Komisja Europejska zaproponowała dziś nowe narzędzie, które pomoże przeciwdziałać stosowaniu przymusu gospodarczego przez państwa trzecie. Ten instrument prawny to odpowiedź na celowe naciski gospodarcze, którym w ostatnich latach poddawano UE i jej państwa członkowskie. Uzupełnia on zestaw narzędzi, jakie UE ma do dyspozycji, i umożliwi jej skuteczniejszą obronę na arenie międzynarodowej.

Nowy instrument prawny ma zniechęcać państwa do ograniczania lub grożenia ograniczeniem handlu lub inwestycji, aby wymusić zmiany w polityce UE w takich dziedzinach jak zmiana klimatu, opodatkowanie czy bezpieczeństwo żywności. Instrument na rzecz zwalczania środków przymusu ma służyć zmniejszaniu napięcia i poprzez dialog, stanowiący pierwszy krok, skłaniać do zaprzestania określonych środków przymusu. Wszelkie przeciwśrodki będą stosowane przez UE wyłącznie w ostateczności, gdy żaden inny sposób przeciwdziałania różnym formom zastraszania gospodarczego nie będzie już dostępny. Zastraszanie może przyjąć różne formy – od stosowania przez kraje wyraźnych środków przymusu i narzędzi ochrony handlu przeciwko UE, przez wybiórcze kontrole graniczne lub kontrole bezpieczeństwa żywności w odniesieniu do towarów z określonego kraju UE, aż po bojkot towarów danego pochodzenia. Celem przeciwśrodków jest zachowanie uzasadnionego prawa UE i państw członkowskich do dokonywania wyborów i podejmowania decyzji politycznych oraz zapobieganie poważnym ingerencjom w ich suwerenność.

Wiceprzewodniczący wykonawczy i komisarz do spraw handlu Valdis Dombrovskis powiedział: W czasach rosnących napięć geopolitycznych handel jest coraz częściej wykorzystywany jako broń polityczna, a wobec UE i jej państw członkowskich stosowane są środki zastraszenia gospodarczego. Aby na nie zareagować, potrzebujemy odpowiednich narzędzi. Dzisiejszy wniosek stanowi jasny sygnał, że UE nie ulegnie i będzie broniła swoich interesów. Głównym celem instrumentu na rzecz zwalczania środków przymusu jest zniechęcenie do ich stosowania. Gdyby jednak zaszła taka potrzeba, to możemy wykorzystać również dodatkowe narzędzia. Instrument ten pozwoli nam reagować na wyzwania geopolityczne nadchodzących dziesięcioleci, aby Europa nadal była silna i elastyczna.

Dzięki temu nowemu instrumentowi UE będzie w stanie reagować na stosowanie przymusu gospodarczego w usystematyzowany i ujednolicony sposób. Specjalne ramy prawne zapewniają przewidywalność i przejrzystość; są one dowodem na to, że UE stosuje podejście oparte na zasadach, także na arenie międzynarodowej.

UE będzie prowadzić bezpośrednie rozmowy z danym państwem, aby zatrzymać zastraszanie gospodarcze. Jeżeli nie ustanie ono natychmiast, nowy instrument umożliwi UE szybką i skuteczną reakcję, gdyż zapewni stosowne i proporcjonalne środki w każdej sytuacji. Mogą one obejmować np. nakładanie ceł, ograniczanie importu z danego kraju, ograniczenia dotyczące usług i inwestycji lub działania ograniczające dostęp kraju trzeciego do rynku wewnętrznego UE.

Kontekst

Wniosek Komisji jest odpowiedzią na wnioski Parlamentu Europejskiego i niektórych państw członkowskich. Potwierdzono to we wspólnym oświadczeniu Komisji, Rady i Parlamentu z dnia 2 lutego w sprawie instrumentu zniechęcającego państwa trzecie do stosowania środków przymusu i przeciwdziałającego stosowaniu takich środków Wniosek opracowano po dogłębnych konsultacjach publicznych na poziomie UE (wraz z oceną skutków), w których zainteresowane strony – zwłaszcza przedsiębiorstwa, stowarzyszenia branżowe i ośrodki analityczne – wyraźnie zasygnalizowały problem zastraszania i przymusu gospodarczego. Ponieważ tego rodzaju działania są wymierzone w interesy UE zainteresowane strony wprowadzenie instrumentu zniechęcającego na poziomie UE.

Kolejne kroki

Wniosek musi teraz zostać omówiony i zatwierdzony przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej. Prace nad wnioskiem będą prowadzone w ramach zwykłej procedury ustawodawczej, zgodnie z którą Parlament i Rada wypracują swoje stanowiska wewnętrznie, zanim rozpoczną się negocjacje w ramach rozmów trójstronnych z udziałem Komisji. Przez najbliższe dwa miesiące zainteresowane strony i obywatele mają możliwość przekazywania dalszych uwag i opinii, które Komisja podsumuje i przedstawi Radzie i Parlamentowi.

Dodatkowe informacje

Pytania i odpowiedzi

Wniosek Komisji w sprawie instrumentu na rzecz zwalczania środków przymusu

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej dotyczącego wniosku Komisji w sprawie instrumentu na rzecz zwalczania środków przymusu

Objaśnienie procesu dotyczącego instrumentu na rzecz zwalczania środków przymusu

Sprawozdanie z oceny skutków

Streszczenie sprawozdania z oceny skutków

Opinia Rady ds. Kontroli Regulacyjnej

Strona internetowa DG TRADE dotycząca zwalczania środków przymusu

Opinie zainteresowanych stron po przyjęciu wniosku

Strona umożliwiające śledzenie przebiegu prac legislacyjnych Parlamentu Europejskiego

Wspólne oświadczenie Komisji, Rady i Parlamentu w sprawie instrumentu zniechęcającego państwa trzecie do stosowania środków przymusu i przeciwdziałającego stosowaniu takich środków

UE wzmacnia ochronę przed skutkami przymusu gospodarczego Pobierz (46.45 kB - PDF)