Osiągnięto już pewien postęp w zakresie rozszerzenia możliwości wyboru dla konsumentów, kontrolowania hurtowych cen energii i zapewniania wystarczających i stałych dostaw energii. Trzeba jednak dołożyć dalszych starań, aby w pełni wykorzystać potencjał rzeczywiście zintegrowanego europejskiego rynku. Pragnąc zakończyć proces tworzenia europejskiego wewnętrznego rynku energii do 2014 r., Komisja planuje pewne działania. Obejmują one:

- Wdrażanie przepisów dotyczących rynku wewnętrznego i egzekwowanie prawa konkurencji Po 20 miesiącach od marca 2011 r., kiedy to upłynął termin transpozycji trzeciego pakietu dotyczącego rynku energii, niektóre państwa członkowskie wciąż jeszcze nie przeniosły go w pełni do swoich krajowych porządków prawnych. Komisja będzie nadal prowadzić postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, aby zapewnić prawidłowe wdrażanie odpowiednich przepisów europejskich. Będzie także zdecydowanie egzekwować prawo konkurencji, aby zapewnić równe szanse wszystkim podmiotom na rynku.

- Wzmocnienie pozycji konsumentów Według badań tylko co trzeci konsument porównuje oferty usług. Szacuje się, że konsumenci w UE mogliby zaoszczędzić do 13 mld euro rocznie, gdyby wybrali najtańszą na rynku taryfę energii elektrycznej. Komisja zagwarantuje, że prawo krajowe będzie odzwierciedlać prawa konsumenta ustanowione w przepisach UE i że prawa te będą właściwie przestrzegane przez wszystkie podmioty na rynku. Chodzi tu między innymi o prawo do zmiany dostawcy energii w ciągu trzech tygodni bez żadnych kosztów. Komisja będzie także zachęcać do szerszego zastosowania systemów inteligentnych liczników, które pozwolą konsumentom zarządzać zużyciem energii w czasie rzeczywistym i lepiej kontrolować rachunki za energię. Szczególna uwaga zostanie poświęcona ochronie konsumentów o słabszej pozycji. Warto także wspomnieć o sprawozdaniu na temat detalicznych rynków energii w UE, w którym zawarto zalecenia dotyczące jasnego sposobu przedstawiania cen, taryf i ofert.

Obecnie tylko w 9 państwach członkowskich (w Austrii, Czechach, Finlandii, Holandii, Luksemburgu, Niemczech, Słowenii, Szwecji i Wielkiej Brytanii) nie ma regulowanych detalicznych cen energii. Ustalanie cen w drodze interwencji państwa nie jest dla konsumentów najbardziej korzystne. Taki sposób ustalania cen daje im fałszywe poczucie, że są pod ochroną, co sprawia, że nie mają motywacji do poszukiwania lepszych możliwości, w tym usług w zakresie efektywności energetycznej. Co więcej, regulowane ceny dla użytkowników końcowych stoją na przeszkodzie inwestycjom, zniechęcając firmy do wejścia na rynek i inwestowania w nową infrastrukturę wytwórczą. Ceny regulowane na poziomie poniżej kosztów prowadzą do długów, które ostatecznie obciążają podatników.

- Zapewnienie elastycznej struktury rynku. Niektóre państwa członkowskie zamierzają wspierać utrzymywanie mocy wytwórczych przez producentów energii elektrycznej, aby zapewnić dostateczne moce również wtedy, gdy zmienne źródła energii, np. wiatrowej i słonecznej, nie produkują energii elektrycznej. Jest to tak zwany mechanizm zdolności przesyłowych. Przedwcześnie wprowadzone i źle skonstruowane mechanizmy zdolności przesyłowych mogą jednak prowadzić do fragmentacji rynku wewnętrznego i powstrzymywać inwestycje. Przed wprowadzeniem takich mechanizmów państwa członkowskie powinny zbadać, czy nie ma niedoboru inwestycji w wytwarzanie energii i ewentualnie przeanalizować przyczyny takiej sytuacji. Zanim państwa członkowskie podejmą interwencję na rynku krajowym, powinny rozważyć zastosowanie rozwiązań transgranicznych. Zwykle rozwiązania na poziomie europejskim są bardziej opłacalne.
Ponadto Komisja zaproponuje wytyczne dotyczące systemów wsparcia dla odnawialnych źródeł energii, które poprawią efektywność rynku wewnętrznego.

Kontekst
W lutym 2011 r. szefowie państw i rządów państw UE zadeklarowali potrzebę zakończenia procesu tworzenia wewnętrznego rynku energii do 2014 r.
Trzeci pakiet dotyczący rynku energii (dyrektywy 2009/72/WE i 2009/73/WE) jest podstawą integracji rynku gazu i energii elektrycznej. Pakiet ten obejmuje następujące środki: (i) rozdzielenie elementów działalności (oddzielenie działalności związanej z sieciami energetycznymi i gazowymi od generowania, produkcji i dostaw energii elektrycznej i gazu; (ii) kwestie ochrony konsumentów (w szczególności obowiązki państw członkowskich w zakresie ochrony konsumentów o słabszej pozycji, zapewniania konsumentom przejrzystych informacji dotyczących rachunków i warunków umów, ustanowienia pojedynczego punktu kontaktowego i mechanizmu alternatywnych metod rozwiązywania sporów do pozasądowego rozstrzygania sporów); oraz (iii) niezależność i kompetencje krajowych organów regulacyjnych.

Dodatkowe informacje
Komunikat: „Poprawa funkcjonowania wewnętrznego rynku energii”
Dokument roboczy służb Komisji „Energy Markets in the European Union in 2011”
(Rynki energii w Unii Europejskiej w 2011 r.)
Dokument roboczy służb Komisji „Investment Projects in Energy Infrastructure”
(Projekty inwestycyjne w zakresie infrastruktury energetycznej)
Strona internetowa Komisji dotycząca wewnętrznego rynku energii: