Data publikacji: 08.08.2012
Środowisko: nowa klasyfikacja medalowa w konkurencji gospodarowania odpadami
Nowe sprawozdanie na temat stanu gospodarki odpadami komunalnymi w państwach członkowskich wskazuje na istnienie alarmujących różnic w UE.
W sprawozdaniu oceniono 27 państw członkowskich w oparciu o 18 kryteriów, przyznając flagi w kolorze zielonym, pomarańczowym i czerwonym w obszarach takich jak łączna ilość odpadów poddanych recyklingowi, koszty unieszkodliwiania odpadów oraz naruszenia unijnych przepisów. Powstała w ten sposób tabela wyników stanowi element prowadzonego badania, które pomoże państwom członkowskim poprawić wyniki w dziedzinie gospodarowania odpadami. Na szczycie tabeli uplasowały się: Austria, Belgia, Dania, Niemcy, Niderlandy oraz Szwecja – żadne z tych państw nie otrzymało więcej niż dwie czerwone flagi. Układ w dolnej części tabeli wygląda wręcz odwrotnie – zielone flagi występują tu sporadycznie.
- Obraz, jaki wyłania się z tego badania, potwierdza moje silne obawy. Wiele państw członkowskich wciąż składuje ogromne ilości odpadów komunalnych – co stanowi najgorszy wariant gospodarowania odpadami – pomimo istnienia lepszych alternatyw oraz pomimo dostępności funduszy strukturalnych umożliwiających sfinansowanie tych lepszych alternatywnych rozwiązań. Zakopuje się cenne zasoby, traci się potencjalne korzyści gospodarcze, nie tworzy się nowych miejsc pracy w sektorze gospodarowania odpadami, zagrożone jest również ludzkie zdrowie i środowisko naturalne. W obecnych warunkach gospodarczych trudno obronić takie postępowania – powiedział Komisarz ds. środowiska, Janez Potočnik
Państwa członkowskie, które mają największe zaległości do nadrobienia, to Bułgaria, Cypr, Czechy, Estonia, Grecja, Włochy, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Rumunia i Słowacja. Do stwierdzonych uchybień można zaliczyć nieskuteczną lub nieistniejącą politykę zapobiegania powstawaniu odpadów, brak zachęt do ograniczania składowania odpadów na składowiskach oraz nieodpowiednią infrastrukturę na potrzeby gospodarowania odpadami. Silne uzależnienie od składowania odpadów oznacza, że lepsze alternatywne rozwiązania z zakresu gospodarowania odpadami, takie jak ponowne ich wykorzystanie i recykling, są ciągle niedostatecznie stosowane. Prognoza jest zatem mało optymistyczna.
Dla przeciwwagi, Austria, Belgia, Dania, Niemcy, Niderlandy i Szwecja posiadają kompleksowe systemy zbierania odpadów i na składowiskach składują mniej niż 5 proc. swoich odpadów. Państwa te posiadają dobrze rozwinięte systemy recyklingu, wystarczającą zdolność przetwarzania odpadów oraz osiągają dobre wyniki w gospodarowaniu odpadami ulegającymi biodegradacji. W ramach swojej polityki gospodarowania odpadami wyróżnione państwa zwykle z dużym powodzeniem łączą instrumenty prawne, administracyjne i gospodarcze.
Szereg państw członkowskich dokonało szybkich postępów, odchodząc od składowania odpadów i doprowadzając do ich niemal całkowitego wyeliminowania. Nawet jednak państwa osiągające najlepsze wyniki na tym polu stoją w obliczu szeregu wyzwań, takich jak konieczność intensyfikacji działań służących zapobieganiu powstawania odpadów oraz zagospodarowanie nadmiaru mocy przerobowych sektora spalania odpadów, co może ograniczyć recykling i oznaczać konieczność importowania odpadów, aby wykorzystać moce spalarni.
Dalsze działania
Komisja wykorzysta wspomniane sprawozdanie do przygotowania planów działania dla dziesięciu państw członkowskich o najgorszych wynikach. Plany te będą przedmiotem rozmów z organami krajowymi na dwustronnych seminariach jesienią bieżącego roku, z których pierwsze odbędzie się w Pradze w dniu 19 września. Plany działania pomogą upowszechnić najlepsze praktyki oraz zawierać będą dostosowane do sytuacji konkretnego państwa zalecenia na temat sposobów usprawnienia gospodarowania odpadami z wykorzystaniem narzędzi gospodarczych, prawnych i administracyjnych oraz unijnych funduszy strukturalnych.
Komisja zamierza wykorzystywać unijne fundusze strukturalne, kładąc większy nacisk na realizację celów unijnej polityki w zakresie gospodarowania odpadami. Proponowane wieloletnie ramy finansowe na lata 2014–2020 zapewnią inwestowanie unijnych środków w projekty z zakresu gospodarowania odpadami tylko wtedy, gdy zostały wcześniej spełnione pewne warunki, m.in. gdy opracowano już plany gospodarowania odpadami zgodnie z dyrektywą ramową w sprawie odpadów (http://ec.europa.eu/environment/waste/legislation/index.htm) oraz hierarchią postępowania z odpadami, w których na pierwszym miejscu stawia się zapobieganie powstawaniu odpadów, ich ponowne wykorzystanie i recykling, a dopiero na dalszym miejscu – ich spalanie z odzyskiwaniem energii i w których składowanie lub spalanie odpadów bez odzyskiwania energii stanowi ostateczność.
Kontekst
W niedawnym badaniu przeprowadzonym na zlecenie Komisji oszacowano, że pełne wdrożenie unijnych przepisów dotyczących odpadów przyniosłoby oszczędności rzędu 72 mld euro rocznie, zwiększyło roczne obroty unijnego sektora gospodarki odpadami i recyklingu o 42 mld euro oraz stworzyło 400 tys. miejsc pracy do 2020 r.
Źródło:
