Wiele udało się osiągnąć, naszym ostatecznym celem musi być całkowite wyeliminowanie handlu ludźmi – powiedziała Myria Vassiliadou, unijna koordynator ds. zwalczania handlu ludźmi prezentując drugie sprawozdanie dotyczące postępów w zwalczaniu tego procederu.

W latach 2015-2016 w UE zarejestrowano 20 532 ofiary handlu ludźmi. Rzeczywista liczba poszkodowanych jest jednak znacznie wyższa.

W sprawozdaniu podsumowano działania podjęte od 2015 r., zwrócono uwagę na główne tendencje w zakresie handlu ludźmi i przedstawiono skrótowo najpilniejsze wyzwania, z którymi UE i państwa członkowskie nadal muszą się zmierzyć.

Komisarz ds. migracji, spraw wewnętrznych i obywatelstwa Dimitris Avramopoulos powiedział: - Sprawozdanie pokazuje, że tylko wspólnym działaniem jesteśmy w stanie przeciwstawić się handlowi ludźmi i zapobiegać mu. W niektórych dziedzinach nastąpił co prawda postęp, ale koniecznie trzeba położyć kres kulturze bezkarności sprawców. Kompleksowe informacje na temat praktyk krajowych i międzynarodowych zawarte w sprawozdaniu wyznaczają kierunek dalszych działań. Komisja jest gotowa udzielać wszelkiego możliwego wsparcia.

Myria Vassiliadou, unijna koordynator ds. zwalczania handlu ludźmi, powiedziała: - Wyniki przedstawione w drugim sprawozdaniu są z jednej strony zachęcające, ale z drugiej niepokojące. Wiele udało się osiągnąć, lecz naszym ostatecznym celem musi być całkowite wyeliminowanie handlu ludźmi. Jesteśmy to winni ofiarom. Na poziomie UE dysponujemy szerokim spektrum środków gotowych do wprowadzenia w praktyce, dzięki którym żadne ofiary nie będą już niewidoczne.

Ze sprawozdania wynika, że w latach 2015-2016 w UE zarejestrowano 20 532 kobiet, mężczyzn i dzieci jako ofiary handlu ludźmi. Rzeczywista liczba jest jednak prawdopodobnie znacznie wyższa, ponieważ wiele ofiar pozostaje nieujawnionych. Najbardziej narażone na handel ludźmi są nadal kobiety i dziewczęta (68 proc.), natomiast dzieci stanowią 23 proc. zarejestrowanych ofiar. Najpowszechniejszy jest nadal handel ludźmi do celów wykorzystywania seksualnego (56 proc.), a w dalszej kolejności do celów pracy przymusowej (26 proc.). Tylko nieliczni sprawcy ponoszą karę lub nawet stają przed sądem – odnotowano 5 979 przypadków oskarżenia i 2 927 wyroków skazujących, w tym jedynie 18 wyroków za świadome korzystanie z usług świadczonych przez ofiary. W sprawozdaniu zwrócono również uwagę, że skala handlu ludźmi w państwach członkowskich wzrasta, a coraz częściej ofiarami stają się osoby młode oraz osoby niepełnosprawne. Zauważono również wykorzystywanie internetu i mediów społecznościowych do pozyskiwania ofiar oraz zwiększone ryzyko handlu w kontekście migracji.

Jakkolwiek pod pewnymi względami sytuacja się poprawia, szczególnie w zakresie współpracy transgranicznej (o czym świadczą wspólne działania Europolu i Eurojustu), to zjawisko handlu ludźmi nadal ma charakter rozwojowy. W związku z tym Komisja przedstawia obszary priorytetowe, na których państwa członkowskie powinny się skoncentrować w celu skutecznego zwalczania handlu ludźmi:

• Skuteczniejsze gromadzenie danych: państwa członkowskie powinny poprawić gromadzenie i rejestrację danych, w szczególności dotyczących płci i wieku ofiar, form wykorzystywania, obywatelstwa ofiar i sprawców, a także pomocy i ochrony.
• Przeciwdziałanie kulturze bezkarności: przepisy UE zezwalają już na karanie osób, które świadomie korzystają z usług świadczonych przez ofiary handlu ludźmi; Komisja zachęca państwa członkowskie do wprowadzenia tych przepisów do ich prawa krajowego.
• Promowanie skoordynowanej reakcji: państwa członkowskie powinny nadal rozwijać transnarodową współpracę organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, a jednocześnie wspierać współpracę z państwami trzecimi.
• Zapewnienie ofiarom dostępu do wymiaru sprawiedliwości: zachęca się państwa członkowskie do działania na rzecz skuteczności ustawodawstwa krajowego poprzez zapewnienie narzędzi wczesnej identyfikacji ofiar, umożliwianie uzyskania odszkodowań oraz promowanie odpowiedniego szkolenia i budowania zdolności odpowiednich specjalistów.

Od czasu opublikowania pierwszego sprawozdania z postępów w tej dziedzinie Komisja podjęła wiele działań służących zwalczaniu handlu ludźmi i będzie nadal wspierać państwa członkowskie w ich wysiłkach, zarówno finansowo, jak i operacyjnie.

Kontekst

Handel ludźmi stanowi pogwałcenie praw podstawowych i jest wyraźnie zabroniony na mocy Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. W przyjętej w 2011 r. unijnej dyrektywie w sprawie zwalczania handlu ludźmizaproponowano podejście skoncentrowane na ofiarach, dostosowane do płci i uwzględniające potrzeby dzieci, w ramach którego wprowadzono skuteczne przepisy dotyczące z jednej strony ochrony ofiar oraz pomocy i wsparcia na ich rzecz, a z drugiej – zapobiegania przestępstwom i ich ścigania. Zgodnie z dyrektywą państwa członkowskie muszą składać sprawozdania koordynatorowi UE ds. zwalczania handlu ludźmi, który z kolei dostarcza informacji do półrocznego sprawozdania Komisji z postępów.

W dniu 4 grudnia 2017 r. Komisja opublikowała komunikat, w którym przedstawiła swoje działania priorytetowe w celu rozwiązania problemu handlu ludźmi. Dzisiejsze sprawozdanie zawiera aktualne informacje na temat działań podjętych na podstawie komunikatu, a zaprezentowane w nim ustalenia zostaną uwzględnione w dalszej realizacji komunikatu. Przedstawiono również aktualne informacje na temat stosowania unijnych przepisów dotyczących dokumentów pobytowych dla ofiar handlu ludźmi (dyrektywa 2004/81/WE).

Dodatkowe informacje

• Drugie sprawozdanie na temat postępów w walce z handlem ludźmi (2018)
• Dokument roboczy służb Komisji
• Badanie: gromadzenie danych na temat handlu ludźmi w UE
• Strona internetowa Komisji: Razem przeciwko handlowi ludźmi