia kontynuowane będą negocjacje na poziomie ONZ mające na celu ustalenie światowego systemu pozwalającego na walkę ze zmianą klimatu w okresie po 2012 r., kiedy to wygasną najważniejsze przepisy protokołu z Kioto.
Dla UE ostatecznym celem procesu jest ustanowienie ambitnych, kompleksowych i prawnie wiążących ram globalnych angażujących wszystkie kraje w walkę ze zmianą klimatu. Ramy te powinny się opierać na protokole z Kioto i porozumieniu kopenhaskim, uzgodnionym podczas zeszłorocznej konferencji ONZ dotyczącej klimatu. Porozumienie poparło 140 państw, w tym UE i jej państwa członkowskie. W porozumieniu zauważono konieczność utrzymania globalnego ocieplenia na poziomie poniżej 2°C w porównaniu z poziomem sprzed epoki przemysłowej.
UE pragnie, aby przyszłe globalne ramy walki ze zmianą klimatu miały formę jednego prawnie wiążącego instrumentu uwzględniającego najważniejsze elementy protokołu z Kioto. Unia jest jednak skłonna rozważyć przyjęcie drugiego okresu rozliczeniowego protokołu z Kioto pod warunkiem, że będzie on stanowił część szerszego globalnego porozumienia angażującego wszystkie potęgi gospodarcze w walkę ze zmianą klimatu oraz pod warunkiem poprawy niedociągnięć protokołu w zakresie ochrony środowiska.
Pakiet z Cancún
Dla Unii ważne jest, aby konferencja w Cancún stała się ważnym etapem, który umożliwi jak najszybsze ustanowienie globalnych, kompleksowych i prawnie wiążących ram.
Oczekuje się, że w wyniku konferencji zostanie opracowany zrównoważony pakiet decyzji uwzględniający postępy osiągnięte dotychczas w procesie negocjacji oraz określający główne elementy przyszłego systemu działań w dziedzinie klimatu. Decyzje podjęte w Cancún powinny także umożliwiać podejmowanie natychmiastowych kroków mających na celu walkę ze zmianą klimatu, szczególnie w krajach rozwijających się.
Zakres zrównoważonego pakietu z Cancún musi dopiero zostać uzgodniony. UE pragnie, aby znalazły się w nim konkretne kwestie dotyczące:
- uwzględnienia zobowiązań w zakresie emisji powziętych w ramach porozumienia kopenhaskiego w procesie ONZ
- zasady przejrzystości (MRW)
- reformy i rozszerzenia mechanizmów rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla
- mechanizmu ograniczenia wycinania lasów tropikalnych
- przepisów dotyczących rachunkowości w odniesieniu do gospodarki leśnej w krajach rozwiniętych
- przystosowania do zmiany klimatu
- zarządzania przyszłym kopenhaskim ekofunduszem klimatycznym
- współpracy w dziedzinie technologii
- budowania potencjału krajów rozwijających się
- emisji pochodzących z międzynarodowego transportu lotniczego i morskiego
Pytania i odpowiedzi dotyczące konferencji klimatycznej ONZ w Cancún
1. Po co kolejna konferencja w sprawie zmiany klimatu?
Strony Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) i Strony protokołu z Kioto organizują raz w roku spotkanie na wysokim szczeblu, by omówić możliwości wspierania międzynarodowych działań w walce ze zmianą klimatu. Tegoroczna konferencja odbędzie się w meksykańskim Cancún w dniach od 29 listopada do 10 grudnia. Będzie to 16 Konferencja Stron UNFCCC (COP 16) i 6 Konferencja Stron protokołu z Kioto, będąca jednocześnie Spotkaniem Stron (CMP 6).
Na konferencji na Bali w 2007 r. rozpoczęto negocjacje w sprawie stworzenia światowej strategii na rzecz walki ze zmianą klimatu na okres po 2012 r., kiedy zakończy się pierwszy okres rozliczeniowy w ramach protokołu z Kioto. Negocjacje te miały się zakończyć na konferencji kopenhaskiej w grudniu 2009 r., lecz nie było to możliwe. Na konferencji tej zawarto jednak porozumienie kopenhaskie, które zyskało poparcie 140 krajów, w tym Unii Europejskiej i jej państw członkowskich. Negocjacje w sprawie światowej strategii w zakresie zmiany klimatu na okres po 2012 r. będą zatem kontynuowane w Cancún. By zaistniała realna szansa powstrzymania globalnego ocieplenia na poziomie 2°C ponad poziom sprzed epoki przemysłowej – co uznano za niezbędne w porozumieniu kopenhaskim – konieczne jest możliwie szybkie podjęcie działań na całym świecie.
