Na stale zmieniających się obecnie światowych rynkach energetycznych zapewnienie Unii Europejskiej bezpieczeństwa energetycznego wymaga odpowiedniej koordynacji wewnętrznych działań i silnego, asertywnego stanowiska wobec partnerów zagranicznych.

W dniu dzisiejszym Komisja przyjęła komunikat w sprawie bezpieczeństwa dostaw energii i międzynarodowej współpracy energetycznej, w którym po raz pierwszy określono kompleksową strategię dotyczącą stosunków zewnętrznych UE w dziedzinie energii. Lepsza koordynacja działań państw członkowskich UE w zakresie ustalania i realizacji jasnych priorytetów w zewnętrznej polityce energetycznej stanowi sedno podejścia przedstawionego przez Komisję.

Komisarz ds. energii, Günther Oettinger, stwierdził: „Unijna polityka energetyczna poczyniła ogromne postępy w ciągu ostatnich kilku lat. Obecnie UE musi sukcesy na swoim ogromnym rynku wewnętrznym energii wykorzystać poza jego granicami, aby zapewnić bezpieczeństwo energetycznie w Europie i rozbudować ideę partnerstwa międzynarodowego w tej dziedzinie. W związku z tym Komisja przedstawia dziś propozycję spójnego podejścia do relacji z państwami trzecimi w dziedzinie energii. Wymaga ono lepszej koordynacji działań, tak aby UE i jej państwa członkowskie występowały wspólnie i mówiły jednym głosem”.

Razem z komunikatem Komisja przedstawiła wniosek w sprawie decyzji ustalającej mechanizm wymiany informacji dotyczących umów międzyrządowych w dziedzinie energii między państwami członkowskimi a państwami trzecimi. Mechanizm ten rozszerzy i uzupełni procedurę notyfikacyjną odnoszącą się obecnie do umów gazowych o wszystkie pozostałe rodzaje energii. Obejmie także instrument służący do wymiany informacji na poziomie UE przed rozpoczęciem negocjacji z państwami trzecimi i po ich zakończeniu. Proponowany mechanizm ma na celu wzmocnienie negocjacyjnej pozycji państw członkowskich w stosunku do państw trzecich, zapewniając równocześnie bezpieczeństwo dostaw, prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego i pewność prawną inwestycji.

Kontekst

Udział energii z importu w UE – obecnie wynoszący 80 proc. dla ropy naftowej i ponad 60 proc. dla gazu – stale rośnie. Decyzje i umowy krajowe z państwami trzecimi wywierają znaczący wpływ na rozwój infrastruktury energetycznej i na dostawy energii do całej UE. Interesy UE muszą być bardziej zdecydowanie prezentowane w stosunkach z państwami tranzytowymi i państwami-producentami energii. Równocześnie, ze względu na nowe modele podaży i popytu na światowych rynkach energii oraz rosnącą konkurencję o dostęp do zasobów, konieczne jest wykorzystanie połączonych sił UE jako całości w stosunkach zewnętrznych w dziedzinie energii.

Zgodnie ze strategią „Energia 2020” w dzisiejszym komunikacie Komisja proponuje poprawę zewnętrznego wymiaru unijnej polityki w dziedzinie energii poprzez zwiększenie przejrzystości w gronie państw członkowskich co do zawartych przez nie umów energetycznych z państwami trzecimi, a także podniesienie poziomu koordynacji w relacjach z krajami partnerskimi, w odniesieniu do zajmowanego stanowiska w organizacjach międzynarodowych oraz w zawiązywaniu kompleksowego partnerstwa energetycznego z najważniejszymi krajami partnerskimi.

W strategii wymienia się 43 konkretne działania, które obejmują co następuje:

Państwa członkowskie muszą wzajemnie przekazywać sobie informacje na temat umów międzynarodowych z państwami trzecimi w dziedzinie energii. Dotyczy to także umów, które są w fazie negocjacji. W poszczególnych przypadkach Komisja może wydać opinię na temat zgodności tych umów z prawem unijnym i ze wspólnymi celami w zakresie bezpieczeństwa dostaw.

W przypadku, gdy jest to niezbędne do realizacji kluczowych celów UE umowy energetyczne z państwami trzecimi mogą być negocjowane także na poziomie UE. Jest to przypadek umowy z Azerbejdżanem i Turkmenistanem dotyczącej gazociągu kaspijskiego, dla której niezbędne było specjalne upoważnienie ze strony Rady.  

UE zaproponuje nowe partnerstwo z państwami z południowego regionu Basenu Morza Śródziemnego w zakresie projektów dotyczących odnawialnych źródeł energii.

W trakcie wielostronnych rozmów, w tym prowadzonych na forum Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, UE będzie opowiadać się za wiążącymi na poziomie międzynarodowym standardami bezpieczeństwa nuklearnego i dążyć będzie do rozszerzenia ocen bezpieczeństwa nuklearnego na kraje sąsiadujące z UE.

W ramach unijnej polityki rozwoju położony zostanie większy nacisk na poprawę dostępu do zrównoważonej energii ze strony najsłabiej rozwiniętych krajów i krajów rozwijających się.

Dodatkowe informacje

Dodatkowe informacje na temat zewnętrznego wymiaru unijnej polityki energetycznej oraz wniosków Komisji dostępne są na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/energy/international/index_en.htm

Kontakt:

Marlene Holzner (+32 2 296 01 96)

Nicole Bockstaller (+32 2 295 25 89)

Źródło: KE IP/11/1005