Europe Direct Poznań

Data publikacji: 01.12.2015

Turcja bliżej z Unią

Turcja i kraje UE – to format nadzwyczajnego szczytu, który odbył się w niedzielę w Brukseli. Przewodniczący Rady Europejskiej Donald Tusk postanowił zwołać posiedzenie szefów państw i rządów UE z udziałem Ankary, by przedyskutować możliwości zacieśnienia współpracy w związku z kryzysem migracyjnym.

Kraje Unii zobowiązały się przekazać 3 mld euro na rzecz instrumentu pomocy dla uchodźców w Turcji.

Szczyt przywódców UE z Turcją, 29.11.2015 - Oświadczenie UE–Turcja

Przywódcy Unii Europejskiej spotkali się dzisiaj w Brukseli ze swoim odpowiednikiem z Turcji. W 1999 r. Turcja uzyskała status kraju kandydującego i od 2005 r. prowadzi negocjacje akcesyjne.
Turcja i UE dyskutowały o tym, jak istotne jest przezwyciężenie stojących przed nami wspólnych wyzwań. Zgodnie z konkluzjami Rady Europejskiej z 15 października, obie strony uzgodniły, że należy ożywić proces przystąpienia. Turcja i UE są zaangażowane w pogłębianie obecnych związków i solidarności oraz w podejmowanie działań zorientowanych na rezultaty, aby przygotować swoją wspólną przyszłość. Obie strony są zdecydowane w skoordynowany sposób zmierzyć się z obecnymi czynnikami ryzyka i zagrożeniami oraz przezwyciężyć je, aby umocnić europejski projekt. Przywołując deklarację końcową ostatniego szczytu G-20 w Antalyi, jak również rezolucję RB ONZ nr 2249, Turcja i UE ponownie potwierdzają, że walka z terroryzmem pozostaje priorytetem.
W tym celu uzgodniono, że do wykorzystania ogromnego potencjału stosunków między Turcją a UE, który dotychczas nie został w pełni zrealizowany, konieczny jest ustrukturyzowany i częstszy dialog wysokiego szczebla. W tak nakreślonych ramach obie strony uzgodniły organizowanie regularnych posiedzeń na szczycie dwa razy do roku, w odpowiednim formacie. Regularne posiedzenia na szczycie stworzą platformę służącą ocenie rozwoju stosunków między Turcją a UE oraz omawianiu kwestii międzynarodowych. Należy zintensyfikować regularne dyskusje i współpracę w dziedzinie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym w zakresie zwalczania terroryzmu w związku z poważnymi wyzwaniami dotyczącymi bezpieczeństwa, w szczególności z rosnącym zagrożeniem terrorystycznym we wszystkich jego formach i przejawach. W tym kontekście obie strony uzgodniły, że będą organizować kompleksowe regularne posiedzenia poświęcone dialogowi politycznemu na szczeblu ministrów, wysokiego przedstawiciela oraz komisarzy. Posiedzenia te będą organizowane dodatkowo, oprócz zwykłych posiedzeń rady stowarzyszenia. Należy również prowadzić dialogi wysokiego szczebla poświęcone kluczowym tematom.
Obie strony z aprobatą odniosły się do zapowiedzi zorganizowania 14 grudnia 2015 r. konferencji międzyrządowej w celu otwarcia rozdziału 17. Ponadto obie strony odnotowały zobowiązanie Komisji Europejskiej dotyczące zakończenia, w pierwszym kwartale 2016 r., prac przygotowawczych służących otwarciu kilku rozdziałów bez uszczerbku dla stanowiska państw członkowskich. Następnie będzie można rozpocząć prace przygotowawcze dotyczące kolejnych rozdziałów.
UE z zadowoleniem przyjęła zobowiązanie Turcji, by względem wszystkich uczestniczących państw członkowskich przyspieszyć osiąganie punktów odniesienia w zakresie harmonogramu wizowego. Nie później niż na początku marca 2016 r. Komisja Europejska przedstawi drugie sprawozdanie z postępów w sprawie realizacji przez Turcję harmonogramu liberalizacji reżimu wizowego. Obie strony zgadzają się, że umowa o readmisji między UE a Turcją zacznie być w pełni stosowana od czerwca 2016 r., aby Komisja mogła przedstawić swoje trzecie sprawozdanie z postępów jesienią 2016 r. z myślą o zakończeniu procesu liberalizacji reżimu wizowego, tj. zniesieniu do października 2016 r. obowiązku wizowego dla obywateli Turcji w strefie Schengen po spełnieniu wymogów zamieszczonych w harmonogramie.
