Europe Direct Poznań

Data publikacji: 10.06.2015

Szwecja - blisko i przyjaźnie

Szwecja - podobnie jak cała Skandynawia - to od lat jeden z najpopularniejszych kierunków dla pracowników z naszego kraju.

Ojczyzna Alfreda Nobla przyciąga, choć zupełnie nie przypomina Polski - różni nas mentalność, podejście do pracy, stopień tolerancji i otwartości. Kłopoty z adaptacją łatwiej jednak przeżyć, gdy pomyśli się o szwedzkich zarobkach.

Najważniejsze formalności

Meldunek. Osoby przybywające do Szwecji z zamiarem krótkiego pobytu (do trzech miesięcy), nie muszą się meldować.

Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. W Szwecji możesz mieszkać przez okres dłuższy niż 90 dni, o ile spełniasz odpowiednie warunki – pracujesz, uczysz się lub masz wystarczające środki do tego, by się samodzielnie utrzymać. Jeśli szukasz pracy – możesz mieszkać w Szwecji nawet przez sześć miesięcy.

Co ciekawe, od 1 maja 2014 r. o potwierdzenie prawa pobytu dłuższego niż trzy miesiące nie trzeba już występować do pracowników Urzędu ds. Migracji (Migrationsverket). Teraz obywatelom UE takie pozwolenie przyznawane jest automatycznie.

W przypadku dłuższego pobytu musisz jednak zadbać o inną formalność – uzyskanie wpisu do Szwedzkiego Rejestru Ludności (folkbokföring), prowadzonego przez miejscowe Urzędy Skarbowe. Jeżeli zamierzasz przebywać kraju Nobla dłużej niż rok – otrzymasz personnummer, czyli odpowiednik polskiego PESELU. Numer ten pozwoli ci skorzystać z wielu usług publicznych (m.in. świadczonych przez Szwedzką Agencję ds. Ubezpieczeń Społecznych) oraz pozwoli np. na założenie konta w banku. Do uzyskania numeru konieczne jest m.in. przedstawienie umowy najmu lokalu i dowodu tożsamości, a także dostarczenie dokumentów świadczących o tym, że będziesz spełniał warunki posiadania prawa pobytu przez co najmniej rok. By załatwić formalności, w urzędzie musisz się stawić osobiście. Dodatkowe szczegóły na stronie Urzędu Podatkowego.

Formalności przy podejmowaniu pracy. Nie potrzebujesz pozwolenia na pracę. Nie musisz mieć podpisanej umowy o pracę, wystarczy jej forma ustna, a nawet... domniemana. Za to na piśmie pracodawca musi przedstawić ci warunki zatrudnienia. Po zawarciu porozumienia z pracodawcą niezwłocznie postaraj się o wpis do rejestru mieszkańców (folkbokföring), dzięki czemu otrzymasz numer umożliwiający otwarcie konta w banku (personnummer).

Szukając zatrudnienia, sprawdź, jak brzmi umowa zbiorowa, obowiązująca w Twojej branży. Aktualnie w Szwecji funkcjonuje około 450 układów zbiorowych, co kilka lat następuje ich aktualizacja. Niektóre teksty układów zbiorowych dostępne są w języku angielskim. Przykładowe umowy można zamówić przez internet.

Warunki pracy

Godziny pracy. W Szwecji tydzień pracy trwa 40 godzin tygodniowo, plus maksymalnie 8-10 godzin nadliczbowych. W ciągu roku liczba godzin nadliczbowych nie może przekroczyć 200. Osoby, które mają dzieci poniżej 8. roku życia mogą wnioskować o skrócenie czasu pracy – nawet o 1/4.

Urlop. W ciągu roku masz prawo do minimum 25 dni wypoczynku (pięciu tygodni). W niektórych układach zbiorowych zapisano jednak znacznie korzystniejsze rozwiązania. Urlop macierzyński przysługuje 7 tygodni przed i do 7 tygodniu po urodzeniu dziecka, oboje rodzice mają też prawo do urlopu wychowawczego.

Podatki. Daniny w Szwecji należą do najwyższych w Europie. Płaci się zarówno na rzecz lokalnego samorządu (stawki wahają się od 29 do 35 proc., w zależności od gminy), jak i państwa (od dochodu powyżej 290 tys. koron rocznie pobierane jest dodatkowo 20-25 proc. podatku państwowego). VAT na żywność wynosi 12 proc., na większość pozostałych towarów – 25 proc. Mieszkańcy płacą także inne daniny – m.in. podatek majątkowy i od nieruchomości. Więcej szczegółów – w języku polskim! - na stronach szwedzkiego Urzędu Podatkowego (Skatteverket).

Zasiłek dla bezrobotnych. Szwedzki system pomocy dla bezrobotnych opiera się na dwóch komponentach: ogólnym ubezpieczeniu podstawowym oraz dobrowolnym ubezpieczeniu od utraty dochodów (listę funduszy znajdziesz na stronie www.iaf.se). Podstawowy zasiłek otrzymasz, jeśli w ciągu ostatniego roku przepracowałeś co najmniej 6 miesięcy – w każdym co najmniej 80 godzin. Więcej informacji na stronie Rady ds. Ubezpieczenia na Wypadek Bezrobocia (Inspektionen för arbetslöshetsförsäkringen, IAF).