2. Co możemy uzyskać na konferencji w Cancún? Czy uda się osiągnąć światowe porozumienie w sprawie zmiany klimatu, którego nie osiągnięto w Kopenhadze?
UE była gotowa uzgodnić w Kopenhadze ambitne, kompleksowe i prawnie wiążące światowe ramy dotyczące zmiany klimatu i taką samą gotowość gwarantuje w Cancún. Jest jednak oczywiste, że szereg krajów o kluczowych gospodarkach nie jest gotowych na podjęcie tego kroku. Dla UE ważne jest zatem, by Cancún stało się znaczącym etapem pośrednim na drodze do podjęcia decyzji dotyczących szeregu istotnych kwestii i skutkujących podjęciem natychmiastowych działań oraz by przybliżyło kraje do ustanowienia – tak szybko, jak to możliwe – ogólnoświatowych, kompleksowych i prawnie wiążących ram. Pakiet decyzji powinien opierać się na protokole z Kioto i uwzględniać wytyczne polityczne określone w porozumieniu kopenhaskim. Decyzje te powinny odzwierciedlać dotychczasowe postępy osiągnięte w procesie negocjacji i określać główne elementy struktury przyszłej światowej strategii w zakresie zmiany klimatu.
3. Co w tym kontekście znaczy „wyważony”?
Negocjacje w sprawie światowej strategii na okres po 2012 r. toczą się dwutorowo. Pierwsza grupa zagadnień dotyczy działań długoterminowych podejmowanych przez wszystkie Strony UNFCCC, w tym przez Stany Zjednoczone. Druga grupa obejmuje przyszłe cele w zakresie ograniczenia emisji i związane z nimi zasady, które będą obowiązywać kraje rozwinięte będące Stronami protokołu z Kioto. Dla Unii wyważony pakiet decyzji oznacza taki pakiet, który odzwierciedla postępy poczynione w poszczególnych obszarach w ramach obydwu grup oraz który uwzględnia kwestie istotne z punktu widzenia każdej ze Stron. Wyważone podejście oznacza również określenie, które z działań – zwłaszcza w zakresie ograniczania emisji – będą podejmowane przez wszystkie kraje i w jaki sposób działania te będą wspierane.
4. Jakie kwestie powinien obejmować pakiet decyzyjny z Cancún?
Zakres pakietu decyzyjnego z Cancún pozostaje do uzgodnienia. Życzeniem UE jest, by decyzje te dotyczyły szeregu konkretnych kwestii i przyczyniły się do ustanowienia światowej strategii w zakresie zmiany klimatu na okres po 2012 r. Niektóre decyzje powinny prowadzić do podjęcia natychmiastowych działań na rzecz walki ze zmianą klimatu, zwłaszcza w krajach rozwijających się. Kwestie, które zdaniem UE powinny być przedmiotem wyważonego pakietu decyzyjnego, obejmują:
- włączenie zobowiązań w zakresie emisji podjętych w ramach porozumienia kopenhaskiego do procesu ONZ,
- zasady dotyczące przejrzystości (monitoring, raportowanie i weryfikacja – MRW),
- reformę i rozbudowę mechanizmów rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla
- wylesianie w krajach rozwijających się,
- zasady rozliczania emisji związanych z prowadzeniem gospodarki leśnej w krajach rozwiniętych,
- dostosowanie do zmiany klimatu,
- zarządzanie przyszłym kopenhaskim ekofunduszem klimatycznym,
- współpracę w dziedzinie technologii,
- budowanie potencjału w krajach rozwijających się,
- emisje pochodzące z międzynarodowego transportu lotniczego i morskiego,
5. Czy UE opowiada się za ustanowieniem drugiego okresu rozliczeniowego w ramach protokołu z Kioto?
UE chciałaby, by światowe ramy w zakresie zmiany klimatu na okres po 2012 r. przyjęły postać pojedynczego, nowego, prawnie wiążącego instrumentu, uwzględniającego zasadnicze elementy protokołu z Kioto. Unia jest jednak gotowa zaakceptować osobne instrumenty prawne dla każdego z dwóch „torów” negocjacji, o ile instrumenty te będą zawierać spójne, porównywalne i wiążące prawnie postanowienia. UE może rozważyć ustanowienie drugiego okresu rozliczeniowego w ramach protokołu z Kioto pod warunkiem, że rozwiązanie to będzie częścią wyniku „dwutorowych” negocjacji i zostanie przyjęte przez wszystkie największe gospodarki świata oraz że wszystkie słabe punkty protokołu z Kioto, które podważają jego integralność środowiskową, zostaną w zadowalający sposób usunięte.
