Komisja Europejska przedstawiła dzisiaj pakiet działań składający się z dwóch części: strategii UE dotyczącej adaptacji do zmian klimatu, która określa ramy i mechanizmy umożliwiające wzmocnienie gotowości UE na dotychczasowe i przyszłe skutki zmian klimatu, oraz powiązanej z nią zielonej księgi dotyczącej ubezpieczeń na wypadek klęsk żywiołowych i katastrof spowodowanych przez człowieka.

Te konsultacje społeczne otwierają szeroką dyskusję na temat adekwatności i dostępności istniejących opcji ubezpieczeniowych.  

Komisarz ds. działań w dziedzinie klimatu Connie Hedegaard powiedziała: „Jeśli mamy utrzymać globalne ocieplenie poniżej poziomu 2°C i zapobiec niebezpiecznym zmianom klimatu, naszym priorytetem musi pozostać ograniczenie emisji gazów cieplarnianych na świecie. Jednak negatywne skutki zmian klimatu są dziś w Europie coraz bardziej widoczne. Dostosowywanie się do tych zmian jest jednym z podstawowych wyzwań dla rozwoju terytorialnego w Europie. Nasza strategia pomoże europejskim politykom wybrać najlepsze rozwiązania z korzyścią dla obywateli. Będzie to bodźcem dla wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy i pozwoli w przyszłości uniknąć potencjalnie wysokich kosztów ponoszonych przez ludzi, gospodarkę i środowisko”.

Komisarz ds. rynku wewnętrznego i usług Michel Barnier stwierdził: „Klęski żywiołowe i katastrofy spowodowane przez człowieka są coraz częstsze, natomiast zdolność sektora ubezpieczeniowego do zapewnienia ubezpieczenia na wypadek takich zdarzeń nie jest w pełni wykorzystana. Musimy poszukać rozwiązań na poziomie europejskim, które pozwolą zapełnić tę lukę na rynku ubezpieczeniowym, a także zastanowić się nad wspólnymi środkami zapobiegawczymi i sposobami skutecznego informowania obywateli i przedsiębiorstw. Opublikowanie zielonej księgi zapoczątkowało ważną dyskusję na temat tych problemów, która pozwoli nam uzyskać pełniejszy obraz sytuacji w państwach członkowskich”.

Kristalina Georgijewa, komisarz odpowiedzialna za współpracę międzynarodową, pomoc humanitarną i reagowanie kryzysowe, stwierdziła: „Dobrze opracowane polisy ubezpieczeniowe mogą również działać jako instrument rynkowy, który zniechęca do podejmowania ryzykownych zachowań i zwiększa świadomość ryzyka oraz sprzyja uwzględnianiu ochrony przed klęskami żywiołowymi w decyzjach gospodarczych i finansowych”.

Strategia ma trzy zasadnicze cele
Wspieranie działań państw członkowskich: Komisja będzie zachęcać wszystkie państwa członkowskie do przyjęcia kompleksowych strategii adaptacyjnych (obecnie 15 z nich już to zrobiło) i zapewni środki finansowe wspierające zwiększanie krajowych zdolności adaptacyjnych i podejmowanie odpowiednich działań. Komisja będzie również wspierać działania adaptacyjne w miastach przez wprowadzenie dobrowolnych zobowiązań w ramach inicjatywy „Porozumienia burmistrzów”.

Działanie na poziomie europejskim w zakresie dostosowania się do warunków klimatycznych: W dalszym ciągu wspierana będzie adaptacja w kluczowych, najbardziej zagrożonych sektorach, takich jak rolnictwo i rybołówstwo oraz w polityce spójności z myślą o zwiększeniu odporności europejskiej infrastruktury; wspierane też będzie korzystanie z ubezpieczeń na wypadek klęsk żywiołowych i katastrof spowodowanych przez człowieka.

Decyzje podejmowane na podstawie lepszych informacji: Uzupełnione zostaną braki w wiedzy na temat adaptacji i wzmocniona zostanie europejska platforma dostosowania do zmian klimatu (CLIMATE-ADAPT), która stanie się pojedynczym punktem kontaktowym udzielającym informacji na temat adaptacji w Europie.

