Komisja i Wysoka Przedstawiciel przedstawiły dziś szereg dodatkowych środków mających na celu wzmocnienie działań UE na tym szlaku, a w szczególności tych prowadzonych we współpracy z Libią oraz na terenach graniczących z tym krajem. Działania te skupiają się na zwalczaniu przemytu i handlu ludźmi oraz na walce z grupami przemytników, skuteczniejszym zarządzaniu przepływami migracyjnymi, ratowaniu życia na morzu i poprawieniu warunków życia migrantów i uchodźców w Libii i krajach sąsiadujących.

Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker powiedział: Zbyt wielu ludzi nadal traci życie na Morzu Śródziemnym. Wdrożyliśmy działania służące zaradzeniu tej sytuacji, ale musimy uczynić jeszcze więcej. Dzisiaj przedstawiamy możliwe do zrealizowania krótko- i średnioterminowe działania, które pozwolą nam lepiej zarządzać przepływami migracyjnymi do Afryki Północnej i z jej terytorium. Po pierwsze konieczna jest stabilizacja sytuacji w Libii oraz w całym regionie. Kontynuując nasze wsparcie dla tego procesu, możemy podjąć działania, które stanowić będą cenną pomoc, przyczynią się do ratowania życia i zwalczania działalności przemytników i handlarzy ludźmi – co będzie także miało wpływ na napływ migrantów do Europy.

Od 2015 r. środki i zasoby przeznaczone na operacje UE na morzu wzrosły trzykrotnie, przyczyniając się do ocalenia życia ponad 400 000 osób w regionie Morza Śródziemnego. Jednak skutkiem wzrostu przepływów migracyjnych wzdłuż szlaku środkowośródziemnomorskiego, przez który do UE w 2016 r. przybyło 181 000 migrantów i uchodźców, była również rekordowa liczba śmiertelnych wypadków na morzu. Aby rok 2017 nie okazał się równie tragiczny, Komisja Europejska i Wysoka Przedstawiciel określiły dziś operacyjne działania krótkoterminowe, które należy podjąć we współpracy z państwami członkowskimi wzdłuż szlaku środkowośródziemnomorskiego. Proponowane działania stanowią element całościowej strategii i uwzględniają szerszy kontekst regionalny (w szczególności południową granicę Libii, jak również Tunezję, Egipt i Algierię), kładąc jednocześnie duży nacisk na sytuację w Libii, która jest głównym punktem wyjazdowym dla 90 % osób próbujących przedostać się do Europy.

W oparciu o Europejski program w zakresie migracji, a także prace podjęte w ramach partnerstwa w dziedzinie migracji ukierunkowane na zacieśnienie współpracy w zakresie migracji z krajami partnerskimi, główne cele obejmują:

• Zmniejszenie liczby przepraw i ratowanie życia przez intensyfikację udzielanego już wsparcia, w tym za pomocą operacji EUNAVFOR Sophia, dla libijskiej straży przybrzeżnej i marynarki wojennej, w tym przez rozszerzenie zakresu działań szkoleniowych dzięki bezzwłocznemu przyznaniu 1 mln EUR na realizację programu Seahorse oraz dotacji w kwocie 2,2 mln EUR w ramach programu na rzecz rozwoju regionalnego i ochrony w Afryce Północnej oraz utworzenie morskiego ratowniczego centrum koordynacyjnego;
• Nasilenie walki z przemytnikami i handlarzami ludźmi przez zapewnienie, iż sieć Seahorse w basenie Morza Śródziemnego będzie w pełni operacyjna na wiosnę 2017 r., co pozwoli na wzmocnienie służb granicznych krajów Afryki Północnej i zacieśnienie współpracy operacyjnej między nimi;
• Ochrona migrantów, intensyfikacja przesiedleń i promowanie dobrowolnych powrotów przez wspieranie współpracy UNHCR z władzami Libii mającej na celu odpowiednie działania wobec osób potrzebujących ochrony międzynarodowej, wspieranie Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji (IOM) w zakresie poprawy sytuacji migrantów w Libii oraz rozszerzanie jej programu wspomaganych dobrowolnych powrotów z Libii do krajów pochodzenia;
• Zarządzanie przepływami migracyjnymi przez południową granicę Libii poprzez rozmieszczenie unijnych misji i projektów mających na celu wsparcie władz libijskich w zarządzaniu granicami oraz w ochronie migrantów, promowanie dialogu między Libią i państwami sąsiadującymi i utrzymanie rezultatów współpracy z Nigrem uzyskanych w wyniku realizacji ram partnerstwa;
• Intensyfikacja dialogu i współpracy operacyjnej z partnerami w Afryce Północnej w zakresie zarządzania migracjami;
• Zwiększenie środków z funduszu powierniczego UE dla Afryki przez przeznaczenie 200 mln EUR na projekty realizowane w 2017 r. mające na celu wspieranie działań takich jak szkolenia i dostarczanie wyposażenia libijskiej straży przybrzeżnej, poprawa warunków życia migrantów i zwiększenie liczby wspomaganych dobrowolnych powrotów.