6. Jakie warunki stawia UE wobec uzgodnienia drugiego okresu rozliczeniowego w ramach protokołu z Kioto?
Drugi okres rozliczeniowy w ramach protokołu z Kioto powinien być elementem ogólnoświatowych i kompleksowych ram zobowiązujących wszystkie największe gospodarki do podjęcia działań na rzecz walki ze zmianą klimatu. Protokół z Kioto nie wystarczy, by zapobiec zagrożeniom związanym ze zmianą klimatu, gdyż jego zakres obejmuje tylko 30 proc. emisji na świecie, a odsetek ten zmniejszy się w przyszłości. Należy zająć się zatem istniejącymi niedociągnięciami protokołu z Kioto, które podważają jego integralność środowiskową. Dwa zasadnicze problemy to możliwość przeniesienia przez Strony nadwyżki w budżecie emisji – tzw. jednostek przyznanej emisji (AAU) – powstałej w pierwszym okresie rozliczeniowym (zob. pkt 19 poniżej) oraz zasady rozliczania emisji związanych z prowadzeniem gospodarki leśnej (zob. pkt 13 poniżej). Jeśli problemy te nie zostaną rozwiązane, może to spowodować zmniejszenie wpływu bieżących zobowiązań krajów rozwiniętych w zakresie redukcji emisji praktycznie do zera, a nawet doprowadzić do niewielkiego wzrostu ilości emisji. Należy dążyć do zreformowania mechanizmu czystego rozwoju i do ustanowienia nowych mechanizmów rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla.
7. Co robi Unia, by ograniczyć swoje emisje gazów cieplarnianych?
Unia uznaje, że kraje rozwinięte mają obowiązek odegrania wiodącej roli w walce ze zmianą klimatu. Jest zdecydowana, by stać się wysoce energooszczędną gospodarką o niskim poziomie emisji gazów cieplarnianych. Unia dąży z powodzeniem do ograniczenia swoich emisji gazów cieplarnianych, które stanowią około 11 proc. emisji na świecie (w tym emisji powodowanych wylesianiem). Po części dzięki strategiom i środkom politycznym wdrażanym w ostatnim dziesięcioleciu w UE i w poszczególnych krajach Unia i jej 27 państw członkowskich są na dobrej drodze do zrealizowania – nawet z nadwyżką – swoich zobowiązań w zakresie redukcji emisji podjętych w ramach protokołu z Kioto.
15 krajów, będących w momencie zawarcia protokołu z Kioto państwami członkowskimi UE, zobowiązało się do zmniejszenia w latach 2008-2012 łącznej ilości emisji do poziomu 8 proc. poniżej poziomu w wybranym roku obliczeniowym (rok 1990 w większości przypadków). Do 2009 r. ilość emisji zmniejszyła się prawie o 13 proc., a prognozy na przyszłość wskazują, że redukcja ta może potencjalnie wynieść 14,2 proc. 10 pozostałych państw członkowskich UE, których indywidualne cele w zakresie redukcji emisji w ramach protokołu z Kioto wynoszą 6 lub 8 proc., są również bliskie ich realizacji. Do 2020 r. UE podjęła jednostronne zobowiązanie do ograniczenia swoich emisji gazów cieplarnianych do 20 proc. poniżej poziomów w 1990 r., a także postanowiła, by 20 proc. energii uzyskiwać ze źródeł odnawialnych. Jest ona zarazem jedynym regionem na świecie, w którym przygotowano wiążące prawodawstwo w celu zapewnienia osiągnięcia celów ustalonych na 2020 r. W ramach globalnego i kompleksowego porozumienia dotyczącego okresu po roku 2012 UE złożyła także warunkową ofertę, zakładającą redukcję emisji do 2020 roku o 30 proc. w porównaniu z poziomami z roku 1990, o ile pozostałe kraje rozwinięte zobowiążą się do wniesienia odpowiedniego wkładu w tym zakresie. Po konferencji w Cancún Unia dokona ponownej oceny sytuacji oraz możliwości osiągnięcia do 2020 r. redukcji większej niż 20 proc.