Bilans zysków i strat

Ile można zarobić…

Płace minimalne ustalane są oddzielnie dla każdej z branż w umowach zbiorowych między pracodawcami a pracobiorcami. Średnie wynagrodzenie w roku 2013 r. wynosiło – według OECD – 371,4 tysięcy koron rocznie (przy kursie 1 korona=0,44 zł daje to 163,4 tys. złotych rocznie, czyli 13,6 tys. zł miesięcznie). Na znacznie wyższe pensje mogą liczyć lekarze, finansiści i inżynierowie, dobrze zarabiają również prawnicy. Zbieracze runa leśnego mogą dostać od 200 do 600 koron dziennie (90-270 zł).

...a ile trzeba wydać

Za wynajem dwupokojowego mieszkania zapłacisz ok. 5000 koron, czteropokojowe na prowincji to wydatek rzędu 6000-7000 koron. Weź pod uwagę, że ceny żywności i koszty utrzymania w Szwecji są wysokie. Według Eurostatu ceny żywności i napojów w sklepach są o 1/4 wyższe niż średnia w Unii. Na samą żywność wydasz więc nawet 4000 koron miesięcznie.

Na swoim - czyli jak założyć firmę

Własna działalność. By rozpocząć indywidualną działalność gospodarczą (Enskild näringsidkare), osoby posiadające szwedzki numer osobowy (personnummer) powinny złożyć odpowiedni wniosek na stronie internetowej Verksamt.se, prowadzonej wspólnie przez Urząd Skarbowy (Skatteverket), Szwedzki Urząd Rejestracji Przedsiębiorstw (Bolagsverket) oraz Szwedzką Agencję Rozwoju Gospodarczego i Regionalnego (Tillväxtverket). Wniosek dotyczy rejestracji firmy oraz wydania numerów F-Tax i VAT. Dokument możesz złożyć elektronicznie, o ile posiadasz szwedzki numer identyfikacyjny oraz podpis elektroniczny (ang. e-indentification, szw. e-legitimation in Swedish). Internetowa procedura dostępna jest jednak wyłącznie w języku szwedzkim. Szczegóły na stronie verksamt.se.

Jeśli chcesz, żeby nazwa firmy była chroniona, konieczne jest jej zarejestrowanie w Szwedzkim Urzędzie Rejestracji Przedsiębiorstw (Bolagsverket) – kosztuje to 1000 koron.

Jeśli zamierzasz świadczyć w Szwecji usługi bez stałego miejsca zamieszkania w tym kraju, przeczytaj instrukcję postępowania (w języku polskim), a następnie wypełnij wniosek. Dołącz do niego kopię paszportu i zaświadczenia o braku zaległości podatkowych i wobec ZUS. Wszystkie polskie dokumenty powinny być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego na język szwedzki i poświadczone przez konsulat szwedzki w Polsce.

Założenie działalności gospodarczej oznacza potwierdzenie prawa do pobytu w Szwecji dłuższego niż trzy miesiące. Od maja 2014 r. prawa tego nie trzeba już potwierdzać w szwedzkim Urzędzie ds. Migracji.

Spółki. W Szwecji do wyboru masz spółkę prawa cywilnego (Enkelt bolag), spółkę handlową (Handelsbolag, HB), komandytową (Kommanditbolag, KB) oraz z ograniczoną odpowiedzialnością (Aktiebolag, AB).

Utworzenie spółki należy zarejestrować w Szwedzkim Urzędzie Rejestracji Przedsiębiorstw (Bolagsverket). Wyjątkiem jest tutaj spółka prawa cywilnego (Enkelt bolag) - w jej przypadku rejestrowane są jedynie osoby fizyczne ją tworzące.

W przypadku spółek handlowych do rejestracji nie jest wymagany statut spółki, Bolagsverket wymaga jednak zawarcia pisemnej umowy. Akt założycielski spółki (Stiftelseurkund) jest za to potrzebny do samodzielnego założenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Jeśli masz wątpliwości, czy poradzisz sobie z procedurą, poproś w szwedzkim urzędzie o tzw. pakiet początkowy, zawierający wszystkie niezbędne formularze i wzory dokumentów. Szczegóły znajdziesz na stronie Bolagsverket.

Poszukiwany/poszukiwana

W Szwecji mile widziane są pielęgniarki, lekarze, dentyści i opiekunki osób starszych, specjaliści z branży informatycznej i telekomunikacyjnej oraz biotechnolodzy i inżynierowie, a także budowlańcy i pracownicy sezonowi w rolnictwie i ogrodnictwie. Obywatele UE/EOG - niezależnie od tego, czy mają pracę czy nie - są uprawnieni do takich samych usług w zakresie zatrudnienia, jak obywatele szwedzcy.

Według OECD, w listopadzie 2014 r. poziom bezrobocia w Szwecji wynosił 7,9 proc., był więc nieznacznie niższy od polskiego (8,2 proc. liczone metodą unijną).

Praca dla małolata

W Szwecji można pracować po ukończeniu 16 lat. Młodzieży nie wolno jednak zatrudniać w godzinach nocnych.

Ciekawostki

→ Doskonałym źródłem informacji o szwedzkim rynku pracy są tamtejsze związki zawodowe. Trzy największe centrale – LO, TCO i SACO – zrzeszają prawie połowę czynnych zawodowo Szwedów.

→ Z kolei główną organizacją pracodawców jest Konfederacja Szwedzkich Przedsiębiorstw (Svenskt Näringsliv). Skupia ona 50 branżowych stowarzyszeń, zrzeszających ponad 54 tysiące przedsiębiorstw. W sumie zatrudniają one 1,6 mln osób, czyli aż 70 proc. wszystkich pracowników sektora prywatnego.

Info w sieci

Ambasada Polska w Sztokholmie

Informacje ogólne

www.sweden.se

Urząd Pośrednictwa pracy

www.arbetsformedlingen.se

Oferty pracy