KE podejmuje działania, aby zapewnić dobrze funkcjonujący jednolity rynek usług

Komisja prowadzi obecnie 24 postępowania przeciwko kilku państwom członkowskim w związku z naruszeniami przepisów dotyczących usług. Wspomniane decyzje przyjmuje się, aby zapewnić prawidłowe wdrożenie przepisów mających na celu dobre funkcjonowanie jednolitego rynku usług.

Usługi mają kluczowe znaczenie dla gospodarki UE. Odpowiadają one za około 70 proc. PKB UE i mają takie samo znaczenie dla zatrudnienia w UE. Z powodu braku wdrożenia lub nieprawidłowego wdrożenia prawodawstwa UE jednolity rynek usług osiąga słabe wyniki. W najnowszych badaniach szacuje się, że potencjalne długoterminowe korzyści z usunięcia barier na rynku usług wewnątrzunijnych wyniosą od 279 mld euro do 457 mld euro dodatkowego rocznego PKB. Podobnie w niedawno opublikowanym rocznym sprawozdaniu dotyczącym jednolitego rynku podkreślono, że zapewnienie prawdziwie zintegrowanego jednolitego rynku jest warunkiem wstępnym, aby Europa sprostała obecnym wyzwaniom geopolitycznym i zbudowała odporną i konkurencyjną w skali światowej gospodarkę europejską.

Komisja jest zdecydowana wykorzystać wszystkie dostępne narzędzia w celu dalszego usuwania barier napotykanych przez przedsiębiorstwa pragnące oferować usługi transgraniczne oraz ułatwienia tym przedsiębiorstwom prowadzenia działalności gospodarczej. Bariery te hamują pełny potencjał jednolitego rynku usług. Sektorowi usług i utrzymującym się na nim barierom należy poświęcić szczególną uwagę w ramach działań na rzecz wzmocnienia odbudowy i odporności UE.

Korzystając ze wszystkich dostępnych instrumentów, Komisja niezmiennie podejmuje działania, aby państwa członkowskie zredukowały ograniczenia na jednolitym rynku usług. Na przykład współpraca z państwami członkowskimi w ramach Grupy Zadaniowej ds. Egzekwowania Przepisów dotyczących Jednolitego Rynku (SMET) koncentrowała się w szczególności na wspólnych działaniach na rzecz uproszczenia ram regulacyjnych i zmniejszenia barier administracyjnych, w tym w sektorze usług. SOLVIT jest kolejnym instrumentem, który zapewnia pragmatyczne rozwiązania dla obywateli i przedsiębiorstw w przypadku trudności z uznawaniem przez organy publiczne praw przysługujących obywatelom i przedsiębiorstwom w UE podczas przemieszczania się lub prowadzenia działalności gospodarczej za granicą. W ostatnich latach Komisja stale podejmowała również zdecydowane działania w zakresie egzekwowania prawa. Działania te doprowadziły do wymiernej poprawy integracji jednolitego rynku usług, dzięki czemu Komisja mogła dziś zamknąć 18 spraw.

Osiągnięcia te dotyczą zmienionej dyrektywy w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych i wiążą się z dwoma dużymi seriami postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego wszczętych w latach 2018–2019. Dzisiejsze zamknięcie wspomnianych spraw przyniesie konkretne korzyści przedsiębiorstwom i pracownikom, którzy chcą świadczyć usługi w całej UE, takie jak:
- zniesienie obowiązku przystąpienia do określonego testu językowego dla pracowników służby zdrowia w Polsce, jeżeli mogą oni poświadczyć znajomość języka w inny sposób;
- zniesienie obowiązku przystąpienia przez pracowników służby zdrowia w Niderlandach do specjalnego testu językowego obejmującego kontrolę umiejętności innych niż językowe;
- uruchomienie przyspieszonych procedur uznawania kwalifikacji zawodowych w Portugalii;
- usunięcie nieproporcjonalnych ograniczeń w pracy jako przewodnik turystyczny i górski w Bułgarii.

Rumunia zapewnia ponadto obecnie automatyczne uznawanie tytułu zawodowego osób wykonujących zawód prawnika w UE, zgodnie z dyrektywą dotyczącą wykonywania zawodu prawnika, ułatwiając swobodny przepływ tych osób w obrębie UE.
Zamknięcie spraw dotyczących braku pełnej lub prawidłowej transpozycji dyrektywy w sprawie analizy proporcjonalności do prawa krajowego pomagają ponadto w uzyskaniu gwarancji, że państwa członkowskie prawidłowo stosują test proporcjonalności w praktyce, a tym samym zapobiegają wprowadzaniu nieuzasadnionych i nieproporcjonalnych przepisów, które szkodzą jednolitemu rynkowi usług.

Przyjęte dziś środki dotyczące egzekwowania przepisów są odpowiedzią na uchybienia państw członkowskich w zakresie prawidłowego włączenia w odpowiednim czasie podstawowych przepisów dotyczących jednolitego rynku do ich krajowych ram prawnych lub na niezapewnienie zgodności krajowych ram prawnych z przepisami UE, co stwarza przeszkody w ważnych sektorach usług.
 

Unijna dyrektywa w sprawie analizy proporcjonalności w odniesieniu do regulacji dotyczących zawodów
Dyrektywa w sprawie analizy proporcjonalności przeprowadzanej przed przyjęciem nowych regulacji dotyczących zawodów zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia, by wszelkie wprowadzane przez nie wymogi dotyczące zawodów były konieczne i wyważone. Dyrektywa zawiera zestaw kryteriów zapobiegających uciążliwym przepisom krajowym, które mogą utrudniać wykwalifikowanym kandydatom dostęp do wielu zawodów lub wykonywanie takich zawodów w innym państwie członkowskim. Dyrektywa stanowi istotne narzędzie ułatwiające specjalistom w całej UE dostęp do regulowanej działalności i jej wykonywanie.

Kwestie te są istotne dla wielu Europejczyków: około 50 mln osób, czyli 22 proc. pracowników w UE, wykonuje zawód, do którego dostęp jest uzależniony od posiadania określonych kwalifikacji lub do którego wykonywania potrzebny jest określony chroniony prawem tytuł (np. zawody farmaceuty lub prawnika). Często obowiązują również szczególne wymogi dotyczące wykonywania zawodu, jak np. ograniczenia pod względem osób, które mogą posiadać udziały w danych przedsiębiorstwach, lub pod względem możliwości reklamowania danych usług. Zapewnienie, by takie przepisy były uzasadnione i proporcjonalne, przynosi konkretne korzyści obywatelom europejskim – zarówno samym specjalistom, jak i konsumentom.

Komisja podjęła decyzję o skierowaniu 11 dodatkowych wezwań do usunięcia uchybienia do Austrii, Bułgarii, Chorwacji, Cypru, Czech, Francji, Grecji, Węgier, Łotwy, Niderlandów i Słowacji oraz wezwania do usunięcia uchybienia do Estonii w celu zapewnienia, aby wprowadzenie, w drodze poprawek parlamentarnych, przepisów regulujących zawody podlegało uprzedniej ocenie proporcjonalności.

Komisja podjęła ponadto decyzję o skierowaniu pięciu uzasadnionych opinii do Niemiec, Litwy, Polski, Słowenii i Hiszpanii w związku z nieprawidłowym wdrożeniem unijnej dyrektywy w sprawie analizy proporcjonalności w odniesieniu do regulacji dotyczących zawodów. Te uzasadnione opinie dotyczą w szczególności nieuwzględnienia wszystkich odpowiednich środków w ocenach proporcjonalności lub niewdrożenia niezbędnych gwarancji proceduralnych lub niektórych kryteriów dotyczących tych ocen.
Kroki podjęte dziś w celu zapewnienia właściwego wdrożenia dyrektywy usługowej pomogą zapobiec powstawaniu nieproporcjonalnych barier na jednolitym rynku lub pozwolą zlikwidować takie bariery, zgodnie z celami unijnego planu działania dotyczącego egzekwowania przepisów jednolitego rynku.

Stosowanie przepisów dyrektywy usługowej
Dyrektywa usługowa ma na celu usunięcie barier w handlu usługami w UE. Uprościła ona procedury administracyjne dla usługodawców, wzmocniła prawa konsumentów i przedsiębiorstw korzystających z usług oraz współpracę między państwami UE. Ponadto zobowiązuje ona państwa członkowskie do zniesienia wszystkich całkowitych zakazów dotyczących informacji handlowych, w tym wszystkich całkowitych zakazów dotyczących formy informacji handlowej, w odniesieniu do zawodów regulowanych.

Zakaz związany z informacją handlową w przypadku osób wykonujących zawód prawnika
Ograniczenia dotyczące reklamy usług prawnych utrudniają rozwój biznesu i pozyskiwanie klientów. Utrudniają one również rozwój reklamy w sieciach społecznościowych, utrudniając tym samym przejście do ery cyfrowej. Wykazano, że ograniczenie takich barier regulacyjnych w usługach świadczonych przez podmioty gospodarcze zwiększa konkurencję i dynamikę sektora, co prowadzi do efektywniejszej alokacji zasobów i niższych cen dla konsumentów.

W związku z tym Komisja podjęła decyzję o wszczęciu postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko Malcie, Polsce i Słowenii ze względu na wprowadzenie sprzecznego z dyrektywą usługową całkowitego zakazu reklamy działalności przedstawicieli zawodów prawniczych.

