W środę delegacja PE zakończyła trzydniową wizytę w Polsce, podczas której posłowie odbyli spotkania z politykami, sędziami, przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego oraz dziennikarzami. Celem wizyty była ocena stanu praworządności.

Europosłowie uzyskali informacje z pierwszej ręki na temat obaw, które Parlament wyrażał od dłuższego czasu, w szczególności w zakresie niezależności sądownictwa, stanu przestrzegania praw podstawowych oraz wolności mediów. Z kilkoma rozmówcami podniesiono również kwestię orzeczenia polskiego Trybunału Konstytucyjnego, w którym ogłosił on prymat prawa krajowego nad traktatami UE.

W skład delegacji weszło dziewięcioro posłów: Juan Fernando López Aguilar (S&D, ES), Konstantinos Arvanitis (Lewica, EL), Lukas Mandl (EPL, AT), Róża Thun und Hohenstein (Renew, PL) oraz Beata Kempa (EKR, PL) z Komisji Wolności Obywatelskich, jak również Othmar Karas (EPL, AT), Gabriele Bischoff (S&D, DE), Gerolf Annemans (ID, BE) oraz Daniel Freund (Zieloni/WPE, DE) z Komisji Spraw Konstytucyjnych.

Członkowie delegacji spotkali się z parlamentarzystami, przedstawicielami wymiaru sprawiedliwości (wśród tych ostatnich znalazło się kilkoro sędziów, którym wytoczono postępowania dyscyplinarne na mocy przepisów zakwestionowanych przez Trybunał Sprawiedliwości UE) oraz ofiarami nielegalnej inwigilacji przy użyciu oprogramowania Pegasus. Posłowie rozmawiali ponadto z przedstawicielami mediów i organizacji pozarządowych zajmujących się problematyką sprawiedliwości i praworządności, a także prawami kobiet, osób LGBTI i migrantów. Na koniec spotkali się z przedstawicielami Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (ODIHR) oraz polskiego Rzecznika Praw Obywatelskich.
 

Jak podkreślił Juan Fernando López Aguilar (S&D, ES), przewodniczący Komisji Wolności Obywatelskich, „od czasu naszej ostatniej wizyty w 2018 r. sytuacja w zakresie praworządności w Polsce uległa dalszemu pogorszeniu. Naszym celem jest wspieranie wyraźnej większości polskiego społeczeństwa, która mocno wierzy w wartości europejskie. Poznaliśmy osobiste doświadczenia różnych obywateli, sędziów, uczonych i działaczy. Polskie władze muszą zrozumieć, że sytuację poprawi tylko poszanowanie i stosowanie wszystkich kryteriów ustanowionych przez europejskie sądy w kwestii niezależności sądownictwa. Komisja nie może tolerować sytuacji, w której w jednym z państw członkowskich sędziowie są szykanowani, prześladowani i karani dyscyplinarnie za samo stosowanie prawa UE. Ponadto mamy poważne obawy co do braku przejrzystości sytuacji na granicy z Białorusią, gdzie politykom, dziennikarzom i organizacjom pozarządowym nie zezwala się na dostęp, podczas gdy stawką jest ludzkie życie.”
 

„Nasza wizyta w Polsce zbiega się w czasie z poważnym kryzysem w jej bezpośrednim sąsiedztwie, w obliczu rywalizacji między demokracją a autorytaryzmem. Dlatego właśnie ważniejsze niż kiedykolwiek wcześniej jest to, abyśmy jasno i wyraźnie opowiedzieli się za naszymi fundamentalnymi wartościami: demokracją, rządami prawa, prawami podstawowymi i prawami człowieka. Przestrzeganie tych wartości nie jest kwestią abstrakcyjną. Wymaga ono pełnego i bezzwłocznego wykonania przez polskie władze wyroków Trybunału Sprawiedliwości UE i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Zwracamy się do Komisji, aby pełne i stuprocentowe wykonanie tych wyroków uczyniła warunkiem wstępnym dla uruchomienia środków z unijnego funduszu odbudowy,” stwierdził Othmar Karas, (EPL, AT), pierwszy wiceprzewodniczący PE.
 

Gabriele Bischoff (S&D, DE), pierwsza wiceprzewodnicząca Komisji Spraw Konstytucyjnych, dodała z kolei: „Sytuacja w zakresie praworządności w Polsce jest nie tylko kwestią krajową, ale i europejską. Nadrzędność prawa unijnego leży u podstaw projektu europejskiego i jest zapisana w polskiej konstytucji. Z głębokim niepokojem wysłuchaliśmy informacji o atakach na niezawisłość sędziowską. Nie są respektowane takie europejskie wartości jak równość i niedyskryminacja, zwłaszcza wobec migrantów, kobiet i społeczności LGBTI+. Omówiliśmy także ostatnie doniesienia na temat inwigilacji z użyciem oprogramowania Pegasus oraz jej konsekwencje dla wolności mediów i uczciwych wyborów. Informacje te będą ważne w kontekście przygotowań do powołania komisji śledczej PE w sprawie stosowania tego szpiegowskiego oprogramowania w UE. Wzywamy też Radę, by w związku z procedurą z art. 7 nie ograniczała się do wysłuchań i podjęła odpowiednie dalsze kroki.”

Konferencję prasową podsumowującą trzydniową wizytę można obejrzeć na stronie centrum multimedialnego PE.