Dane naukowe pokazują, że w celu zapobieżenia globalnemu wzrostowi temperatury o więcej niż 2°C emisje na świecie powinny zostać zmniejszone do 2050 r. o co najmniej połowę w porównaniu z poziomami w roku 1990. W związku z tym oraz ze względu na przyjęcie przez kraje rozwinięte odpowiedzialności w tym zakresie UE zobowiązała się do ograniczenia swoich emisji do 2050 r. o 80-95 proc. poniżej poziomów w roku 1990. Obecnie przygotowywany jest plan działania, w którym określona zostanie strategia na rzecz osiągnięcia tego celu i pełnego przejścia na społeczeństwo niskoemisyjne. Plan ten zostanie przedstawiony na początku 2011 r.
8. Jakie wsparcie finansowe zapewnia UE, by wspomagać kraje rozwijające się w walce ze zmianą klimatu?
Unia jest największym na świecie donatorem pomocy finansowej dla krajów rozwijających się. Co roku zapewnia ona prawie 60 proc. oficjalnej pomocy rozwojowej (ODA), odpowiadającej 60 mld USD. W 2008 r. UE wniosła ponad 60 proc. wkład w całkowitą pomoc ODA związaną z działaniami w zakresie zmiany klimatu.
Oprócz tradycyjnej pomocy rozwojowej UE zobowiązała się przeznaczyć 7,2 mld euro na szybką pomoc finansową w okresie 2010-2012 w celu wsparcia krajów rozwijających się w dostosowywaniu do skutków zmiany klimatu i zmniejszaniu emisji. Zobowiązanie to zapewnia prawie jedną trzecią całkowitego budżetu wynoszącego blisko 30 mld USD i przeznaczonego na szybką pomoc finansową. Taką kwotę pomocy na okres 2010-2012 zadeklarowały w ramach porozumienia kopenhaskiego kraje rozwinięte. Z całkowitej kwoty szybkiej pomocy finansowej w wysokości 7,2 mld euro, którą UE zapewni do końca 2012 r., w 2010 r. zarezerwowano środki w wysokości 2,2 mld euro. UE przedstawi obszerne i przejrzyste sprawozdanie z realizacji tego zobowiązania na konferencji w Cancún, a następnie będzie takie sprawozdanie przedstawiać co roku. W ramach porozumienia kopenhaskiego kraje rozwinięte podjęły również wspólne zobowiązanie do wypłacania krajom rozwijającym się corocznie do 2020 r. kwoty 100 mld dolarów pochodzącej ze źródeł publicznych i prywatnych na potrzeby działań związanych ze zmianą klimatu. UE jest gotowa na wniesienie odpowiedniego wkładu w to międzynarodowe finansowanie ze środków publicznych.
9. Jakich decyzji oczekuje UE w Cancún w odniesieniu do ograniczenia światowych emisji gazów cieplarnianych?
W ramach porozumienia kopenhaskiego liczne kraje rozwinięte i rozwijające się, a także UE (zob. pkt 7) zobowiązały się do zmniejszenia lub ograniczenia swoich emisji gazów cieplarnianych do 2020 r. Zobowiązania te są dobrym początkiem, ale łącznie nie wystarczają, by osiągnąć redukcję emisji niezbędną do powstrzymania globalnego ocieplenia w granicach 2°C.
Ze względu na niewiążący i polityczny charakter porozumienia kopenhaskiego UE chciałaby, by na konferencji w Cancún zostały przyjęte decyzje, które włączą te zobowiązania w proces negocjacyjny prowadzony w ramach UNFCCC. W Cancún należy również zapoczątkować dyskusje mające na celu usunięcie niejasności związanych z niektórymi zobowiązaniami, zmobilizować środki niezbędne dla ich realizacji oraz rozważyć możliwości wspólnego podniesienia ambitnego poziomu zgodnie z celem utrzymania globalnego ocieplenia w granicach 2°C.
UE oczekuje również podjęcia w Cancún decyzji dotyczących szeregu innych obszarów, które mają znaczenie dla ograniczenia emisji. Obejmują one:
- zreformowanie mechanizmu czystego rozwoju i uzgodnienie utworzenia nowych mechanizmów rynku uprawnień do emisji dwutlenku węgla (zob. pkt 11),
- ustanowienie podstaw operacyjnych dla mechanizmu służącego redukcji emisji powodowanych wylesianiem obszarów tropikalnych i degradacją lasów (zob. pkt 12),
- przegląd zasad rozliczania emisji związanych z prowadzeniem gospodarki leśnej w krajach rozwiniętych (zob. pkt 13),
- ustanowienie globalnych ram politycznych na rzecz ograniczenia emisji pochodzących z międzynarodowego transportu lotniczego i morskiego (zob. pkt 18).
