Dzisiejszy bilans jest związany z komunikatem przyjętym w dniu 12 kwietnia br., w którym to Komisja stwierdziła, że w odniesieniu do obywateli niektórych państw członkowskich UE nie została osiągnięta pełna wzajemność w zakresie znoszenia wiz z Kanadą i Stanami Zjednoczonymi.

Komisarz do spraw migracji, spraw wewnętrznych i obywatelstwa Dimitris Avramopoulos stwierdził: „Pełna wzajemność w zakresie znoszenia wiz w odniesieniu do obywateli wszystkich państw członkowskich jest celem Komisji Europejskiej i podstawową zasadą naszej wspólnej polityki wizowej. W ostatnich trzech miesiącach zintensyfikowaliśmy kontakty ze Stanami Zjednoczonymi i Kanadą, aby doprowadzić do pełnej wzajemności w zakresie znoszenia wiz. Jednakże pomimo konstruktywnego zaangażowania, szczególnie ze strony rządu Kanady, obywatele z niektórych państw członkowskich UE nadal potrzebują wiz wjazdowych do Stanów Zjednoczonych i Kanady. Będziemy nadal dążyć do pełnej wzajemności wizowej i będziemy również koordynować działania z zainteresowanymi państwami członkowskimi, Parlamentem Europejskim i Radą w celu szybszego osiągnięcia tego celu.".

W przedstawionej w kwietniu przez Komisję ocenie konsekwencji ewentualnego zawieszenia ruchu bezwizowego wskazano, że takie podejście wpłynęłoby znacząco na stosunki zewnętrzne Unii Europejskiej z Kanadą i Stanami Zjednoczonymi. Zawieszenie najprawdopodobniej przyniosłoby również negatywne skutki gospodarcze dla Unii, nie zapewniając przy tym pełnej wzajemności wizowej. W związku z tym Komisja zwróciła się do Parlamentu Europejskiego i Rady o zajęcie stanowiska – do dnia 12 lipca 2016 r. – co do najodpowiedniejszego sposobu dalszego działania. Komisja odnotowuje, że Rada jeszcze się nie wypowiedziała w tej sprawie, a Parlament Europejski nie przyjął stanowiska na posiedzeniu plenarnym.

W celu osiągnięcia pełnej wzajemności w zakresie znoszenia wiz zintensyfikowano w ostatnich miesiącach kontakty ze Stanami Zjednoczonymi i Kanadą, w tym na najwyższym szczeblu politycznym. W przyjętym dziś komunikacie Komisja zobowiązuje się do dalszego dążenia do pełnej wzajemności wizowej i do koordynacji swoich działań z zainteresowanymi państwami członkowskimi, aby szybciej osiągnąć zamierzone cele.

W związku z tym na posiedzeniu ministerialnym w Brukseli w dniu 11 lipca Kanada zobowiązała się poinformować wczesną jesienią o wynikach ocen i harmonogramach zniesienia obowiązku wizowego, w tym o niezbędnych elementach współpracy z Bułgarią i Rumunią.  Komisja oczekuje na szczyt UE-Kanada, zaplanowany na dni 27-28 października 2016 r., który będzie doskonałą okazją, aby potwierdzić osiągnięcie wymiernych postępów w zakresie znoszenia obowiązku wizowego dla obywateli Bułgarii i Rumunii.

Komisja będzie ściśle współpracować z Parlamentem Europejskim i Radą w celu zapewnienia, by Unia Europejska prezentowała spójne stanowisko w tej ważnej kwestii, i przedstawi sprawozdanie w sprawie poczynionych postępów przed końcem roku.

W dzisiejszym komunikacie Komisja z zadowoleniem przyjmuje również zniesienie przez Brunei w dniu 12 kwietnia wymogów wizowych wobec obywateli Chorwacji, co zapewnia pełną wzajemność wizową dla wszystkich obywateli UE.

Kontekst

Nie wszyscy obywatele państw trzecich muszą posiadać wizę w celu wjazdu do strefy Schengen na pobyt krótkoterminowy (nieprzekraczający 90 dni w okresie 180 dni). Na wspólnej unijnej liście umieszczono państwa, których obywatele muszą posiadać wizę, oraz państwa, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu (rozporządzenie Rady (WE) nr 539/2001).

Podstawową zasadą polityki wizowej UE jest zapewnienie zniesienia obowiązku wizowego wobec obywateli wszystkich państw członkowskich UE przez umieszczone na liście państwa trzecie objęte ruchem bezwizowym. W tym celu wprowadzono mechanizm wzajemności wizowej. Mechanizm ten został zmieniony przez Parlament Europejski i Radę w 2013 r. (rozporządzenie (UE) nr 1289/2013) w celu zwiększenia jego skuteczności i zapewnienia większej solidarności w realizacji wspólnej polityki wizowej.

Mechanizm w obecnym kształcie obowiązuje od dwóch lat. Komisja, w ścisłej współpracy z zainteresowanymi państwami członkowskimi, podejmowała wszelkie wysiłki, aby zagwarantować obywatelom UE jak największą swobodę podróżowania do państw trzecich.

W ramach mechanizmu wzajemności Komisja przyjęła już trzy sprawozdania oceniające sytuację – z dnia 10 października 2014 r., 22 kwietnia 2015 r. i 5 listopada 2015 r. – oraz komunikat z dnia 12 kwietnia 2016 r. Komisja zwróciła się do Parlamentu Europejskiego i Rady w komunikacie z dnia 12 kwietnia o zajęcie stanowiska – do dnia 12 lipca 2016 r. – co do najodpowiedniejszego sposobu dalszego działania.

Chociaż Rada nie wypowiedziała się w tej sprawie, a Parlament Europejski nie zajął jeszcze stanowiska na posiedzeniu plenarnym, przewodniczący Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (LIBE) Parlamentu Europejskiego w dniu 7 czerwca wystosował do Komisji pismo wzywające ją do przyjęcia aktów delegowanych w sprawie zawieszenia ruchu bezwizowego dla obywateli Kanady i Stanów Zjednoczonych, co przewiduje mechanizm wzajemności w rozporządzeniu 539/2001.

Zjednoczone Królestwo i Irlandia nie uczestniczą w rozwijaniu wspólnej polityki wizowej i nie byłyby zobowiązane do zawieszenia zwolnienia z obowiązku wizowego.