nowa inicjatywa europejska

Komisja odpowiada dziś na europejską inicjatywę obywatelską „Zatrzymać obcinanie płetw – zaprzestanie handlu", w której zwraca się do Komisji o podjęcie działań mających na celu zakończenie międzynarodowego handlu płetwami rekinów luźnych. Okrutna i nielegalna praktyka „obcinania płetw" oznacza, że płetwy zostały odcięte od zwierzęcia, a rekina wyrzuca się z powrotem do morza, podczas gdy może być nadal żywa. Komisja z zadowoleniem przyjmuje tę inicjatywę i podejmie działania w trzech obszarach, w tym zbada możliwość podjęcia inicjatywy ustawodawczej w celu zakończenia handlu luźnymi płetwami, rozpocznie ocenę skutków i poprawi odpowiednie dane statystyczne. Komisja zintensyfikuje również egzekwowanie unijnych środków identyfikowalności i będzie współpracować z partnerami międzynarodowymi.

Kompleksowe działania na rzecz zrównoważonego rozwoju połowów rekinów i handlu nimi

UE jest zaangażowana w ochronę rekinów i zrównoważonego zarządzania nimi, a także innych żywych zasobów morza, zarówno w UE, jak i poza nią. Poparcie ponad miliona obywateli dla tej inicjatywy jest wyraźnym sygnałem i zachętą do utrzymania i wzmocnienia wysokiego poziomu ambicji, który Komisja stosuje od 2003 r., kiedy to w UE wprowadzono rozporządzenie w sprawie obcinania płetw rekinom na pokładach statków.

W odpowiedzi na europejską inicjatywę obywatelską Komisja zobowiązuje się do podjęcia dalszych działań w trzech obszarach:

- zbadanie możliwości przyjęcia środka ustawodawczego w celu zaprzestania handlu luźnymi płetwami rekinów;
- bezzwłocznego rozpoczęcia prac przygotowawczych z myślą o rozpoczęciu do końca 2023 r. oceny skutków środowiskowych, społecznych i gospodarczych stosowania polityki „naturalnie związanych płetw" do wprowadzania rekinów na rynek UE, zarówno w UE, jak i w handlu międzynarodowym (przywóz i wywóz);
-  dostarczenie do końca 2024 r. bardziej szczegółowych informacji na temat przywozu i wywozu z UE w celu poprawy statystyk dotyczących handlu produktami z rekinów.

Komisja będzie również lepiej egzekwować już rygorystyczne unijne środki identyfikowalności w całym łańcuchu wartości: kontrola połowów na morzu, produkty z rekinów od wyładunku do konsumenta, informowanie konsumentów oraz zapobieganie nielegalnemu handlowi i dochodzenie roszczeń w tym zakresie. Dzięki współpracy z państwami członkowskimi i Interpolem zapewni ona gromadzenie i przekazywanie kompletnych i wiarygodnych informacji przez rybaków i organy państw członkowskich na temat wszystkich tych aspektów.

Ponadto Komisja zintensyfikuje działania międzynarodowe UE, ponieważ handel płetwami rekinów ma charakter globalny. Celem będzie wzmocnienie skutecznego wdrażania środków ochrony i zarządzania w odniesieniu do gatunków rekinów oraz opowiedzenie się za ogólnoświatowym zakazem obcinania płetw rekinom; zachęcanie do ograniczania popytu na płetwy rekinów; oraz zwalczanie nielegalnego handlu płetwami rekinów.

Komisja będzie współpracować z państwami członkowskimi UE w ramach CITES (Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem), regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem, Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa oraz z państwami trzecimi.

Kontekst ogólny

Rekiny odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ekosystemów morskich i są podatne na działalność człowieka. Pomimo wysiłków na rzecz poprawy ochrony rekinów w ostatnich latach wiele populacji rekinów znajduje się w sytuacji krytycznej – ponad jedna trzecia gatunków rekinów jest zagrożona wyginięciem, tj. uważa się je za zagrożone krytycznie, zagrożone lub podatne na zagrożenia. Komisja przyznaje, że obcinanie płetw rekinom jest jednym z głównych zagrożeń dla ochrony tych gatunków.

Europejska inicjatywa obywatelska „Zatrzymać obcinanie płetw – zaprzestanie handlu" odzwierciedla obawy opinii publicznej dotyczące zrównoważonego charakteru połowów rekinów i handlu rekinami na całym świecie i wzywa Komisję do:

- zakończenie handlu luźnymi płetwami rekinów w UE; oraz
- rozszerzenie zakresu rozporządzenia (UE) nr 605/2013 zakazującego obcinania płetw rekinom, aby zakazać również przywozu, wywozu i tranzytu luźnych płetw rekinów.

Europejska inicjatywa obywatelska „Stop finning – Stop the trade" została zarejestrowana w styczniu 2020 r. i przedłożona Komisji Europejskiej w styczniu 2023 r.

Europejska inicjatywa obywatelska (EIO) została wprowadzona w kwietniu 2012 r. jako środek umożliwiający obywatelom ustalenie programu działań w wielu obszarach polityki. Uczestnicząc w takiej inicjatywie, milion obywateli z przynajmniej siedmiu państw członkowskich UE może wezwać Komisję Europejską do zaproponowania środków prawnych w dziedzinach należących do kompetencji Komisji. Europejska inicjatywa obywatelska jest jednym z kluczowych innowacyjnych narzędzi promowania demokracji uczestniczącej na poziomie UE.

Więcej informacji

Europejska inicjatywa obywatelska „Stop Finning – Stop the trade"

Europejska inicjatywa obywatelska – ogólne informacje na temat narzędzia