10. Co należy postanowić w Cancún w odniesieniu do przejrzystości działań?
Życzeniem UE jest osiągnięcie w Cancún rzeczywistych postępów na drodze do ustanowienia lepszego systemu monitorowania, raportowania i weryfikacji (MRW). System ten zapewniłby większą przejrzystość sytuacji pokazując, czy kraje czynią postępy w realizacji swoich zobowiązań w zakresie redukcji emisji oraz czy kraje rozwinięte wywiązują się z zobowiązań do długoterminowego wspierania finansowego krajów rozwijających się. Umożliwiłoby to również śledzenie światowych postępów w zapewnianiu utrzymania globalnego ocieplenia w granicach 2°C. Większa przejrzystość, jaką zapewniłby udoskonalony system MRW, przyczyniłaby się do wzrostu wzajemnego zaufania między stronami, a także między Północą i Południem.
Porozumienie kopenhaskie zapewnia użyteczne wytyczne dla ustanowienia udoskonalonego systemu MRW, jednak muszą one zostać jeszcze dopracowane. W Cancún należy przyjąć decyzje, które stworzą ramy dla spójnego i wyważonego systemu MRW, oraz stworzyć warunki umożliwiające zakończenie prac nad wytycznymi dotyczącymi systemu w przyszłym roku. System ten musi uwzględniać różny stopień odpowiedzialności i możliwości krajów rozwiniętych i rozwijających się oraz różny charakter ich zobowiązań, przy jednoczesnym zapewnieniu spójnego podejścia.
W tym kontekście wszystkie kraje będą musiały udoskonalić swoje systemy informowania, opierając się na obecnym systemie „krajowych komunikatów”, lecz w zróżnicowany sposób. Informacje przedstawiane przez kraje rozwinięte już teraz są dogłębnie analizowane w ramach międzynarodowego procesu „przeglądu”. W uzupełnieniu do tego oraz zgodnie z porozumieniem kopenhaskim w Cancún konieczne jest ustanowienie dobrowolnego procesu „międzynarodowych konsultacji i analizy” informacji, które będą przedstawiane przez kraje rozwijające się.
Ogólnie system MRW powinien zapewnić wspólne ramy dla rygorystycznych, solidnych i przejrzystych zasad rozliczania, zgodnie z którymi wszystkie kraje będą prowadzić wymianę informacji, wzajemnie się od siebie uczyć i budować wzajemne zaufanie.
11. Co należy postanowić w Cancún w odniesieniu do mechanizmów rynku emisji dwutlenku węgla?
Mechanizmy rynku emisji dwutlenku węgla są ważnymi instrumentami służącymi redukcji emisji gazów cieplarnianych w sposób efektywny pod względem kosztów, mobilizowaniu środków z sektora prywatnego i pobudzaniu inwestycji w technologie niskoemisyjne.
Wolą UE jest, by w Cancún poczynić postępy na drodze do zreformowania działającego w ramach protokołu z Kioto mechanizmu czystego rozwoju (CDM), zwiększenia integralności środowiskowej protokołu, poprawy jego skuteczności i sposobu zarządzania, a także poprawy w zakresie rozmieszczenia projektów związanych z CDM w poszczególnych regionach krajów rozwijających się.
W Cancún należy również stworzyć podstawy dla ustanowienia nowych, wieloetapowych mechanizmów rynku emisji dwutlenku węgla na potrzeby zaawansowanych gospodarczo krajów rozwijających się oraz dla uznawania jednostek emisji generowanych w tych krajach. Podstawowe działania mogłyby obejmować wspieranie programów pilotażowych. Nowe mechanizmy mogłyby obejmować swym zasięgiem całe sektory gospodarcze (tzw. „mechanizmy sektorowe”) lub być innego rodzaju mechanizmami rynkowymi, wykraczającymi poza podejście w ramach CDM opierające się na równoważeniu emisji w krajach rozwiniętych poprzez mniejszą ilość emisji z krajów rozwijających się.
