Co roku setki tysięcy osób w UE pada ofiarą handlu ludźmi. Osoby szczególnie narażone – zarówno kobiety, jak i mężczyźni, chłopcy, jak i dziewczęta – są przedmiotem handlu ludźmi, który może przybierać różne formy, takie jak: praca przymusowa, wykorzystanie seksualne, usuwanie organów, zmuszanie do żebrania, przymusowa służba domowa, przymusowe małżeństwo, nielegalna adopcja i inne formy wykorzystania.

Komisja przyjęła dziś strategię UE na rzecz wyeliminowania handlu ludźmi na lata 2012–2016, stanowiącą zbiór konkretnych i praktycznych środków, które należy wdrożyć w kolejnych pięciu latach. Obejmują one m.in. ustanowienie krajowych zespołów specjalizujących się w ściganiu handlu ludźmi oraz stworzenie wspólnych europejskich zespołów dochodzeniowo-śledczych, które będą ścigać transgraniczne przypadki prowadzenia tego procederu.
„Niestety niewolnictwo nie odeszło jeszcze do historii. Przeraża fakt, iż we współczesnym świecie nadal handluje się ludźmi i zmusza ich do pracy lub prostytucji. Głównym zamierzeniem naszych działań jest dopilnowanie, by ofiary otrzymywały wsparcie, a handlarze – trafiali przed oblicze wymiaru sprawiedliwości. Przed nami wiele jeszcze do zrobienia, ale możemy mieć tylko jeden cel: całkowite wyeliminowanie handlu ludźmi”, oświadczyła Cecilia Malmström, unijna komisarz do spraw wewnętrznych.
Nowa strategia europejska
Nowa strategia obejmuje działania w zakresie zapobiegania handlowi ludźmi, ochrony i wsparcia ofiar oraz ścigania handlarzy. Wskazano w niej pięć priorytetów i szereg przypisanych im inicjatyw, takich jak:
wsparcie procesu ustanowienia krajowych zespołów ścigania handlu ludźmi;
stworzenie wspólnych europejskich zespołów dochodzeniowo-śledczych oraz włączenie Europolu i Eurojustu we wszystkie sprawy dotyczące transgranicznego handlu ludźmi;
zapewnienie ofiarom przejrzystych informacji na temat praw przysługujących im na mocy unijnych i międzynarodowych przepisów, w szczególności prawa do pomocy i opieki zdrowotnej, prawa do zezwolenia na pobyt oraz praw dotyczących pracy;
utworzenie unijnego mechanizmu pozwalającego lepiej rozpoznawać, przekazywać i chronić ofiary oraz udzielać im pomocy;
ustanowienie europejskiej koalicji przedsiębiorców przeciwko handlowi ludźmi, ułatwiającej współpracę pomiędzy przedsiębiorstwami i udziałowcami;
utworzenie platformy UE obejmującej organizacje społeczeństwa obywatelskiego i usługodawców działających w państwach członkowskich i państwach trzecich w obszarze ochrony ofiar i pomocy dla nich;
wspieranie projektów badawczych analizujących sposób, w jaki internet i portale społecznościowe stają się coraz popularniejszym narzędziem poszukiwania ofiar przez handlarzy.
Kilka danych statystycznych
Według najnowszych szacunków Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) na całym świecie liczba ofiar pracy przymusowej, w tym wykorzystywania seksualnego, sięga 20,9 mln osób, z czego 5,5 mln to dzieci. Według danych Europolu dziećmi zmuszanymi do działalności przestępczej, takiej jak zorganizowane formy żebractwa lub kradzieży w sklepach, handluje się jak towarem, a cena za dziecko to 20 000 euro.
Szacowana liczba ofiar w gospodarkach rozwiniętych (USA, Kanada, Australia, Japonia, Norwegia i kraje UE) to około 1,5 miliona osób zmuszanych do pracy, co stanowi 7% ogółu osób zmuszanych do pracy na całym świecie. Handel ludźmi przynosi międzynarodowym organizacjom przestępczym roczne dochody przekraczające kwotę 25 miliardów euro. Wiele ofiar pochodzi z państw spoza UE, zjawisko wewnętrznego handlu ludźmi (tj. dotyczącego obywateli Unii na terytorium UE) wydaje się jednak nasilać.
Wstępne dane zebrane przez państwa członkowskie na poziomie UE wydają się być zbieżne z danymi przekazywanymi przez organizacje międzynarodowe takie jak Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC) i pokazują, że w państwach członkowskich UE trzy czwarte ofiar tego procederu to ofiary wykorzystania seksualnego (76% w 2010 r.). Pozostałe zmuszane są do pracy (14 %), żebrania (3%) oraz służby domowej (1%).
Jeśli chodzi o płeć, wstępne dostępne dane pokazują, że najczęściej ofiarą handlu ludźmi padają kobiety i dziewczęta. W latach 2008–2010 kobiety stanowiły 79% ofiar (z czego 12% to dziewczęta), a mężczyźni 21% (z czego 3% to chłopcy).
Nadal jednak zbyt rzadko przestępcy trafiają za kratki, podczas gdy ich ofiary walczą o powrót do normalnego życia i społeczeństwa: wstępne wyniki opracowane na podstawie najnowszych danych pokazują, że liczba wyroków skazujących w sprawach dotyczących handlu ludźmi spadła z około 1 500 w 2008 r. do około 1 250 w 2010 r. Europejczycy zgodnie twierdzą, że działania są konieczne: w ostatnim badaniu 93% obywateli zgodziło się z postulatem współpracy państw członkowskich w zakresie zwalczania handlu ludźmi.
Kontekst
Dzięki „Strategii UE na rzecz wyeliminowania handlu ludźmi na lata 2012-2016” Komisja Europejska zamierza skupić się na konkretnych środkach, za pomocą których można wspierać i uzupełnić wdrażanie unijnych przepisów dotyczących handlu ludźmi (dyrektywa 2011/36/UE). Termin transpozycji tych przepisów upływa w kwietniu 2013 r.
Przedstawione w strategii środki zaproponowano w wyniku rozległych konsultacji z ekspertami, rządami, podmiotami społeczeństwa obywatelskiego, organizacjami międzynarodowymi, partnerami społecznymi oraz ze środowiskiem akademickim. Odzwierciedlają one najważniejsze zgłoszone obawy, uwzględniają punkt widzenia ofiary i stanowią uzupełnienie obecnych działań.
Omawiana strategia będzie przedmiotem obrad w Parlamencie Europejskim i Radzie.
Komisja nadal będzie oceniać postępy w zakresie zwalczania handlu ludźmi i co dwa lata przedstawiać Parlamentowi Europejskiemu i Radzie odnośne sprawozdanie. Pierwsze sprawozdanie ma zostać opublikowane w 2014 r. i będzie zawierało średniookresową ocenę przedstawionej strategii.
Informacje dodatkowe
MEMO/12/455
Wywiady z osobami, które padły ofiarą handlu ludźmi – w wersji do pobrania:
http://ec.europa.eu/avservices/focus/index.cfm?&focusid=264&page=focus&sitelang=en
Strona internetowa Cecilii Malmström, unijnej komisarz do spraw wewnętrznych:
http://ec.europa.eu/commission_2010-2014/malmstrom/welcome/default_en.htm
Strona Dyrekcji Generalnej do Spraw Wewnętrznych:
http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/index_en.htm
Strona Komisji Europejskiej poświęcona walce z handlem ludźmi:
http://ec.europa.eu/anti-trafficking/index