Realizacja tych celów wymaga podjęcia wspólnych działań przez instytucje UE i państwa członkowskie, partnerów w Afryce Północnej, jak również współpracy z organizacjami międzynarodowymi działającymi w regionie, takimi jak Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców i Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji (IOM). Komisja i Wysoka Przedstawiciel zalecają, aby wspomniane powyżej działania operacyjne zostały zatwierdzone na spotkaniu szefów państw i rządów na Malcie w dniu 3 lutego.

Przebieg procedury

Unia Europejska i jej państwa członkowskie stopniowo ustanowiły jasno sformułowane i bardziej zdecydowane działania polityczne w celu ratowania życia ludzkiego i skuteczniejszego zarządzania przepływami migracyjnymi na szlaku środkowośródziemnomorskim.

W 2015 r. Komisja przedstawiła szeroko zakrojony Europejski program w zakresie migracji. Do tej pory stała obecność UE na morzu przyczyniła się do uratowania setek tysięcy ludzi. W następstwie szczytu w Valletcie w sprawie migracji w listopadzie 2015 r., UE zintensyfikowała współpracę z partnerami w Afryce, w tym za pomocą ram partnerstwa w dziedzinie migracji, zainicjowanych w czerwcu 2016 r., dzięki którym osiągnięto wyższy poziom współpracy z kluczowymi państwami pochodzenia i tranzytu.

Powstał także plan inwestycji zewnętrznych dla Afryki i krajów objętych unijną polityką sąsiedztwa w celu wsparcia tego nowego podejścia, który dysponuje środkami w wysokości 44 mld EUR (lub do 88 mld EUR w przypadku uwzględnienia wkładu państw członkowskich).

Wsparcie Unii Europejskiej dla zarządzania migracją w Libii w sposób zapewniający należyte poszanowanie praw obejmuje budowanie potencjału i prowadzenie szkoleń libijskiej straży przybrzeżnej, a także wspieranie władz libijskich (GNA), w zakresie świadczenia podstawowych usług na rzecz ludności Libii, osób przesiedlonych, migrantów i uchodźców w ramach bieżących programów o wartości ponad 20 mln EUR. UE nadal wspiera Libię za pomocą misji w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony takich jak operacja EUNAVFOR MED SOPHIA i EUBAM Libia.

Dodatkowe informacje:

Komunikat: Migracja wzdłuż szlaku śródziemnomorskiego. Zarządzanie przepływami migracyjnymi, ratowanie życia

Załącznik do komunikatu

Pytania i odpowiedzi: Migracja wzdłuż szlaku śródziemnomorskiego

Arkusz informacyjny: Stosunki UE-Libia

Europejski program w zakresie migracji -harmonogram

Arkusz informacyjny: Ramy partnerstwa w dziedzinie migracji