12. Co należy podjąć w Cancún, by przeciwdziałać wylesianiu obszarów tropikalnych?
Według szacunków wylesianie i degradacja lasów na obszarach tropikalnych są źródłem 15-20 proc. emisji gazów cieplarnianych na świecie. Społeczność międzynarodowa jest zgodna co do tego, że sytuacji tej należy zaradzić poprzez wdrożenie programu służącego redukcji emisji spowodowanych wylesianiem i degradacją lasów w krajach rozwijających się (program REDD), wspierając jednocześnie ochronę lasów, zrównoważone gospodarowanie zasobami leśnymi i zwiększenie ilości węgla związanego w ekosystemach leśnych (REDD+).
W porozumieniu kopenhaskim wezwano do ustanowienia mechanizmu REDD+ w celu umożliwienia mobilizacji zasobów finansowych z krajów rozwiniętych. W ramach wyważonego pakietu UE oczekuje, by w Cancún podjęto decyzję umożliwiającą działanie tego mechanizmu. Należy tego dokonać poprzez szybkie opracowanie logicznych zasad, wskazówek, oraz określenie celów i sposobów związanych z działaniami prowadzonymi w ramach REDD+ i zapewniających integralność środowiskową mechanizmu.
Cele, jakie powinny zostać ustalone, to zmniejszenie do 2020 r. o co najmniej połowę wskaźnika brutto wylesiania obszarów tropikalnych i całkowite powstrzymanie do 2030 r. procesu zaniku pokrywy leśnej na świecie. Decyzje muszą również zapewniać ochronę różnorodności biologicznej w lasach tropikalnych i równy podział korzyści pomiędzy zainteresowane strony, gwarantować uznawanie praw i wykorzystywać wiedzę ludności tubylczej i społeczności lokalnych oraz przyczyniać się do polepszenia struktur zarządzania lasami.
Z kwoty 2,2 mld euro szybkiej pomocy finansowej, jaką UE zarezerwowała w 2010 r., na wsparcie działań w ramach REDD+ w krajach rozwijających się wyasygnowano 362 mln euro.
13. Jak przedstawia się sytuacja w zakresie zasad rozliczania w ramach gospodarki leśnej w krajach rozwiniętych?
Lasy są ogromnymi magazynami dwutlenku węgla. W naturalnym procesie emitują one dwutlenek węgla do atmosfery oraz pochłaniają (usuwają) go z niej.
Zgodnie z protokołem z Kioto kraje rozwinięte muszą uwzględniać w rozliczaniu się ze swoich celów w zakresie redukcji emisji wyemitowane i usunięte (pochłonięte) emisje związane z zalesianiem lub ponownym zalesianiem i wylesianiem. Mogą one jednak zdecydować, czy rozliczać się przy tym z wyemitowanych i usuniętych emisji pochodzących z prowadzenia gospodarki leśnej, tj. działań takich jak pozyskiwanie drewna z obszarów i ponowne sadzenie drzew na obszarach, które były zalesione przed 1990 r. i które pozostają zalesione obecnie. Fakultatywny charakter tej zasady oraz sposób, w jaki dokonywane jest rozliczenie, stanowią słaby punkt protokołu z Kioto. Może ona spowodować ograniczenie rzeczywistego wpływu redukcji emisji i stanowi niewielką zachętę dla krajów, by zwiększyć pochłanianie dwutlenku węgla przez lasy.
Unia opowiada się za zaostrzeniem sposobu dokonywania rozliczeń emisji związanych z prowadzeniem gospodarki leśnej, tak by zwiększyć ich integralność środowiskową i stworzyć większy bodziec do zmniejszania emisji. Europa chciałaby również, by w ramach strategii na okres po 2012 r. zobowiązać kraje rozwinięte do rozliczania emitowanych i usuwanych emisji związanych z prowadzeniem gospodarki leśnej, pod warunkiem, że zagwarantowana zostanie pewna elastyczność rozliczeń.
W negocjacjach prowadzonych w ramach protokołu z Kioto osiągnięto już znaczne postępy w zakresie przeglądu zasad rozliczania emisji związanych z prowadzeniem gospodarki leśnej, należących do obszerniejszego zestawu zasad rozliczania emisji związanych z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem (LULUCF). UE chciałaby, by nowe zasady w zakresie LULUCF zostały uzgodnione w Cancún.
14. Co należy postanowić w Cancún w odniesieniu do dostosowania do zmiany klimatu?
Wszystkie kraje muszą dostosować się do skutków zmiany klimatu. Stanowi to jednak szczególnie duże wyzwanie dla najuboższych i najsłabszych krajów rozwijających się. W Cancún należy zatem – w ramach wyważonego pakietu – postanowić o ustanowieniu ram dla międzynarodowej współpracy w celu wspierania krajowych działań w zakresie dostosowywania do zmiany klimatu. Określanie priorytetów i potrzeb w ramach działań dostosowawczych powinno odbywać się z inicjatywy samych krajów.
