Trzy czwarte nauczycieli uważa, że nie są motywowani do poprawy jakości nauczania, a w trzech na pięć szkół złe zachowanie uczniów w klasie jest przyczyną przerywania lekcji – mówi raport OECD przygotowany przy wsparciu Komisji Europejskiej.

Opracowany na podstawie międzynarodowego badania w zakresie nauczania i uczenia się (TALIS), raport po raz pierwszy prezentuje porównywalne dane międzynarodowe dotyczące warunków pracy nauczycieli w szkołach w 23 krajach.

Rozpoczynając prace nad raportem, sekretarz generalny OECD Angel Gurría podkreślił potrzebę starań o poprawę skuteczności nauczania oraz stwierdził: – Wysokie kwalifikacje nauczycieli są kluczem do skutecznego wdrażania polityki edukacyjnej. Jest tak dlatego, że jakość systemu edukacji nigdy nie będzie wyższa niż jakość pracy nauczycieli.

Ján Figel", komisarz ds. kształcenia, szkolenia, kultury i młodzieży, dodał: – W UE pracuje około 6,25 mln nauczycieli, którzy powinni otrzymać wszelką pomoc ze strony władz edukacyjnych, tak aby mogli nauczać w sposób odpowiadający szybko zmieniającym się warunkom w szkolnych klasach. Wymaga to determinacji i zaangażowania twórców polityki we wspieranie nauczycieli, nie tylko poprzez zapewnianie im szkoleń, ale także przez poprawę ich warunków pracy.

Raport zatytułowany „Tworzenie warunków dla skutecznego nauczania i uczenia się” opracowany został na podstawie danych zgromadzonych w ramach badania TALIS i ujawnia następujące fakty:

Ponad 90% nauczycieli w Australii, Belgii (Wspólnocie Flamandzkiej), Danii, Irlandii i Norwegii nie spodziewa się żadnej nagrody w przypadku podwyższenia przez nich jakości nauczania.
W Bułgarii i w Polsce nauczyciele są mniej pesymistyczni, ale mimo to niemal połowa z nich nie widzi żadnych zachęt do doskonalenia się.
W Estonii, Włoszech, Republice Słowacji i w Hiszpanii ponad 70% nauczycieli gimnazjów pracuje w szkołach, w których złe zachowanie uczniów na lekcjach w „pewnym zakresie” lub „znacznie” zakłóca proces nauczania.
Średnio 38% nauczycieli, którzy wzięli udział w badaniu, pracuje w szkołach, w których brakuje wykwalifikowanych pracowników. W Polsce problem ten dotyka jedynie 12% szkół. W Turcji jednak takich braków doświadcza 78% szkół.
Średnio 13% czasu spędzanego w klasie nauczyciele poświęcają na utrzymanie dyscypliny. W Bułgarii, Estonii, na Litwie i w Polsce traci się w ten sposób mniej niż 10% czasu.
Inne, obok złego zachowania uczniów, czynniki zakłócające proces nauczania to nieobecności uczniów (46%), ich spóźnienia (39%), bezczelność i przekleństwa (37%), a także zastraszanie lub zniewagi adresowane do innych uczniów (35%).
Brakowi systemu motywowania w niektórych krajach towarzyszy także brak systematycznej oceny nauczycieli, którzy nie otrzymują nawet informacji zwrotnych dotyczących ich pracy. Tak jest w przypadku ponad 25% nauczycieli w Irlandii i Portugalii, 45% w Hiszpanii i 55% we Włoszech.
Głównym wnioskiem dla przyszłego kształtowania polityki jest potrzeba zapewnienia nauczycielom przez władze edukacyjne skuteczniejszego systemu motywowania. W wielu krajach brak jest powiązań pomiędzy oceną osiągnięć nauczycieli a przyznawanymi im nagrodami oraz uznaniem, jakiego doświadczają, a tam gdzie związek ten istnieje, często nie jest on wystarczająco silny.

Ogólnie badanie wskazuje, że zarządzający systemem edukacji mogliby w większym stopniu wspierać nauczycieli i wpływać na poprawę wyników uczniów, jeżeli społeczeństwo, jak i politycy, w mniejszym stopniu skupialiby się na zasobach edukacyjnych i treściach nauczania, a w większym na efektach uczenia się.

Kontekst

Skrót TALIS oznacza nowe Międzynarodowe badanie w zakresie nauczania i uczenia się przeprowadzane przez OECD. Jest to pierwsze międzynarodowe badanie skupiające się na warunkach uczenia się i warunkach pracy nauczycieli w szkołach. Koncentruje się ono na kwestiach wpływających na pracę nauczycieli i jej efektywność widzianą z perspektywy dyrektorów szkół i samych nauczycieli. Celem przyjęcia takiej perspektywy jest uzupełnienie brakujących istotnych informacji pozwalających na międzynarodowe porównywanie systemów edukacji.

Badanie zostało przeprowadzone przy wsparciu Komisji Europejskiej i objęło 23 kraje: Australię, Austrię, Belgię (Wspólnotę Flamandzką), Brazylię, Bułgarię, Danię, Estonię, Węgry, Islandię, Irlandię, Włochy, Koreę, Litwę, Malezję, Maltę, Meksyk, Norwegię, Polskę, Portugalię, Republikę Słowacji, Słowenię, Hiszpanię i Turcję.

W każdym kraju wybrano losowo około 200 szkół. W każdej z nich jeden kwestionariusz został wypełniony przez dyrektora, a drugi przez 20 losowo wybranych nauczycieli.

Zawarte w kwestionariuszach pytania dotyczyły takich kwestii jak przygotowanie nauczycieli, stosowane przez nich metody nauczania oraz przyznawane nauczycielom nagrody i okazywane im uznanie.

Więcej informacji: http://dx.doi.org/10.1787/607784618372