Tworzenie miejsc pracy i oszczędność kosztów
Strategia kładzie silny nacisk na takie działania adaptacyjne, które są niedrogie oraz korzystne pod kątem gospodarki i klimatu, a także mają wiele innych zalet. Będzie ona propagować zrównoważony wzrost gospodarczy, pobudzać inwestycje odporne na zmiany klimatu i zachęcać do tworzenia miejsc pracy, w szczególności w takich sektorach jak: budownictwo, gospodarka wodna, ubezpieczenia, technologie rolnicze oraz gospodarowanie ekosystemami.
Z szacunków przyszłych kosztów i korzyści wynika, że każde euro wydane na ochronę przeciwpowodziową mogłoby pomóc zaoszczędzić 6 euro na kosztach likwidowania szkód. W latach 1980-2011 wskutek powodzi życie straciło ponad 2,5 tys. osób, a ponad 5,5 mln osób zostało w różny sposób poszkodowanych. Bezpośrednie straty gospodarcze wyniosły ponad 90 mld euro. Szacuje się, że  niedostosowanie się do zmian klimatu w całej UE może w 2020 r. powodować minimalne roczne koszty w wysokości 100 mld euro, a w 2050 r. aż 250 mld euro.

Zielona księga w sprawie ubezpieczeń na wypadek klęsk żywiołowych
Podobnie jak wiele innych regionów świata Unia Europejska jest narażona na prawie wszystkie rodzaje klęsk żywiołowych. Nie tylko są one przyczyną śmierci, lecz także powodują szkody sięgające miliardów euro rocznie, co ma negatywny wpływ na stabilność gospodarczą i wzrost gospodarczy. Katastrofy mogą mieć zasięg międzynarodowy i potencjalnie zagrażać całym obszarom w krajach sąsiadujących. Nawet gdy koszty poważnych katastrof są ograniczone lokalnie, nieodpowiednie objęcie kosztów ubezpieczeniem może się okazać dużym obciążeniem dla budżetu poszczególnych państw członkowskich i skutkować ewentualnym zaburzeniem równowagi wewnętrznej i zewnętrznej. Dlatego chodzi tu o sprawy istotne z punktu widzenia obywateli, przedsiębiorstw i rządów w całej Unii.

Zielona księga zawiera wiele pytań dotyczących adekwatności i dostępności odpowiednich ubezpieczeń na wypadek klęsk żywiołowych. Celem jest zwiększenie świadomości i sprawdzenie, czy działanie na szczeblu UE mogłoby być właściwe lub uzasadnione, aby usprawnić rynek ubezpieczeń od klęsk żywiołowych w Unii Europejskiej. Ogólniej rzecz ujmując, proces ten pozwoli zwiększyć dotychczasową wiedzę i przyczyni się do rozpropagowania ubezpieczenia jako narzędzia zarządzania kryzysowego, a tym samym ułatwi wprowadzenie zmian służących stworzeniu ogólnej kultury zapobiegania klęskom żywiołowym i ograniczeniu ryzyka klęsk żywiołowych.

Dalsze działania
Komunikat określający strategię adaptacyjną skierowany jest do pozostałych instytucji UE, aby mogły się wypowiedzieć na poruszone w nim kwestie. 29 kwietnia Komisja zorganizuje w Brukseli konferencję z udziałem zainteresowanych stron na temat tej strategii.

Konsultacje społeczne w sprawie zielonej księgi potrwają do 30 czerwca 2013 r. Po przeanalizowaniu otrzymanych odpowiedzi Komisja podejmie decyzje w sprawie najodpowiedniejszych działań następczych, które mogłyby przybrać formę działań o charakterze nieustawodawczym lub ustawodawczym.
Przebieg procedury

Europa ociepla się szybciej niż inne regiony świata – temperatura na jej obszarze w ostatniej dekadzie wynosiła średnio o 1,3ºC więcej niż w epoce przedindustrialnej, podczas gdy średni wzrost temperatury na świecie wynosił 0,8°C. Chociaż skutki zmian klimatu różnią się w całej UE w zależności od warunków klimatycznych, geograficznych i społeczno-ekonomicznych, to jednak wszystkie państwa członkowskie są na nie narażone. W Europie Południowej i Środkowej obserwuje się wzrost niektórych ekstremalnych zdarzeń pogodowych, takich jak częstsze fale upałów, pożary lasów i susze. Zgodnie z prognozami zwiększą się opady atmosferyczne i powodzie w północnej i północno-wschodniej Europie, a także wzrośnie ryzyko występowania powodzi i erozji na obszarach przybrzeżnych. Przez nasilenie się takich ekstremalnych zdarzeń atmosferycznych prawdopodobnie wzrośnie skala klęsk żywiołowych, co spowoduje znaczne straty gospodarcze, problemy w dziedzinie zdrowia publicznego i ofiary w ludziach.

W Europie kraje basenu Morza Śródziemnego, obszary górskie, gęsto zaludnione tereny zalewowe, strefy przybrzeżne, podobnie jak regiony najbardziej oddalone i Arktyka są szczególnie narażone na skutki zmian klimatu. Oprócz tego trzy czwarte ludności mieszka na obszarach miejskich, które mogą być narażone na fale upałów, powodzie lub skutki podwyższenia poziomu mórz.