Komisja Europejska zainicjowała dziś ogólnounijną debatę publiczną poświęconą zapewnianiu adekwatnych, stabilnych i bezpiecznych emerytur oraz najlepszym sposobom, dzięki którym UE mogłaby wspierać wysiłki państw członkowskich w tym kierunku.

Starzenie się społeczeństw wszystkich krajów unijnych wywiera na istniejące systemy emerytalne ogromną presję, a kryzys finansowy i gospodarczy dodatkowo ją zwiększa. W dokumencie konsultacyjnym (zielonej księdze) poruszono wiele kwestii zachęcających wszystkie zainteresowane strony do przedstawiania swoich poglądów, opinii i pomysłów na to, jak rozwiązać kryzys emerytalny − jedno z większych wyzwań stojących przed Europą i większością współczesnego świata – oraz jaki wkład UE może wnieść w te rozwiązania.

Przedstawiając dokument konsultacyjny i mając pełne poparcie komisarzy Olliego Rehna (sprawy gospodarcze i monetarne) i Michela Barniera (rynek wewnętrzny i usługi) komisarz UE ds. zatrudnienia, spraw społecznych i równości szans László Andor, powiedział:

„Przewiduje się, że liczba osób na emeryturze w porównaniu z liczbą osób finansujących ich emerytury podwoi się w Europie do 2060 r. Obecnej sytuacji po prostu nie da się utrzymać. Aby sprostać temu wyzwaniu należy dokładnie przeanalizować kwestię równowagi między czasem spędzonym na pracy i na emeryturze.”

Komisarz Andor dodał: „Wybór, przed jakim obecnie stoimy, to albo niższe emerytury, albo wyższe składki emerytalne, albo dłuższa i cięższa praca. Jednym z dużych sukcesów europejskiego modelu socjalnego jest zerwanie związku między starością a biedą. To obietnica, której musimy dotrzymywać, a dialog, jaki rozpoczynamy dzisiaj, powinien pomóc państwom członkowskim podjąć właściwe decyzje, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie systemów emerytalnych.”

W zielonej księdze w sposób holistyczny i zintegrowany poddano przeglądowi europejski system emerytalny, wykorzystując przy tym synergię między polityką gospodarczą i społeczną a regulacjami rynku finansowego. W dokumencie tym poruszono więc wiele różnorodnych zagadnień: wydłużenie okresu pracy, wewnętrzny rynek emerytur, przenoszenie świadczeń emerytalnych w UE, luki w przepisach unijnych, przyszłe wymagania dotyczące wypłacalności funduszy emerytalnych, ryzyko utraty wypłacalności przez pracodawcę, świadome podejmowanie decyzji oraz zarządzanie na poziomie UE.

W szczególności zielona księga obejmuje następujące tematy:

    * zapewnienie adekwatnych dochodów na emeryturze i zagwarantowanie stabilności systemów emerytalnych w dłuższej perspektywie,
    * osiągnięcie właściwej równowagi między okresem pracy a okresem emerytalnym i wydłużenie okresu aktywnego życia,
    * usuwanie przeszkód dla osób, które pracują w różnych krajach UE, oraz dla rynku wewnętrznego produktów emerytalnych,
    * zapewnienie bezpieczeństwa emerytur w związku z niedawnym kryzysem gospodarczym, zarówno teraz, jak i w przyszłości,
    * zagwarantowanie przejrzystości emerytur, tak aby ludzie mogli podejmować świadome decyzje o swoich przyszłych dochodach na emeryturze.

Konsultacje, obejmujące politykę gospodarczą i społeczną, a także regulację rynku finansowego, to wspólna inicjatywa komisarza Andora, komisarza Bariera (rynek wewnętrzny i usługi) oraz komisarza Rehna (sprawy gospodarcze i społeczne). Ich celem nie jest przedstawienie konkretnych wniosków w sprawie polityki, lecz zgromadzenie opinii na temat ewentualnych przyszłych działań na poziomie UE.

Konsultacje potrwają cztery miesiące (zakończą się 15 listopada 2010 r.) i w tym okresie każdy zainteresowany tym tematem może wyrazić swoją opinię za pośrednictwem strony internetowej: http://ec.europa.eu/yourvoice/ipm/forms/dispatch?form=pensions. Następnie Komisja Europejska przeanalizuje wszystkie odpowiedzi i rozważy najlepszy kierunek przyszłych działań odpowiadających na te wyzwania na poziomie UE.

Kontekst

Zapewnienie obywatelom Unii adekwatnych i stabilnych dochodów na emeryturze teraz i w przyszłości jest priorytetem UE. Jednak osiągnięcie tego celu w starzejącej się Europie jest nie lada wyzwaniem. Większość krajów UE próbowała przygotować się na nie reformując swoje systemy emerytalne.

W 2008 r. w UE na każdą osobę powyżej 65 roku życia przypadały cztery osoby w wieku produkcyjnym (15-64 lata). Do 2060 r. stosunek ten zmieni się na dwa do jednego. Niedawny kryzys finansowy i gospodarczy jeszcze pogorszył i pogłębił skutki tych trendów demograficznych. Zahamowanie wzrostu gospodarczego, niekorzystne zmiany w budżetach publicznych, finansowej stabilności i zatrudnieniu tylko przyspieszyły konieczność zmian w zwyczajach przechodzenia na emeryturę i sposobach osiągania uprawnień emerytalnych. Kryzys pokazał, że wiele trzeba zrobić, aby poprawić efektywność i bezpieczeństwo systemów emerytalnych.

Niedawne badanie Eurobarometru wykazało, że 73% obywateli Unii albo jednoznacznie spodziewa się niższych świadczeń emerytalnych, albo sądzi, że będą musieli opóźnić przejście na emeryturę lub zaoszczędzić więcej pieniędzy na starość (zob. IP/10/773). 54% mieszkańców UE (w tym większość w 17 na 27 państw członkowskich Unii) martwi się natomiast, że ich dochody na starość nie wystarczą do zapewnienia godnego życia.

Więcej informacji
MEMO/10/302
Zielona księga i dokument roboczy służb Komisji / Konsultacje on-line: http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=89&newsId=839&furtherNews=yes

UE i emerytury http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=752&langId=en