Decyzja w tej sprawie powinna określać zasady przewodnie tych ram. Powinna ona również zapewniać niezbędne wsparcie finansowe dla procesu dostosowywania oraz środki służące monitorowaniu i poddawaniu przeglądowi procesu wdrażania działań dostosowawczych. Decyzja powinna odzwierciedlać pilny charakter i znaczenie wspierania procesu dostosowywania, przy czym pierwszeństwo należy przyznać szczególnie wrażliwym krajom, zwłaszcza krajom najsłabiej rozwiniętym (LDC), małym rozwijającym się państwom wyspiarskim (SIDS) oraz afrykańskim krajom zagrożonym suszami, pustynnieniem i powodziami.
W 2010 r. UE przeznaczyła – w ramach szybkiej pomocy finansowej – na działania dostosowawcze w krajach rozwijających się kwotę 735 mln euro.
15. Co trzeba postanowić w Cancún w odniesieniu do kopenhaskiego ekofunduszu klimatycznego?
W porozumieniu kopenhaskim postanowiono ustanowić kopenhaski ekofundusz klimatyczny. Z jego środków w krajach rozwijających się będą wspierane projekty, programy, strategie i inne działania związane z ograniczaniem emisji (łącznie ze zwalczaniem wylesiania), działania dostosowawcze, działania związane z budowaniem potencjału oraz rozwój i transfer technologii. Fundusz będzie stanowić jednostkę zarządzającą mechanizmu finansowego w ramach UNFCCC.
UE oczekuje, by – w ramach wyważonego pakietu – w Cancún zostało osiągnięte porozumienie w sprawie kluczowych zasad dotyczących zarządzania funduszem. Ponadto opowiada się ona za zainicjowaniem procesu ustanowienia funduszu, mając na względzie zapewnienie jego funkcjonowania na kolejnej konferencji klimatycznej ONZ pod koniec 2011 r.
16. Co należy postanowić w Cancún w odniesieniu do technologii?
Proces rozwoju, rozpowszechniania i wykorzystywania technologii wspomagających społeczeństwo w dostosowywaniu się do zmiany klimatu oraz w ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych musi zostać przyspieszony. W porozumieniu kopenhaskim zaplanowano zatem utworzenie mechanizmu technologicznego.
Na konferencji w Cancún należy zatem – w ramach wyważonego pakietu – postanowić o stworzeniu mechanizmu i zapewnić jego sprawne funkcjonowanie tak szybko, jak to możliwe. Mechanizm ten powinien obejmować:
- ośrodek i sieć technologii klimatycznych w celu wspomagania krajów rozwijających się w budowaniu potencjału do opracowania strategii i projektów oraz do wspierania badań i wymiany wiedzy; oraz
- komitet wykonawczy ds. technologii mający za zadanie ocenę priorytetów w zakresie technologii oraz braków i potrzeb, a także zapewnianie doradztwa i zaleceń dla Konferencji Stron.
17. Co należy zrobić w Cancún w odniesieniu do budowania potencjału?
Unia jest świadoma, że kraje rozwijające się, w szczególności te najuboższe, wymagają wsparcia w wielu obszarach w celu budowania potencjału do dostosowywania się do zmiany klimatu oraz do ograniczania emisji. UE zapewnia wsparcie finansowe na potrzeby budowy potencjału poprzez udzielanie oficjalnej pomocy rozwojowej i szybkiej pomocy finansowej (zob. pkt 8).
W ramach wyważonego pakietu UE chciałaby, by uznać znaczenie budowania potencjału i jego wielopłaszczyznowy charakter.
18. Co z emisjami gazów cieplarnianych pochodzącymi z transportu lotniczego i morskiego?
Międzynarodowy transport lotniczy i morski są dwoma najszybciej rosnącymi źródłami emisji gazów cieplarnianych. Razem sektory te odpowiadają za ponad 4 proc. światowych emisji. Jednak emisje te nie były dotychczas przedmiotem zainteresowania.
Międzynarodowe organizacje odpowiedzialne za omawiane sektory to Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) i Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO). UE oczekuje, by na konferencji w Cancún został wysłany mocny sygnał polityczny do ICAO i IMO, skłaniający je do rozwoju globalnych ram politycznych na rzecz ograniczenia emisji z tych sektorów, zgodnych z celem utrzymania globalnego ocieplenia w granicach 2°C.