Bariery w działalności agentów nieruchomości
Komisja podjęła decyzję o wszczęciu postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko Cyprowi w związku z wprowadzeniem zakazów dotyczących łączenia się agencji nieruchomości z osobami wykonującymi inne zawody w tym obszarze oraz przeciwko Słowenii w zakresie ustalania stawek minimalnych za niektóre usługi pośrednictwa w obrocie nieruchomościami.

Okólnik wydany przez właściwy organ cypryjski skutecznie zakazuje osobom fizycznym, które nie są zarejestrowane jako agenci nieruchomości na Cyprze, posiadania udziałów w agencjach nieruchomości. Wymóg posiadania 100 proc. udziałów przez agentów nieruchomości zarejestrowanych na Cyprze jest nieproporcjonalnym środkiem naruszającym dyrektywę usługową.
W słoweńskiej ustawie wprowadzono z naruszeniem dyrektywy usługowej ograniczenia cenowe w odniesieniu do niektórych usług pośrednictwa w obrocie nieruchomościami.

Usługi budowlane
Komisja podjęła decyzję o wszczęciu postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko Belgii w związku z wprowadzeniem nieproporcjonalnego systemu gwarancji zobowiązującego niektórych dostawców usług budowlanych do zapłaty gwarancji finansowej na pokrycie płatności dokonywanych przez ich klientów.

System gwarancji nałożony przez Belgię na tak zwanych niezatwierdzonych wykonawców w zakresie budowy i sprzedaży budynków mieszkalnych, które mają zostać wybudowane lub są w trakcie budowy, został ustalony na znacznie wyższym poziomie (100 proc.) niż w przypadku zatwierdzonych wykonawców (5 proc.). Ogranicza to swobodę przedsiębiorczości zagranicznych wykonawców budowlanych i świadczenia przez nich usług, jak również przedsiębiorstw niebudowlanych (takich jak deweloperzy nieruchomości).

Według Komisji ustawa belgijska wprowadzająca ten system gwarancji narusza szereg przepisów dyrektywy usługowej.

Koncesje przybrzeżne
Komisja podjęła decyzję o wszczęciu postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko Hiszpanii w związku z niezapewnieniem przez to państwo przejrzystej i bezstronnej procedury wyboru w odniesieniu do udzielania koncesji dotyczących obszarów przybrzeżnych. Zdaniem Komisji możliwość przedłużenia istniejących koncesji o maksymalnie 75 lat bez uzasadnienia jest sprzeczna z przepisami UE.  

Hiszpańska ustawa o obszarach przybrzeżnych przewiduje możliwość udzielania „koncesji" (zezwoleń w rozumieniu dyrektywy usługowej) na budowę stałych pomieszczeń (np. restauracji, gospodarstw rolnych, obiektów przemysłu papierniczego lub chemicznego itp.) w tzw. „morskich obszarach lądowych", poza portami, bez otwartej i przejrzystej procedury wyboru. Ustawa ta pozwala również na przedłużenie czasu trwania tych koncesji o maksymalnie 75 lat, również bez przeprowadzania procedury wyboru. Przepisy tej ustawy naruszają dyrektywę usługową.

Kontekst
Usunięcie barier w dziedzinie usług jest niezmiernie ważne: według niedawno opublikowanego rocznego sprawozdania dotyczącego jednolitego rynku nadal istnieje 60 proc. barier, z którymi przedsiębiorstwa borykały się 20 lat temu. Na bariery potwierdzone przez zainteresowane podmioty gospodarcze składają się złożone procedury krajowe i brak informacji na ich temat; nieproporcjonalne wymogi krajowe w dziedzinie usług oraz uciążliwe wymogi administracyjne dotyczące świadczenia usług, w tym w odniesieniu do delegowania pracowników. Mimo że ramy prawne dla sprawnie funkcjonującego jednolitego rynku usług są określone w Traktatach i prawodawstwie UE, brak właściwego wdrożenia i stosowania tych przepisów na szczeblu krajowym nadal utrudnia swobodny przepływ usług. Z tego powodu Komisja opracowała wielowymiarowe podejście do egzekwowania przepisów, które obejmuje nie tylko „klasyczne" ukierunkowane i strategiczne działania dotyczące egzekwowania przepisów, ale również współpracę z państwami członkowskimi na forach takich jak Grupa Zadaniowa ds. Egzekwowania Przepisów dotyczących Jednolitego Rynku (SMET) i inne specjalne grupy ekspertów; wspieranie państw członkowskich za pomocą szczegółowych wytycznych oraz zapobieganie powstawaniu barier za pomocą narzędzi powiadamiania przewidzianych w dyrektywie w sprawie analizy proporcjonalności, a także dyrektywie w sprawie przejrzystości na jednolitym rynku i dyrektywie usługowej.