- poznaj obszary Natura 2000

EkoSyriusz rozpoczyna wakacyjne podróże! W tym roku wraz z Kolejami Wielkopolskimi S.A. i Regionalną Dyrekcją Lasów Państwowych w Poznaniu zapraszamy do odwiedzania miejsc z sieci obszarów Natura 2000, które są objęte ochroną na terytorium Unii Europejskiej.

Obszary Natura 2000 są wyznaczane w celu ochrony określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy. Powstanie sieci Natura 2000, która jest światowym ewenementem w zakresie międzynarodowej, obszarowej ochrony przyrody potwierdza, że ochrona zagrożonej różnorodności biologicznej Europy jest jednym z priorytetów działalności Unii Europejskiej Proces integracji europejskiej ułatwił podjęcie i koordynację działań na rzecz spójnej ochrony dziedzictwa przyrodniczego w skali niemal całego kontynentu.

EUROPEJSKA SIEĆ EKOLOGICZNA Natura 2000

Podstawę prawną tworzenia sieci Natura 2000 tworzą tak zwane: Dyrektywa Ptasia (Dyrektywa 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikich ptaków) i Dyrektywa Siedliskowa (Dyrektywa 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory).
W nich też znajdują się listy gatunków i siedlisk podlegających ochronie. Zostały one transponowane do polskiego prawa, głównie do ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r.
o ochronie przyrody.

Dyrektywa Ptasia wykorzystuje następujące metody ochrony ptaków:

- zakazy odnośnie działań skierowanych wobec ptaków,

- ustalanie ograniczeń i zasad w odniesieniu do rekreacyjnego i gospodarczego wykorzystywania ptaków,

- nakaz ochrony siedlisk ptaków,

- ograniczenie introdukcji gatunków obcych,

- nakaz kontroli realizacji ochrony i jej skutków oraz ewentualne modyfikowanie stosowanych metod,

- wprowadzenie licznych niezbędnych przepisów do prawa krajowego,

Dyrektywa Siedliskowa została przyjęta w 1992 roku, w celu ochrony FFH, tzn. flory, fauny
i habitatów (siedlisk). Jest ona bardziej szczegółowa od dyrektywy ptasiej i reguluje więcej zagadnień. Zakres jej działania obejmuje ponad tysiąc gatunków rzadko występujących, zagrożonych wyginięciem lub endemicznych. Dyrektywa zawiera również 230 rodzajów rzadkich i specyficznych siedlisk, które po raz pierwszy objęte zostały ochroną.
Główne zasady, jakie wprowadza dyrektywa siedliskowa, to:

- ścisła ochrona poszczególnych gatunków zwierząt (za wyjątkiem ptaków),

- ścisła ochrona określonych gatunków roślin,

- częściowa ochrona,

- dozwolone metody pozyskiwania organizmów z gatunków będących pod ochroną częściową,

- stosowanie derogacji od ochrony gatunkowej i kontroli ich wykorzystywania (co jest możliwe tylko w przypadku zaistnienia co najmniej jednej z sytuacji wymienionych na liście).

 W jaki sposób wyznaczane są obszary NATURA 2000?

 Dyrektywa siedliskowa określa trzy etapy ustanawiania obszarów sieci Natura 2000:

1)  Składanie propozycji terenów do włączenia do sieci Natura 2000;

2)  Wybór listy terenów ważnych na poziomie Wspólnoty na podstawie propozycji Państw Członkowskich;

3)  Ustalenie reżimów zarządzania dla tych terenów.

 

Zasady panujące na obszarach NATURA 2000

Państwa Członkowskie muszą zagwarantować, że na terenach zaliczanych do sieci Natura 2000:

-    Unika się działań mogących w znacznym stopniu zakłócać istnienie gatunków bądź niszczyć ich siedliska, lub pogorszyć ich stan,

- Podejmowane są działania w celu zachowania i przywrócenia do „korzystnego stanu zachowania” siedlisk i gatunków w razie wymagającej tego okoliczności,
 

Oprócz tego istnieje obowiązek ochrony obszarów Natura 2000 przed nowymi projektami infrastrukturalnymi lub przed poważnymi zmianami wykorzystania gospodarczego terenów, wobec których istnieje podejrzenie, że mogłyby wywołać poważne straty dla środowiska. Wyjątek stanowi sytuacja, w której zmiany te motywowane są nadrzędnym interesem publicznym i podjęte zostaną odpowiednie działania kompensacyjne.

Obszary Natura 2000 w krajach UE

Regularnie aktualizowane informacje o liczbie obszarów i wielkości powierzchni objętych siecią w każdym państwie i na poziomie UE znajdują się w Barometrze Natura 2000(https://ec.europa.eu/environment/nature/natura2000/barometer/index_en.htm)

Internetowym narzędziem umożliwiającym użytkownikowi zlokalizowanie i analizę każdego obszaru Natura 2000 w UE za naciśnięciem jednego przycisku jest przeglądarka internetowa Natura 2000 https://natura2000.eea.europa.eu/.

Użytkownik może wyszukać każdy obszar w dowolnym miejscu UE oraz uzyskać o nim informacje. Dzięki dużej skali map granice obszarów oraz najważniejsze cechy krajobrazu są dobrze widoczne.

Przeglądarka Natura 2000 zapewnia również dostęp do standardowego formularza danych dołączonego do każdego obszaru. Standardowy formularz danych zawiera ewidencję gatunków i typów siedlisk o znaczeniu dla UE, na potrzeby których wyznaczono dany obszar, a także szacowaną liczebność populacji tych gatunków oraz poziom ochrony na tym obszarze.