19. Co należy zrobić w Cancún w odniesieniu do nadwyżki w budżecie emisji krajów rozwiniętych?
Na mocy protokołu z Kioto niektóre kraje Europy Środkowo-Wschodniej, w szczególności Rosja i Ukraina, otrzymały więcej uprawnień do emisji, niż potrzebowały. W protokole zezwala się im obecnie na przeniesienie nadwyżki uprawnień, tzw. jednostek przyznanej emisji (AAU), i wykorzystania jej w drugim okresie rozliczeniowym po 2012 r. Nadwyżka, która powstała, jest znaczna. Szacuje się, że odpowiada ona 10-11 mld ton dwutlenku węgla (CO2) lub ponad podwójnej ilości całkowitych emisji rocznych UE. Stwarza ona duże zagrożenie dla integralności środowiskowej strategii w zakresie klimatu na okres po 2012 r. Jeśli nadwyżka zostałaby wykorzystana, zniweczyłaby znaczną część skutków zobowiązań Stron w zakresie redukcji emisji.
Rozwiązanie tego problemu w Cancún jest mało prawdopodobne, jednak UE chciałaby, by na konferencji uznano jego wagę i poczyniono dalsze postępy w badaniu możliwości właściwego postępowania z nadwyżką. Musi się to odbywać w sprawiedliwy sposób, który nie faworyzuje państw UE na niekorzyść pozostałych krajów.
20. Kto poprowadzi w imieniu Unii Europejskiej negocjacje w Cancún?
Unia Europejska, będąca regionalną organizacją integracji gospodarczej, jest Stroną UNFCCC i protokołu z Kioto. Należące do niej 27 państw członkowskich są również Stronami tych porozumień.
Obowiązek prowadzenia negocjacji w imieniu Unii Europejskiej i jej 27 państw członkowskich dzielą Belgia, sprawująca obecnie prezydencję w Radzie Unii Europejskiej, oraz Komisja Europejska. Przedstawiciele kilku państw członkowskich zostali jednak wyznaczeni jako główni negocjatorzy z ramienia UE do rozmów w sprawie określonych kwestii i będą zatem reprezentować UE w negocjacjach dotyczących tych kwestii.
Prezydencja belgijska zagwarantuje spójność stanowiska UE, tak by Unia była jednomyślna, nawet jeśli w jej imieniu wypowiadają się różni negocjatorzy.
Szybka pomoc finansowa
W 2010 r. w ramach szybkiej pomocy finansowej UE przeznaczyła 2,2 mld euro na wsparcie działań mających na celu przystosowanie do zmiany klimatu i łagodzenie jej skutków w krajach rozwijających się. Finansowanie to stanowi część ogólnego zobowiązania UE na mocy porozumienia kopenhaskiego do udostępnienia w okresie 2010-2012 r. 7,2 mld euro.
Szybka pomoc finansowa uzupełnia znaczne działania w zakresie walki ze zmianą klimatu, jakie UE, będąca największym źródłem pomocy na świecie, podejmuje już w krajach rozwijających się w ramach oficjalnej pomocy rozwojowej. Dla przykładu w 2008 r. UE przeznaczyła w ramach oficjalnej pomocy rozwojowej 5,1 mld dolarów na działania związane z łagodzeniem skutków zmiany klimatu, co stanowiło 60 proc. globalnej oficjalnej pomocy rozwojowej przyznanej na ten cel. Aby zapewnić pełną przejrzystość w realizacji szybkiej pomocy rozwojowej UE przedstawi w Cancún, podczas dostępnego dla wszystkich zainteresowanych stron spotkania towarzyszącego konferencji, kompleksowe sprawozdanie z postępów. W przyszłości UE będzie przedstawiać coroczne sprawozdania.
Konferencje prasowe UE w Cancún
Delegacja UE będzie organizować regularne konferencje prasowe w Cancún, zazwyczaj o godz. 10.00 lub 10.30 czasu lokalnego (o godz. 17.00 lub 17.30 czasu EBC (CET)), które będą transmitowane na żywo i na żądanie na www.unfccc.int. Dokładne terminy konferencji prasowych można sprawdzić na stronie internetowej http://unfccc.int/media/items/5741.php
Strona internetowa DG ds. działań w dziedzinie klimatu poświęcona konferencji w Cancún: http://ec.europa.eu/clima/policies/international/cancun_en.htm
Copyright © 2021 Wir Poznań | Wszelkie prawa zastrzeżone.