W latach 2007-2013 w ramach Europejskiej współpracy terytorialnej wsparcie otrzymało ponad 8000 projektów w europejskich regionach, zarówno w państwach członkowskich UE, jak i w państwach trzecich. Większość z nich realizowana była na terenach wokół 60 granic wewnętrznych UE i obejmowała ich mieszkańców. Pomimo, że ich budżet jest stosunkowo niewielki, projekty te przyczyniły się do osiągnięcia wielu konkretnych wyników, m.in. usunięcia przeszkód na drodze do poprawy sytuacji w takich obszarach, jak bezpieczeństwo, transport, edukacja, energia, opieka zdrowotna, kształcenie zawodowe i tworzenie miejsc pracy.

W dniach 19-20 maja odbędzie się w Brukseli coroczne posiedzenie instytucji zarządzających programami Europejskiej współpracy terytorialnej (EWT), które monitorują te projekty. Towarzyszyć im będą osoby, które uczestniczyły w czterech sztandarowych transgranicznych projektach regionalnych i były ich beneficjentami. Pochodzący z różnych części UE lekarze, policjanci, rzemieślnicy i studenci dołączą do przedstawicieli regionów przygranicznych (w tym przedstawicieli stowarzyszenia europejskich regionów przygranicznych), by podzielić się doświadczeniami dotyczącymi sposobów, w jakie projekty transgraniczne UE przyczyniły się do rozwiązywania problemów, takich jak drenaż mózgów, bezpieczeństwo, ochrona zdrowia, bezrobocie oraz niewystarczające wykształcenie.

Obchodząca w przyszłym roku 25. rocznicę istnienia Europejska współpraca terytorialna, znana również jako „Interreg", stała się ważnym elementem europejskiej polityki regionalnej.

Komisarz ds. polityki regionalnej, Johannes Hahn powiedział: „Współpraca terytorialna znajduje się w samym centrum europejskiego ideału. Tego rodzaju projekty pokazują Europę w działaniu - nie tylko na szczeblu współpracy międzyrządowej, lecz także na szczeblu najbardziej lokalnym. Powinniśmy mieć to na uwadze w perspektywie nadchodzących wyborów do Parlamentu Europejskiego. Jest to konkretny przykład tego, co Europa robi dla swoich obywateli w takich dziedzinach jak zdrowie, bezpieczeństwo, edukacja lub zachowanie tradycji i dziedzictwa kulturowego. Europejska współpraca terytorialna polega na budowaniu zaufania, czasami między sąsiadami, którzy kiedyś byli wrogami, jednocząc ludzi w ich codziennym życiu oraz zapewniając, by wspólne problemy były rozwiązywane wspólnie."

„Innym istotnym elementem tych projektów była rola, jaką odegrały one w integracji nowych państw członkowskich UE. Biorąc pod uwagę fakt, że granice zewnętrzne UE stale się zmieniają, współpraca z krajami sąsiadującymi nienależącymi do UE odgrywała i nadal odgrywa zasadniczą rolę w procesie rozszerzenia oraz tworzenia silniejszych powiązań w perspektywie dalszej integracji, np. z krajami Bałkanów" – dodał komisarz.

W latach 2014-2020 na Europejską współpracę terytorialną przeznaczono prawie 10 mld euro, z czego około 6,6 mld trafi do regionów transgranicznych. Mimo, że programy Interreg umożliwiły osiągnięcie znaczących rezultatów w minionych latach, w nowym okresie programowania każdy z 91 programów będzie musiał być bardziej ukierunkowany w zakresie wyników i priorytetów, zgodnie z założeniami zreformowanej polityki spójności UE. Powinno to zapewnić maksymalne efekty i jeszcze skuteczniejsze wykorzystanie inwestycji.

Na posiedzeniu w dniach 19-20 maja ogłoszony zostanie konkurs wideo „Problemy graniczne, rozwiązania graniczne" w celu podkreślenia wyników współpracy regionalnej i płynących z niej korzyści. Zwycięzcy konkursu zostaną ogłoszeni w połowie września podczas dni współpracy europejskiej w Mediolanie (Włochy). Podczas tego wydarzenia dziennikarze będą mieli okazję spotkać się także z uczestnikami poszczególnych projektów oraz przedstawicielami lokalnymi.

Cztery przedstawione projekty

Projekt „Uniwersytetu Wielkiego Regionu" – BE/DE/FR/LUX

Podczas gdy w wielu państwach członkowskich ogranicza się wydatki publiczne na szkolnictwo wyższe, sześć uniwersytetów (Universität des Saarlandes, Université de Liège, Université du Luxembourg, Technische Universität Kaiserslautern, Universität Trier, Université de Lorraine) z czterech sąsiadujących krajów połączyło swe siły, aby wspólnie utrzymać poziom nauczania akademickiego i badań naukowych dla swoich 125 tys. studentów oraz 6,5 tys. naukowców i wykładowców. Współpraca ta zwiększyła mobilność transgraniczną, łącząc studentów i badaczy oraz będzie dalej przyczyniała się do uczynienia Wielkiego Regionu siłą napędową wzrostu gospodarczego.

Projekt „De-mine" – HU/HR

Zagrażające życiu miny lądowe z czasów konfliktów w byłej Jugosławii w latach 90-tych zostały wykryte wzdłuż chorwacko‑-węgierskiej granicy w 2011 r. Władze Węgier uznały niektóre strefy przygraniczne za niebezpieczne obszary i objęły je zakazem wstępu. Fundusze UE pomagają usunąć miny i tym samym przyczyniają się do ochrony ludności, przygotowania terenu dla wielu transgranicznych obszarów chronionych „Natura 2000" oraz rozwoju zrównoważonej turystyki. Projekt jest częścią strategii UE na rzecz regionu Dunaju (EUSDR).

Projekt „Telediag" – RO/SR

Wspierane przez inwestycje UE instytucje ochrony zdrowia w Rumunii i Serbii zalicza się obecnie do wiodących ośrodków medycznych na świecie w zakresie telemedycyny. Projekt obejmuje wspólne korzystanie z unikalnego systemu telemedycznego, umożliwiającego lekarzom zastosowanie innowacyjnych technologii informatycznych w celu zapewnienia pacjentom opieki zdrowotnej na odległość. Zmniejszyło to koszty leczenia, przyczyniło się do lepszych, szybszych i bezpieczniejszych sposobów diagnozowania oraz do rzeczywistej poprawy usług opieki zdrowotnej na granicy rumuńsko-serbskiej.

Projekt „Akademia rzemiosła" – SI/HU

Celem projektu jest ochrona zagrożonych długoletnich tradycji rzemieślniczych w części Słowenii i Węgier. W ostatnim czasie spadła liczba osób wybierających ścieżkę zawodową, co zmusiło do zamknięcia niektórych szkół rzemieślniczych. Projekt „Akademia rzemiosła", przyczynił się do odwrócenia tej tendencji i stworzenia nowych możliwości dla młodzieży, a także do zachowania tego dziedzictwa kulturowego. Około tysiąc przedsiębiorców wzięło udział w tym projekcie.

Kontekst

Europejska współpraca terytorialna jest jednym z podstawowych celów polityki regionalnej UE. Europejskie regiony i miasta zachęca się do współpracy, i wymiany doświadczeń w ramach wspólnych programów, projektów i sieci. Głównymi rodzajami programów współpracy są:

• programy współpracy transgranicznej wzdłuż wewnętrznych granic UE;
• transnarodowe programy współpracy obejmujące większe obszary współpracy, na przykład poprzez strategie makroregionalne dla regionu Dunaju lub regionu Morza Bałtyckiego;
• programy współpracy międzyregionalnej, dostarczające ramy dla wymiany doświadczeń między instytucjami regionalnymi i lokalnymi w całej Europie.

Dodatkowe informacje

• Program na dzień 19 maja
• Europejska współpraca terytorialna
• Przykłady projektów transgranicznych
• http://ec.europa.eu/regional_policy/cooperate/cooperation/crossborder/projects_en.cfmStrona internetowa komisarza Hahna, Twitter:@JHahnEU

#interreg #crossborder