UE zapewni Turcji natychmiastową i ciągłą pomoc humanitarną. Znacznie zwiększy również swoje ogólne wsparcie finansowe. Komisja ustanowiła Instrument Pomocy dla Uchodźców w Turcji, aby skoordynować i usprawnić finansowane działania służące dostarczaniu skutecznego i uzupełniającego wsparcia Syryjczykom znajdującym się pod ochroną tymczasową oraz społecznościom przyjmującym w Turcji. UE zobowiązuje się do zapewnienia początkowej kwoty 3 mld EUR dodatkowych środków. Potrzeba i charakter tego finansowania będą poddawane przeglądowi w świetle rozwoju sytuacji. Jako że Turcja przyjęła ponad 2,2 mln Syryjczyków i wydała 8 mld USD, UE podkreśliła znaczenie podziału obciążeń w ramach współpracy między Turcją a UE. W tym kontekście obie strony podkreśliły wkład ze strony systemów i programów przesiedleń prowadzonych przez państwa członkowskie oraz istniejących systemów i programów przesiedleń prowadzonych przez UE.
Turcja i UE postanowiły aktywować wspólny plan działania, który został dotychczas uzgodniony ad referendum15 października 2015 r., zintensyfikować współpracę na rzecz wspierania Syryjczyków w ramach ochrony tymczasowej i zarządzania migracjami w odpowiedzi na kryzys powstały w wyniku sytuacji w Syrii. Należy w szczególności osiągnąć rezultaty w powstrzymywaniu napływu migrantów o nieuregulowanym statusie. UE i Turcja uzgodniły realizowanie wspólnego planu działania, który uporządkuje przepływy migracyjne i pomoże powstrzymać migrację nieuregulowaną. W związku z tym obie strony, wedle uzgodnień i ze skutkiem natychmiastowym, zintensyfikują aktywną współpracę w sprawie migrantów, którzy nie potrzebują ochrony międzynarodowej, zapobiegając podróżom do Turcji i do UE, zapewniając stosowanie przyjętych dwustronnych uzgodnień dotyczących readmisji i szybko zawracając migrantów, którzy nie potrzebują ochrony międzynarodowej, do ich państw pochodzenia. Z zadowoleniem odniosły się również do zamiaru Turcji, by natychmiast przyjąć środki służące dalszej poprawie społecznej i ekonomicznej sytuacji Syryjczyków znajdujących się pod ochroną tymczasową. Obie strony podkreśliły, że wspólnie zobowiązują się do podjęcia zdecydowanych i szybkich działań, aby zintensyfikować walkę z siatkami przestępczymi zajmującymi się przemytem.
Jak stwierdzono w konkluzjach Rady Europejskiej w sprawie rozszerzenia z grudnia 2014 r., Turcja i UE pracują nad stworzeniem mechanizmu dialogu gospodarczego wysokiego szczebla, który przyczyni się do dalszego wzmacniania stosunków gospodarczych i stworzy platformę biznesową skupiającą środowiska przedsiębiorców. Obie strony uzgodniły uruchomienie jej w pierwszym kwartale 2016 r.
Obie strony z zadowoleniem przyjęły nawiązanie dialogu energetycznego wysokiego szczebla oraz strategicznej współpracy energetycznej, zapoczątkowanych w Ankarze 16 marca 2015 r. Regularna wymiana informacji w zakresie współpracy energetycznej na szczeblu globalnym i regionalnym jest korzystna dla obu stron. Strony uzgodniły zorganizowanie drugiego posiedzenia tego rodzaju w pierwszym kwartale 2016 r.
Obie strony odnotowały podjęcie kroków przygotowawczych prowadzących do udoskonalenia unii celnej. Po zakończeniu prac przygotowawczych przez obie strony oficjalne negocjacje mogłyby się rozpocząć pod koniec 2016 r.
Wszystkie powyższe elementy trzeba będzie realizować w sposób równoległy i ściśle monitorować. Turcja i UE zdecydowane są wspólnie czynić postępy w szerokim zakresie swojego aktualnego programu prac, aby zapewnić, że ten nowy bodziec przyczyni się do osiągnięcia konkretnych wyników.